Andrzej Januszajtis urodził się w Lidzie, aczkolwiek od 20 roku życia zamieszkiwał Wybrzeże. Jego pasją stał się Gdańsk, a dokładnie historia tego miasta i zabytki, które cieszą oko nie jednego turysty. Jest autorem kilkuset publikacji. Przyznam, że ja znam w tej chwili tylko dwie: fantastyczny przewodnik po Gdańsku „Z uśmiechem po Gdańsku” oraz „Legendy dawnego Gdańska”, które ukazały się nakładem wydawnictwa Marpress.

„Drugie wydanie „Legend dawnego Gdańska” zawiera, podobnie jak poprzednie, stare podania i opowieści, opowiedziane własnymi słowami przez autora. W osobnym rozdziale dodano do nich kilka dalszych oraz wybór dawnych zwyczajów i wierzeń żeglarskich. Książka wprowadza Czytelnika w czarodziejski świat gdańskich baśni, tym cenniejszych, że autentycznych, nieskażonych nadmiarem dodatków dzisiejszych czasów."

Liczne opowieści, które znajdują się w książce zostały podzielone tematycznie, co z pewnością ułatwia czytelnikowi tudzież znalezienie konkretnej legendy tudzież poznanie legend dotyczących wybranego rejonu Gdańska lub jednego z zabytków tego miasta. I tak na przykład możemy przeczytać historie o Fontannie Neptuna, kościele Mariackim czy urokliwych uliczkach i kamieniczkach Gdańska. Zbiór zawiera także legendy związane z żeglarzami, Żuławami, Mierzeją, Wysoczyzną Kaszubską, a także kilka legend z Sopotu czy Gdyni.

Mi osobiście najbardziej utkwiła w pamięci legenda o zegarze astronomicznym w kościele Mariackim i klątwie zegarmistrza, o herbie Ferberów przedstawiającym trzy świńskie łby, o pewnych darach tułacza związanych z uliczkami i kamieniczkami Gdańska, a także o papudze Heweliusza.

Niekłamana pasja autora, dzięki której poznawał najmniejsze szczegóły z historii Gdańska, porównywał opowieści i wysnuwał wnioski sprawiła, że legendy opowiedziane są w sposób autentyczny i ciekawy, a umiłowanie Andrzeja Januszajtisa odczuwalne jest w każdej z nich.

Legendy dawnego Gdańska to niezwykle ciekawy i wartościowy zbiór opowieści o Gdańsku, jego okolicach oraz wybranych zabytkach miasta. Warto także zwrócić uwagę na fotografie i grafiki, którymi przyozdobione są poszczególne legendy. Książka ucieszy nie tylko tych interesujących się historią Gdańska, ale również zwykłego człowieka - bo dzięki niej można przenieść się w cudowny świat prawdziwych intrygujących historii.

Andrzej Januszajtis urodził się w Lidzie, aczkolwiek od 20 roku życia zamieszkiwał Wybrzeże. Jego pasją stał się Gdańsk, a dokładnie historia tego miasta i zabytki, które cieszą oko nie jednego turysty. Jest autorem kilkuset publikacji. Przyznam, że ja znam w tej chwili tylko dwie: fantastyczny przewodnik po Gdańsku „Z uśmiechem po Gdańsku” oraz „Legendy dawnego Gdańska”,...

"Legendy dawnego Gdańska" to zbiór starych podań i opowieści traktujących o Gdańsku, wyjaśniających etymologię pewnych nazw, historię zabytków, ludzi czy przedmiotów związanych z miastem. To taka literacka podróż w przeszłość (mniej, lub bardziej fikcyjną),która wywiera na czytelniku ogromne wrażenie – zwłaszcza, gdy czytelnik ów czyta o mieście, którego powietrzem oddycha.

Jak to z legendami bywa, jedne wydają się być całkiem prawdopodobne, a przynajmniej chciałoby się, by takie były, inne z kolei są zupełnie bajkowe i irracjonalne, ale wciąż niezwykle piękne. W "Legendach dawnego Gdańska" mamy więc legendę o zegarze astronomicznym na Kościele Mariackim (w kilku wersjach),legendę o lwach z ratuszowego portalu, o burmistrzu Igiełce, o diable w Dworze Artusa, o Złotej Kamieniczce na Długim Targu, czy o krasnoludkach z Pogańskiej Górki – wszystkie przepiękne, opisane pięknym językiem, zrozumiałe i niezwykle przyjemne w odbiorze. Nie znaczy to jednak, że brak z tym zbiorze legend tchnących smutkiem, lub przerażających - te również autor zamieścił w "Legendach..."

Andrzej Januszajtis każdą z zawartych w jego zbiorze opowieści opisał własnymi słowami, delikatnie uwspółcześnił je i nadał im lekkości. Sprawił, że czytanie ich jest przyjemnością i że mogą służyć zarówno młodszym, jak i starszym czytelnikom. Dzięki jego pracy powstała wspaniała książka, która zainteresować może nie tylko mieszkańców Gdańska, ale i wszystkich tych, którzy odczuwają sentyment do tego pięknego portowego miasta. Kto by się spodziewał, że mnie, dorosłą już osobę, tak mocno owe legendy uwiodą?

"Legendy dawnego Gdańska" to zbiór starych podań i opowieści traktujących o Gdańsku, wyjaśniających etymologię pewnych nazw, historię zabytków, ludzi czy przedmiotów związanych z miastem. To taka literacka podróż w przeszłość (mniej, lub bardziej fikcyjną),która wywiera na czytelniku ogromne wrażenie – zwłaszcza, gdy czytelnik ów czyta o mieście, którego powietrzem...

"Legendy dawnego Gdańska" to publikacja wydana w ramach serii "Gdańska Kolekcja 1000 - lecia" i stanowi prawdziwą skarbnicę kilkudziesięciu pieczołowicie zebranych oraz starannie wyselekcjonowanych dawnych podań i opowieści, z których każda ma oparcie w starych źródłach i może być z powodzeniem zaliczona do kanonu gdańskich legend.

Ogromnym atutem tej książki, który zasługuje na to, by go należycie docenić, jest forma zawartych w niej historii. Zostały one opowiedziane własnymi słowami przez autora, wielkiego pasjonata historii i zabytków Gdańska (i jest to wyczuwalne na każdym kroku),jednak z zachowaniem ich pierwotnego ducha, w sposób jak najbliższy oryginałowi - a więc pozbawiony archaizmów mogących zakłócać płynny odbiór i czytelność lektury, jak i współczesnych naleciałości i nadmiernych ubarwień, które z kolei mogłyby zafałszować jej obraz. Autor z wyczuciem ingeruje w treść, zabarwia ją nutą emocji, co podkreśla jej autentyzm oraz wydobywa naturalny koloryt opowieści i niepowtarzalną atmosferę miasta poprawiając zarazem w znaczący sposób odbiór lektury. Dzięki temu legendy są nie tylko zgodne z oryginalną ich wersją, duchem i klimatem Gdańska, ale również miłe dla ucha - musicie przyznać, że tak harmonijne połączenie zdarza się niezwykle rzadko; tym cenniejszy i bardziej wyjątkowy jest niniejszy zbiór - świadectwo nie tylko zaraźliwej pasji autora, lecz także jego wyjątkowego profesjonalizmu.
Znakomitym i dość oryginalnym rozwiązaniem okazało się zamieszczenie w publikacji dwojakich ilustracji; te barwne adresowane są do dzieci, natomiast czarno - białe skierowane raczej do czytelnika dorosłego; zachwyca bogactwo szczegółów i dokładność w odwzorowaniu detali architektonicznych zilustrowanych obiektów i zabytków Gdańska, które ponadto rewelacyjnie uzupełniają treść. Moim zdaniem to bardzo pomysłowy sposób na to, by trafić do jak najszerszego grona odbiorców.

Historie zebrane przez autora są niezwykle zróżnicowane tematycznie i choć generalnie "trzymają się" obrębu dawnych murów miejskich, można wśród nich znaleźć opowieści związane z poszczególnymi gdańskimi dzielnicami (np. o pogańskim księciu Subisławie, który sprowadził cystersów do Oliwy czy o diabelskim moście w Osowie),sąsiednim Sopotem (o Zamkowej Górze) i Gdynią (o Kępie Oksywskiej),a także ich okolicami: Mierzeją Wiślaną (o bursztynie),Żuławami (o strachach w Grabinie) i Wysoczyźnie Kaszubskiej (legendy z Przywidza czy Otomina). Ciekawym uzupełnieniem tego różnorodnego zbioru są legendy portowe i morskie (np. o flisaku i córce burmistrza czy chustce z wiatrami) oraz wykaz żeglarskich przesądów, z których wiele funkcjonuje także dziś.

Chciałabym na chwilę zatrzymać się przy opowieściach stricte gdańskich, żeby uświadomić czytelnikowi ich rozpiętość tematyczną i wyjątkową różnorodność. Znajdziemy tu więc legendy historyczne dotyczące początków miasta i postaci świętego Wojciecha; legendy kościoła mariackiego (np. o śmierci budowniczego świątyni, kilka wersji opowieści o zegarze astronomicznym na kościelnej wieży, cudownej figurze Pięknej Madonny, epitafium i herbie rodu Ferberów, diable z Farnej Wieży, przeklętych organach czy też wspaniałym srebrnym relikwiarzu z głową św. Barbary); legendy ratuszowe (o lwach z ratuszowego portalu),związane z Dworem Artusa (np. o najstarszym bractwie - Ławie św. Rajnolda, mściwym malarzu, który Doczesnej Rozkoszy ze swego dzieła "Sąd Ostateczny" nadał rysy burmistrzanki czy o zębie diabła Boruty, który do dziś wisi we Dworze) oraz fontanną Neptuna (o powstaniu słynnej gdańskiej złotej wódki); opowieści o uliczkach i kamienicach gdańskich (np. historia domu "Pod Wisielcem" i Złotej Kamieniczki) czy też pochodzące z czasów Reformacji przedstawiające w niekorzystnym świetle głównie zakonników i zakonnice (o diable w kościele karmelitów i upiornym kondukcie mnichów w kościele św. Trójcy). Jako że nie są to suche opowieści - większość z nich budzi spore emocje; na mnie największe wrażenie zrobiła wzruszająca legenda o zmarłym oficerze, którego duch nie zaznał spokoju, dopóki nie pochowano go w kościelnej krypcie obok żony, wstrząsająca historia rzeźbiarza opętanego obsesją idealnego uchwycenia rysów twarzy konającego Chrystusa czy ponura opowieść o chlebie, który zamienił się w kamień. Wszystkie zgromadzonego w zbiorze legendy i podania są trwałym świadectwem miejscowego folkloru oraz przebogatej historii miasta, które warto ocalić od zapomnienia i sięgnąć do nich od czasu do czasu - chociażby z czystej ciekawości, bo o przyjemności, jaką można czerpać z lektury, musicie przekonać się sami.

"Legendy dawnego Gdańska" to publikacja wydana w ramach serii "Gdańska Kolekcja 1000 - lecia" i stanowi prawdziwą skarbnicę kilkudziesięciu pieczołowicie zebranych oraz starannie wyselekcjonowanych dawnych podań i opowieści, z których każda ma oparcie w starych źródłach i może być z powodzeniem zaliczona do kanonu gdańskich legend.

Ogromnym atutem tej książki, który...

Intrygująca lektura. Polecam.

Intrygująca lektura. Polecam.