Miałam obawy, że powieść Orzeszkowej będzie podobna do innych lektur szkolnych, które z przymusu czytałam. Ale nie... Jest ona bardzo wciągająca i nie można się oderwać od lektury. Historia Krystyny, ubogiej chłopki, którą oszukał sprytny"adwokat" jest napisana żywym, choć nieco archaicznym językiem, pełnym uczucia i żarliwych emocji. Zakończeni jest smutne i bardzo prawdopodobne, łatwo się domyślić jak skończy się "interes" głównej bohaterki, przez co czytelnik ma poczucie logiki przedstawianej historii.

Miałam obawy, że powieść Orzeszkowej będzie podobna do innych lektur szkolnych, które z przymusu czytałam. Ale nie... Jest ona bardzo wciągająca i nie można się oderwać od lektury. Historia Krystyny, ubogiej chłopki, którą oszukał sprytny"adwokat" jest napisana żywym, choć nieco archaicznym językiem, pełnym uczucia i żarliwych emocji. Zakończeni jest smutne i bardzo...

Eliza Orzeszkowa, "Dzieła wybrane", wyd. Czytelnik 1954, tom 4

Ta powieść to prawdziwy majstersztyk i dziwię się, że ma tak słabe oceny. Galeria pełnokrwistych postaci - imponuje. Nieszczęsna, zagubiona i nieprawdopodobnie naiwna matka próbująca "wydobyć" wcielonego do carskiej armii syna, oszukujący ją pseudo-adwokat oraz jego pośrednik z chłopskiej chaty, staczający się w alkoholizm sfrustrowany i pokrzywdzony przez los (a raczej bardziej cwanego krewnego),wyzuty z ojcowizny nieborak oraz barwna grupa z ekonomskiego dworku - sam ekonom oraz jego nadużywająca przemocy fizycznej i psychicznej względem rodziny (ale i obcych) żona i ich dwie córki. Na dodatek mamy tutaj okazję "pokosztować" talentu pisarskiego Orzeszkowej jako komediopisarki - prawdziwa rzadkość. Przy całym smutku jakim spowita jest powieść, opisy rękoczynów pani ekonomowej są przezabawne i odmalowane "jak żywe".
Maria Żmigrodzka, autorka wypełnionego komunistycznym bełkotem posłowia (wydanie książki - rok 1954...) w nielicznych sensownych jego zdaniach trafnie pisze: "...głód, brud, chłód, nędza dominują w świetnie zarysowanych przez pisarkę, plastycznych, bogatych w realistyczne szczegóły scenach powieści, dlatego nawet bujne piękno wiejskiego lata przysłania trud pracujących, podłość wyzyskiwaczy, męka oszukanych". Mamy tutaj "tragiczne cierpienie i płaską podłość, naiwną łatwowierność i cyniczne oszustwo, ubóstwo pracujących i dobrobyt zrodzony z wyzysku, bezradność krzywdzonych i bezwzględność krzywdzicieli".
Dodam również, że styl tej powieści jest zdecydowanie mniej pompatyczny od innych dzieł pisarki, więc czyta się ją z prawdziwym wzruszeniem i przerażeniem (szczególnie, gdy ktoś nie orientuje się w stosunkach społecznych wtedy panujących). Uważam, że ta książka może być wspaniałym uzupełnieniem "Chamstwa" Kacpra Pobłockiego, którą polecam każdemu zainteresowanemu jak wyglądało życie chłopstwa w tamtych (i nie tylko) czasach.

Eliza Orzeszkowa, "Dzieła wybrane", wyd. Czytelnik 1954, tom 4

Ta powieść to prawdziwy majstersztyk i dziwię się, że ma tak słabe oceny. Galeria pełnokrwistych postaci - imponuje. Nieszczęsna, zagubiona i nieprawdopodobnie naiwna matka próbująca "wydobyć" wcielonego do carskiej armii syna, oszukujący ją pseudo-adwokat oraz jego pośrednik z chłopskiej chaty, staczający się...

Elizkę kocham i szanuję, złego słowa powiedzieć na nią nie dam.

Można twierdzić, że miała słabość do wielosłowia, do pompatyczności, ale trzeba przyznać, że była świetna pisarką.

Wpisując się w klimat epoki angażowała się w sprawy społeczne, zwróciła uwagę na ciemnotę chłopstwa, ich uzależnienie od dobrej lub złej woli urzędników, zarządców i innych. W "Nizinach" podkreśliła ciężką pracę chłopów, oczywisty brak wykształcenia, analfabetyzm, głupotę i zagubienie w obliczu "wielkiego" świata. Wielkiego dla nich, gdyż z racji naiwności chłonęli każde słowo człowieka, byleby umiał on czytać lub był, nawet najbardziej liczymy, oficjalistą.
Postać Jasiuka, który w wyniku niepowodzeń i długów popadł w alkoholizm i był na bakier z prawem to jedna kwestia. Ciemna, naiwna i niedouczona Krystyna to postać budząca z jednej strony litość, a z drugiej wręcz niedowierzanie; jak można być tak głupim? Nie jest to jednak zupełnie jednoznaczna postać, zagubiła się, nie miała oparcia, całe życie wychowując synów pokutowała za grzechy młodości. Postać Pawluka - chłopa nierozumnego, ale wyrachowanego, to świetna pisarska robota.
Cała rodzina Bahrewiczów to bogactwo charakterów: niezrównoważona psychicznie Madzia o ciężkiej ręce, zdominowany Stefan, dwie córki, w tym jedna zbałamucona, ogołocona z czci, przez głupotę własną i naiwność rodziców...
Jednak adwokat Kaprowski to dopiero szuja. Orzeszkowa świetnie zarysowała nawet nie samą postać, ale jej legendę. Zadłużony adwokacik bez wielkich wpływów, przyjeżdżający z małej mieściny, na wsi robi furorę. Dla chłopów, czy nawet wiejskich oficjalistów był półbogiem, który jednym słowem kładł ich na kolana i wyłudzał sakwy pełne rubli. Czytając o jego wyczynach można dostać prawdziwego szału.

Ogólnie rzecz biorąc, nie rozpisując się za bardzo, należy podkreślić, że majstersztykiem jest umieszczenie tak bogatej opowieści w tak małej książeczce. Słyszałam wcześniej wiele o powieści "Niziny", ale teraz, po przeczytaniu, w pełni ją doceniam.

Elizkę kocham i szanuję, złego słowa powiedzieć na nią nie dam.

Można twierdzić, że miała słabość do wielosłowia, do pompatyczności, ale trzeba przyznać, że była świetna pisarką.

Wpisując się w klimat epoki angażowała się w sprawy społeczne, zwróciła uwagę na ciemnotę chłopstwa, ich uzależnienie od dobrej lub złej woli urzędników, zarządców i innych. W...

Naturalizm u Orzeszkowej sprawia, że jej lektury nie są ani łatwe, ani szczególnie przyjemne. Autorka stawia na autentyczność i wychodzi jej to nad wyraz dobrze. Niskie oceny nie dziwią mnie, w dzisiejszych czasach przesłodzonej popkultury człowiek nie ma ochoty na przyglądanie się ludzkiemu cierpieniu.

Naturalizm u Orzeszkowej sprawia, że jej lektury nie są ani łatwe, ani szczególnie przyjemne. Autorka stawia na autentyczność i wychodzi jej to nad wyraz dobrze. Niskie oceny nie dziwią mnie, w dzisiejszych czasach przesłodzonej popkultury człowiek nie ma ochoty na przyglądanie się ludzkiemu cierpieniu.