Ngũgĩ wa Thiong’o od lat pojawia się na szczycie listy faworytów do odznaczenia Literacką Nagrodą Nobla. Kenijski pisarz, urodzony w 1938 roku w Kiambu, zadebiutował w 1964 roku nowelą „Chmury i łzy”. W tamtych czasach pisał jeszcze jako James Ngugi, sama zaś książka została napisana w języku angielskim. Z czasem, wraz ze zradykalizowaniem podejścia Ngugiego do życia politycznego, zaczął tworzyć innego typu formy literackie: sztuki teatralne, opowiadania, eseje, prace naukowe, książki dla dzieci – każdorazowo spisując je w ojczystym języku kikuju.

„Chmury i łzy” osadzone zostały w prowincji Nairobi, w centralnej części Kenii. Akcja dzieje w okresie powstania Mau-Mau, czyli zbrojnego wystąpienia rdzennej ludności Kenii przeciw kolonialnej administracji Wielkiej Brytanii. Genezą wybuchu powstania była przede wszystkim trudna sytuacja społeczna i gospodarcza miejscowej ludności, będącą następstwem uzyskiwania przez Europejczyków aktów własności do nieproporcjonalnie wielkich obszarów ziemskich. Właśnie ten obraz rzeczywistości opisuje Ngũgĩ w swojej książce. Główny bohater - Njoroge, jest synem ubogiego Ngotho, który pracuje dla jednego z Europejskich potentatów ziemskich. Gdy do głosu dochodzi społeczne niezadowolenie, a plany zaczynają przekładać się na coraz częstsze akty wandalizmu, Ngotho przyłącza się do strajkujących. W ten sposób z potrzebnego i niezastąpionego pracownika, przekształca się we wrzód, który przy dużym udziale braci Njoroge, biali okupanci postanawiają szybko wyciąć.

„Chmury i łzy” napisane zostały w narracji pierwszoosobowej. Ngũgĩ miał bardzo ciekawy pomysł, aby język swojego bohatera ewoluował wraz z jego rozwojem. Początkowe zagubienie, naiwność i ograniczenie, z czasem zmieniają się w bardziej rozwinięte myśli i wypowiedzi. Stylistyka dojrzewa wraz z Njoroge. Autor portretuje młodego Kenijczyka w różnych dla niego rolach społecznych – jako uzdolnionego ucznia, poszukującego miłości nastolatka, członka plemienia, badacza tożsamości rodzinnej. Zwątpienie i niepewność, w obliczu narastających nieszczęść, zostały tu ukazane z zadziwiającą jak na debiutanta, psychologiczną głębią. Chociaż szczerze trzeba przyznać, że od potencjalnego Noblisty oczekiwałbym jednak czegoś więcej. Kuleje także nieco warstwa językowa, która mimo ciekawego pomysłu, wydaje się zbyt literacka i odbiegająca od codzienności afrykańskiej prowincji i niepiśmiennych rolników.

Mimo tego mankamentu „Chmury i łzy” okazały się dla mnie lekturą zadziwiająco ciekawą i świeżą. Ngũgĩ pokazuje czytelnikowi pewien wycinek trudnej historycznie rzeczywistości, który napisany został w sposób przemyślany. Czuć, że pisarz był świadkiem opisywanych zdarzeń, że to nie jest historia oderwana od doświadczeń narratora. Warstwa faktograficzna miesza się tu z fabułą, tworząc substancję przejrzystą i literacko poprawnie ukształtowaną. Istotne są tu także szerokie horyzonty pisarza, który nie tylko analizuje temat rodziny, ale także walki z kolonizatorem, edukacji, miłości czy przywiązania. „Chmury i łzy” to też kolejna nowela, która dowodzi, że w czasach niewoli, nie ma przestrzeni na neutralność i zogniskowanie swoich życiowych celów wokół bliskich. Trudno oczywiście wysnuwać wnioski o możliwości otrzymania Nagrody Nobla na podstawie tej jednej pozycji, natomiast już ona udowadnia mi, że mamy do czynienia z pisarzem niezłego kalibru, szczególnie w warstwie fabularnej. Tylko że to chyba jednak trochę za mało, na najważniejsze literackie odznaczenie.

Recenzja ukazała się pod adresem http://melancholiacodziennosci.blogspot.com/2019/06/recenzja-chmury-i-zy-james-ngugi.html

Ngũgĩ wa Thiong’o od lat pojawia się na szczycie listy faworytów do odznaczenia Literacką Nagrodą Nobla. Kenijski pisarz, urodzony w 1938 roku w Kiambu, zadebiutował w 1964 roku nowelą „Chmury i łzy”. W tamtych czasach pisał jeszcze jako James Ngugi, sama zaś książka została napisana w języku angielskim. Z czasem, wraz ze zradykalizowaniem podejścia Ngugiego do życia...

Przeczytana dawno temu w przednoblowskiej gorączce. W ogóle mnie nie porwała. Prosta historia, przypominała mi pozytywistyczne nowele w kenijskiej scenerii. Może powinienem wrócić jeszcze raz do tej lektury. Swoją drogą, jak to jest, że w Polsce były wydane tylko dwie książki tego pisarza? Od x lat faworyt do Literackiej Nagrody Nobla.

Przeczytana dawno temu w przednoblowskiej gorączce. W ogóle mnie nie porwała. Prosta historia, przypominała mi pozytywistyczne nowele w kenijskiej scenerii. Może powinienem wrócić jeszcze raz do tej lektury. Swoją drogą, jak to jest, że w Polsce były wydane tylko dwie książki tego pisarza? Od x lat faworyt do Literackiej Nagrody Nobla.

O chłopcu, który bardzo chciał chodzić do szkoły

Głos Jamesa Ngugiego był jednym z pierwszych w literaturze skierowanych przeciwko brytyjskiej polityce kolonialnej w Afryce Wschodniej. Kenijski pisarz zadebiutował jeszcze w czasie studiów. Jego pierwsza powieść Chmury i łzy ukazała się w 1964 roku. Z czasem, wraz z poglądami politycznymi, zradykalizowało się też podejście Ngugiego do literatury. Przestał pisać po angielsku, a zaczął tworzyć w ojczystym języku kikuju. Teraz jego utworów należy szukać pod nazwiskiem Ngũgĩ wa Thiong'o.

Chmury i łzy to niezbyt długa opowieść o chłopcu, który bardzo chciał chodzić do szkoły, ale przeszkodziła mu polityka. Tym razem w postaci powstania Mau Mau. Marzenie Njorogego ma się spełnić, rodzice zdecydowali, że będzie pierwszym w rodzinie, który otrzyma wykształcenie, żeby później pomóc pozostałym. Matka za ostatnie pieniądze kupuje mu mundurek i chłopiec wyrusza do szkoły. Tam szybko zaprzyjaźnia się z Mwihaki, córką bogatego Jacoby, na którego ziemi mieszka rodzina Njorogego. Wkrótce na horyzoncie pojawiają się pierwsze chmury. Czarni robotnicy planują strajk. Ojciec chłopca decyduje się do niego dołączyć, nie chce bowiem, żeby synowie uważali go za tchórza. Strajk rozpędza policja, a rodzina bohatera zostaje bez środków do życia. To jednak dopiero początek problemów. Zaangażowanie braci Njorogego w działalność ruchu Mau Mau ściągnie na rodzinę kolejne nieszczęścia. Mało tego, odmienne podejście do powstania poróżni rodziny Njorogego i Mwihaki.

Ngugi miał świetny pomysł na fabułę. Sposób narracji też obmyślił całkiem nieźle. Narrator przyjmuje punkt widzenia bohatera i opisuje rzeczywistość w nieco naiwny sposób. Jak chłopiec z ubogiej rodziny próbuje wyjaśnić rzeczywistość, choć historie biblijne często mieszają mu się z opowieściami starszego brata o Jomo Kenyatcie. Nieco gorzej wypada wykonanie. Coś zgrzyta już w postaci samego głównego bohatera. Jest po prostu zbyt idealny. Chłopiec w tym wieku nie może być tak posłuszny i prawomyślny. Nawet święci czasem myślą o sobie! Njoroge nigdy. To papierowa postać, z którą ciężko się utożsamić. Nie za dobrze jest też z dialogami. Nie miałam przed oczami oryginalnego teksu, ale myślę, że sporo może być w tym winy tłumaczki Zofii Kierszys. Bohaterowie wypowiadają się w nienaturalny sposób. A na pewno nie językiem, którego oczekiwalibyśmy od niepiśmiennych rolników. Literacki debiut Ngugiego to trochę zmarnowany potencjał. Wypada niekorzystnie zwłaszcza zaraz po lekturze powieści jego rodaka Mejy Mwangiego. Ulicy Rzecznej nie można było zarzucić baku realizmu, a jej bohaterom - braku charakteru.

http://zapiekankakulturalna.blogspot.com/2014/06/o-chopcu-ktory-bardzo-chcia-chodzic-do.html

O chłopcu, który bardzo chciał chodzić do szkoły

Głos Jamesa Ngugiego był jednym z pierwszych w literaturze skierowanych przeciwko brytyjskiej polityce kolonialnej w Afryce Wschodniej. Kenijski pisarz zadebiutował jeszcze w czasie studiów. Jego pierwsza powieść Chmury i łzy ukazała się w 1964 roku. Z czasem, wraz z poglądami politycznymi, zradykalizowało się też podejście...

http://czytankianki.blogspot.com/2010/04/chmury-i-zy-james-nogozi.html

http://czytankianki.blogspot.com/2010/04/chmury-i-zy-james-nogozi.html