„No bo tradycją nazwać niczego nie możesz. I nie możesz uchwałą specjalną zarządzić ani jej ustanowić. Kto inaczej sądzi, świeci jak zgasła świeczka na słonecznym dworze. Tradycja to dąb, który tysiąc lat rósł w górę. Niech nikt kiełka małego z dębem nie przymierza. Tradycja naszych dziejów jest warownym murem, to jest właśnie kolęda, świąteczna wieczerza… To jest ludu śpiewanie, to jest ojców mowa, to jest nasza historia, której się nie zmieni.”

Ten poważny cytat z Misia, filmu skądinąd w zupełnie niepoważny sposób komentującego naszą niedawną rzeczywistość, znakomicie oddaje raczej powszechne przekonanie. Z tradycji nie wypada żartować, bo to jak żart smarkatego podrostka z nobliwego, doświadczonego życiem staruszka. Jeśli więc Robert Kasperski w Teodoryku Wielkim i Kasjodorze stwierdza, że tradycję, wbrew przytoczonemu wyżej cytatowi, można ustanowić, można zmienić, można wymyślić, czy wynaleźć to w wielu wzbudzi niepokój taki żart ze staruszka. Zanim jednak tradycjonaliści rzucą się, by ucinać tę rękę podniesioną na świętość, przyjrzyjmy się argumentom Kasperskiego.

Po chwili refleksji musimy dojść do wniosku, że wymyślanie tradycji nie jest jednak czymś niezwykłym. Znamy przecież Polaków trzymających karpia w wannie przed Wigilią, mimo iż zarówno karp na Wigilię, jak i wrzucanie go do wanny były jedynie czysto pragmatycznym sposobem radzenia sobie z rynkowymi niedostatkami pojawiającymi się w minionym wieku. Istnieją więc dziś i istniały również w średniowieczu i starożytności tradycje całkiem młode, świeżo wynalezione.

Robert Kasperski poświęcił się zbadaniu tradycji dynastycznej gockiego rodu Amalów. Swoją książkę podzielił na cztery rozdziały. W pierwszym zajął się problemem jej wynalezienia, w kolejnych dziedzictwem Eutaryka Cilligi, królestwem sakralnym Amalów i na koniec porównaniem sukcesji dynastycznych. Dzieło wieńczą dwa appendyksy (symbolika i insygnia władzy oraz tytulatura Teodoryka Wielkiego).

Rozdział pierwszy jest najciekawszy, to absolutny must know spadający na czytelnika niczym pięść boksera w nokautującym ciosie. Powszechnie wiadomo, iż gocki władca Italii Teodoryk Wielki posłużył się Rzymianinem Kasjodorem, by ten stworzył dzieło opiewające historię rodu Amalów. Niepewność historyków wzbudzała odpowiedź na pytanie, jak daleko wstecz sięgały początki tradycji tego rodu. W każdym bądź razie nie brakło uznanych mediewistów postrzegających ród Amalów jako stary i czcigodny, z dawna wywodzący swe pochodzenie od boga Gauta, zawdzięczający temu szczególną charyzmę, strzegący królestwa sakralnego (jednego z typów germańskich królestw) a praca Kasjodora polegała jedynie na spisaniu plemiennych mitów. Tradycja rodu Amalów stała się podwaliną dla teorii etnogenezy Reinharda Wenskusa i Herwiga Wolframa (tzw. szkoła wiedeńska) operującej pojęciem jądra tradycji, czyli plemiennej pamięci przekazywanej przez elitę tworzącą w ten sposób wokół siebie wspólną tożsamość.

Cała recenzja do przeczytania:
http://mediewalia.pl/wydarzenia/jak-goci-wynalezli-swoja-tradycje/

„No bo tradycją nazwać niczego nie możesz. I nie możesz uchwałą specjalną zarządzić ani jej ustanowić. Kto inaczej sądzi, świeci jak zgasła świeczka na słonecznym dworze. Tradycja to dąb, który tysiąc lat rósł w górę. Niech nikt kiełka małego z dębem nie przymierza. Tradycja naszych dziejów jest warownym murem, to jest właśnie kolęda, świąteczna wieczerza… To jest ludu...

Książka R. Kasperskiego jest znakomitą monografią poświęconą dziejom królestwa ostrogockiego. Autor przeciwstawia się historiograficznym koncepcjom uznającym za pewnik wykreowany przez Kasjodora obraz historii Ostrogotów oraz królewskiej dynastii Amalów, której najwybitniejszym przedstawicielem był Teodoryk Wielki. Zajmuje negatywne stanowisko względem twierdzeń o istnieniu zjednoczonego ludu Gotów, pradawności dynastii Amalów, czy specyficznej amalskiej "charyzmy rodowej". Założenia swej pracy Autor ukazuje już we wstępie, a następnie w czterech rozdziałach pracy szczegółowo je analizuje. Wskazuje na rzymskie, a nie germańskie korzenie propagandy Teodoryka. Zasadniczy temat pracy został znakomicie zaprezentowany na tle najważniejszych wydarzeń historii politycznej początku VI wieku od Bizancjum do wizygockiej Hiszpanii. Książka oparta jest o bardzo obszerną bibliografię i zawiera wiele przypisów. Mimo naukowego charakteru, dobrze się tę pracę czyta. Interesujące jest wykorzystanie różnych modeli antropologicznych, które pozwalają z innej perspektywy spojrzeć na problem tradycji i ideologii wśród wczesnośredniowiecznych ludów germańskich. Wśród minusów wymienię błędne używanie tytułu „Getica” jako femininum sg (jest to neutrum pl) oraz zdarzające się niekiedy niekonsekwencje w nazwach własnych. Te drobne niedociągnięcia nie przysłaniają jednak walorów monografii. Z całą pewnością jest to znakomita pozycja dla osób zainteresowanych dziejami wczesnego średniowiecza. Osobiście uważam ją za jedną z najlepszych mediewistycznych książek, jakie miałem okazję czytać.

Tomasz Babnis

Książka R. Kasperskiego jest znakomitą monografią poświęconą dziejom królestwa ostrogockiego. Autor przeciwstawia się historiograficznym koncepcjom uznającym za pewnik wykreowany przez Kasjodora obraz historii Ostrogotów oraz królewskiej dynastii Amalów, której najwybitniejszym przedstawicielem był Teodoryk Wielki. Zajmuje negatywne stanowisko względem twierdzeń o istnieniu...