Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wpływ samozwańczych mistyków, magów i jasnowidzów na ideologię nazistow¬ską jest tematem na ogól pomijanym w publikacjach traktujących o III Rzeszy, jako coś mało istotnego, niepoważnego, nie mającą realnego wpływu na zmia¬ny historyczne oraz polityczne w Niemczech przełomu lat 1933-1945. Lecz, czy nie właśnie w źle pojmowanych poddanych różnym „ekstremalnym” nadinterpretacjom, ideach szeroko pojętego okultyzmu, ezoteryzmu oraz gnozy, należałoby doszukiwać się ideologicznych podstaw jednego z najbardziej zbrodniczych tworów państwowych?

Pangermanizm, volkizm, czy armanizm - były pseudoideami wyrosłymi na wskutek zawiści, próżności oraz kompleksów ich twórców, inspiratorów jednego z największych zbrodniarzy XX w. – Adolfa Hitlera. Płaszczyzna spirytualna będąca niejako podstawą ideologiczną dla partii nazistowskiej była przez nią początkowo wykorzystywana jako narzędzie sprawowania władzy. Niemiecki volkistowski nacjonalizm, rasizm, osobliwie zinterpretowana idea Paneuropeizmu Coudenhova-Kalergi, darwinizm społeczny, filozofia nietzscheańska, teozoficzne idee okultystyczne zapożyczone od Heleny Bławatskiej, złożyły się na przewidywania i zaświadczenia o nadchodzącym triumfie nowego państwa germańskiego, tworu czystego rasowo - oczyszczonego z obcych wpływów. Wizje te wiązały się ze stworzeniem elity nadludzi (Übermenschen), eksterminacją ludzi zdefiniowanych jako istoty niższe - podludzi (Üntermenschen) oraz wprowadzeniem Nowego Porządku Świata (Neue Weltordnung).

Recenzowana książka jest, klasyczną już dzisiaj pozycją poruszającą wyżej wymienione kwestie wpływów szeroko pojętego okultyzmu na ideologię nazistowską. Jest to publikacja na tyle znacząca, iż można ją nazwać przełomową. Jako jeden z pierwszych badaczy prof. N. Goodrick-Clarke w rzeczowy, naukowy sposób zbadał i opisał ten sensacyjny temat, zmuszając tym samym środowiska naukowe do ponownego przeanalizowania historii ruchu związanego z ideologią nazistowską.

Struktura dzieła, została podzielona na trzy części. Pierwsza: „Tło historyczne” porusza zagadnienia związane z kontekstem, historycznym oraz geograficznym pojawienia się ideologii pangermańskiej oraz przedstawia germańską volkistowską wizję świata. Wizję, w której dominowała tęsknota za mitycznym, germańskim Złotym Wiekiem, w którym miała rzekomo panować arystokracja złożona z czystego rasowo ludu nordyckiego. Autor wykłada tu podstawy ideologii volkistów opartej na nienawiści rasowej oraz antyklerykalnych uprzedzeniach.

W drugiej część publikacji zatytułowanej „ Ariozofowie z Wiednia”, N. Goodrick-Clarke, przedstawia m.in. sylwetki czołowych austriackich przedstawicieli ruchów arizoficznych, takich jak Guido Von List czy Jorg Lanz von Lebienfels . Odwołuje się przy tym do subiektywnego postrzegania rzeczywistości monarchii Austro-Węgierskiej przez pangermańskich ideologów. Autor ukazuje jako casus sytuację stolicy monarchii Habsburgów- Wiednia, którego widoczne przeludnienie (spowodowane głównie mniejszością żydowską) w drugiej poł. XIX w. miało powodować rażące problemy sanitarne w ostateczności prowadzących do chorób takich jak gruźlica czy tyfus.
Ukazana została tu również kwestia stopniowego wnikania omówionych w pierwszym rozdziale książki niszowych idei do światopoglądu czołowych austriackich ideologów, myślicieli oraz polityków odpowiedzialnych za ukształtowanie geopolitycznych, uniwersalnych myśli o wyraźnym podłożu szowinistycznym, czy wręcz rasistowskim.

W części trzeciej: „Ariozofia w Niemczech” Autor stara się wyjaśnić w sposób racjonalny powód rosnącej popularności austriackiego ruchu volkistowskiego w powojennych Niemczech. Argumentując to faktem iż arizoficzna wizja świata krytykująca wszelkie liberalne trendy polityczne, religijne, kulturowe i obarczająca winą za upadek, Żydów jako – reprezentantów tendencji materialistycznych, demokratycznych i egalitarnych, idealni trafiła w swój czas.

Brytyjski historyk w ostatniej części swojego dzieła dotyka także tematyki najbardziej chyba interesującej czytelnika, a mianowicie bezpośredniego związku nazistowskich Niemiec z szeroko pojętym okultyzmem oraz ezoteryzmem. Przedstawiono tu sylwetki i czołowych nazistowskich okultystów m.in.: Rudolfa von Sebottendorfa- założyciela ezoterycznego towarzystwa Thule (przez to stowarzyszenie przewinęły się czołowe postacie III Rzeszy: Max Amann, Rudolf Hess, czy Alfred Rosenberg – jeden z czołowych ideologów nazizmu) oraz Karla Marię Viliguta , którego bezpośredni wpływ na ideologię bez wątpienia najbardziej widoczny. A objawiał się on przede wszystkim w formacji Schutzstaffel (SS)gdzie Viligut dokonywał on między innymi zaślubin wysokich rangą oficerów , organizował doroczne święta wiosny, żniw i przesilenia słonecznego, zaprojektował słynny Totenkopfring noszony przez członków Schutzstaffel oraz wskazał miejsce na siedzibę zakonu SS, którą został obrany zamek w Wewelsburgu.

Autor zajął się także kwestią stosunku A. Hitlera do spraw okultyzmu w podrozdziale zatytułowanym Ariozofia i Adolf Hitler, w którym opierając się głównie na materiale źródłowym ograniczył się do wysuwania daleko idących wniosków, obalając tym samym większość tez którymi posługują się poszukiwacze sensacji i wyznawcy spiskowych teorii.
Reasumując N. Goodrick-Clarke w sposób rzeczowy niezwykle dokładny analizuje niewątpliwy fenomen jakim jest ezoteryczny aspekt genezy narodowego socjalizmu. Publikacja oparta jest na niezwykle bogatym materiale źródłowym oraz bibliograficznym. Dodatkową zaletą tej pozycji są umieszczone na końcu dodatki, na które składają się: dwie genealogie okultystów, ezoteryczna twórczość arizofów w postaci wierszy(niestety nie przetłumaczonych z j. niemieckiego) oraz omówienie historii ariozofii i mitologii nazitowskiego okultyzmu. Jedynymi mankamentami publikacji są dość skąpe ilustracje oraz brak jakichkolwiek indeksów na końcu książki (jest to jednak przewinienie polskiego wydawcy, bowiem w oryginalnym wydaniu książki znajduje się indeks osobowy).

Polski czytelnik ma do wyboru dwa wydania publikacji. Pierwsze ukazało się staraniem Bellony (2001), drugie na łamach warszawskiego wydawnictwa ALETHEIA (2010). Oba wydania nie różnią się zasadniczo treścią (w wydaniu II- co zrozumiałe- dokonano korekty drobnych błędów). Książka została przetłumaczona na język polski przez zasłużonego badacza ezoteryzmu Jerzego Prokopiuka .

Wpływ samozwańczych mistyków, magów i jasnowidzów na ideologię nazistow¬ską jest tematem na ogól pomijanym w publikacjach traktujących o III Rzeszy, jako coś mało istotnego, niepoważnego, nie mającą realnego wpływu na zmia¬ny historyczne oraz polityczne w Niemczech przełomu lat 1933-1945. Lecz, czy nie właśnie w źle pojmowanych poddanych różnym „ekstremalnym”...

Często musiałem się upewniać, w którym roku wydana była ta książka, nagromadzenie w niej antykościelnej retoryki zakrapianej marksizmem przekracza czasami wszelkie granice, ach te wpływy Le Goff'a...

Często musiałem się upewniać, w którym roku wydana była ta książka, nagromadzenie w niej antykościelnej retoryki zakrapianej marksizmem przekracza czasami wszelkie granice, ach te wpływy Le Goff'a...

Robert Bly posługując się jungowską nieświadomością zbiorową, na nowo odkrywa bajkę braci Grimm "Der Eisenhans". Za pomocą uktytych w niej archetypów, pokazuje dzisiejszemu mężczyźnie jego braki na drodze do pełnej inicjacji i przeistoczeniu się w dobrego syna, męża, ojca... Książka ta powinna być obowiązkową lekturą każdego zagubionego, poszukującego swojej ukrytej, pierwotnej natury przedtawiciela "gatunku męskiego".

Robert Bly posługując się jungowską nieświadomością zbiorową, na nowo odkrywa bajkę braci Grimm "Der Eisenhans". Za pomocą uktytych w niej archetypów, pokazuje dzisiejszemu mężczyźnie jego braki na drodze do pełnej inicjacji i przeistoczeniu się w dobrego syna, męża, ojca... Książka ta powinna być obowiązkową lekturą każdego zagubionego, poszukującego swojej ukrytej,...