Bardzo specyficzna i trudna do oceny książka. Kazimierz Sidor, poseł PRL w Teheranie w latach 1957-60, zarysował w niej przyjąwszy formę eseju historię i kulturę Iranu. Poruszył bardzo wiele tematów w jakiś sposób powiązanych z problematyką irańską. Miejscami pisze więcej o historii, miejscami o religii (można tu wymienić zwłaszcza wyjątkowo długi passus o powstaniu islamu, Mahomecie i... jego żonach). Dużo miejsca poświęca najbardziej mnie interesującemu okresowi przedmuzułmańskiemu, ale... popełnia masę błędów, zwłaszcza w onomastyce, gdy wypowiada się na tematy starożytne. Tworzy własnych cesarzy rzymskich, błędnie datuje wojny etc.

A przecież nie sposób Sidorowi odmówić pewnego oczytania. Dowodem bibliografia, która obejmuje nie tak małą liczbę pozycji. Szkoda, że nie podjął tematyki partyjskiej, ale oczywiście w tego typu publikacji nie mogę tego potraktować w kategorii zarzutu. Jako człowiek nowej władzy musi Autor w wielu miejscach udowadniać negatywne cechy ustroju kapitalistycznego, jedynie słuszne teorie marksistowskie (stosowane np. do zagadnień związanych z buntem Mazdaka w VI wieku i powstaniem islamu w wieku VII) i znaczenie "pokojowej współpracy ze Związkiem Radzieckim". W opisie Iranu XX-wiecznego kwestie ideologiczne dają o sobie mocno znać. Symptomatyczne jest na przykład to, że pisząc o polskim cmentarzu w Teheranie nie zająknął się nawet, że zmarli tam - w większości ludzie młodzi - to uciekinierzy z ZSRR, do którego deportowano ich z Kresów II RP. To taki drobny przykład.

"Bogowie, magowie i nafta" to książka, której lektura wywołała we mnie sprzeczne uczucia. O błędach merytorycznych oraz tendencji ideologicznej już wspomniałem, ale nie sposób nie docenić interesującego stylu prowadzenia narracji i poruszania wątków mało znanych (np. poselstwa polskie w Persji). Jest to o tyle bardziej godne podkreślenia, że przecież Sidor pisał tę książkę ładnych kilkadziesiąt lat temu. Gdy ona powstawała, rządy szacha Mohammeda Rezy Pahlawiego miały się jeszcze całkiem nieźle. Rewolucja islamska roku 1979 dopiero miała nadejść. Myślę, że rzeczywiście wartość tej pracy polega na tym, że przedstawia Iran jeszcze przed tymi wstrząsającymi wydarzeniami, które miały poważnie zmienić jego oblicze.

Tomasz Babnis

Bardzo specyficzna i trudna do oceny książka. Kazimierz Sidor, poseł PRL w Teheranie w latach 1957-60, zarysował w niej przyjąwszy formę eseju historię i kulturę Iranu. Poruszył bardzo wiele tematów w jakiś sposób powiązanych z problematyką irańską. Miejscami pisze więcej o historii, miejscami o religii (można tu wymienić zwłaszcza wyjątkowo długi passus o powstaniu islamu,...

Świetna, wciągająca książka opisująca historię i rozwój wszystkich religii Iranu wzbogacona o wzmianki czysto historyczne i podróżnicze. Te ostatnie są szczególnym smaczkiem książki gdyż pisane 50 lat temu opisują całkiem inną sytuację polityczną tego państwa, co naprawdę jest wielkim atutem.

Świetna, wciągająca książka opisująca historię i rozwój wszystkich religii Iranu wzbogacona o wzmianki czysto historyczne i podróżnicze. Te ostatnie są szczególnym smaczkiem książki gdyż pisane 50 lat temu opisują całkiem inną sytuację polityczną tego państwa, co naprawdę jest wielkim atutem.