Bez przeczytania tej książki zrozumienie tego, co stało się Wołyniu w 1943r.i tego, co działo się na innym terenie naszego państwa w tym samym czasie, nie jest możliwe. Film Smarzowskiego „Wołyń” to pewna sygnalizacja, że takie wydarzenia miały miejsce. Książka Szabłowskiego „Sprawiedliwi zdrajcy” z kolei to spojrzenie na konflikt z punktu widzenia jednostki i jej przeżyć, od strony psychologii. „Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła” to zaś coś w rodzaju biblii z zakresu stosunków polsko – ukraińskich. Książka jest i dla zupełnych ignorantów w tym temacie, jak też i dla tych, którzy interesują się tymi zagadnieniami. Napisana jest przystępnym językiem, jest też sporo zdjęć.


Prof. Motyka przedstawia podłoże, szuka przyczyn, opisuje realizację ludobójstwa. Mimo, że w tytule mowa jest o latach 1943- 1947, to w książce jest też szkic wcześniejszej historii polsko - ukraińskiej, z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Autor opisuje wydarzenia z jednej strony chronologicznie, z drugiej zaś skupia się na poszczególnych regionach. Konflikt inaczej nieco przebiegał na terenie Wołynia, inaczej na obszarze przedwojennej Galicji , inaczej wszystko wyglądało na obszarze w granicach obecnej Polski , w tym zupełnie inaczej jeszcze na Lubelszczyźnie. Autor nie skupia się tylko na mordowaniu ludności polskiej, ale opisuje inne fakty, które dla całości mają olbrzymie znaczenie. Są rozdziały poświęcone takim szczególnym faktom, np. powstanie i funkcjonowanie ukraińskiej formacji wojskowej - Dywizji SS „Galizien”, walczącej oczywiście przy boku Niemców. Dosyć szczegółowo omówione jest kiedy i dlaczego Ukraińcy sympatyzowali z Niemcami, jak się to wyrażało i jak się skończyło. Autor stara się zachować obiektywizm i nie pomija akcji odwetowych na ludności ukraińskiej. Podaje liczby i stara się odzwierciedlić skalę , kto i ile strat poniósł. Mowa jest także chociażby o stosunku duchowieństwa polskiego i ukraińskiego do wydarzeń. Wydaje mi się, że nie ma takiego aspektu w historii polsko – ukraińskiej, który nie zostałby tu omówiony. Po przeczytaniu inaczej już patrzy się na niektóre filmy czy książki.


Temat jest miejscami makabryczny, ale nie ma epatowania okrucieństwem. Niektóre fakty mogą budzić zaskoczenie. Autor udowadnia chociażby, że cała akcja ludobójstwa nie była czymś w rodzaju pospolitego ruszenia miejscowych chłopów. Było to zaplanowane przez OUN, w zakresie tym wydane były rozkazy i realizowano je, owszem przy poparciu miejscowej ludności, ale i bez niej wszystko doszłoby do skutku. Celem było oczywiście to, aby poprzez fizyczne wyeliminowanie Polaków ukraińscy nacjonaliści stworzyli państwo całkowicie jednolite etnicznie i aby po wojnie zwiększyć przez to szanse na zaistnienie niepodległej Ukrainy i na rozszerzenie jej granic. Wykazanie, że na określonych ziemiach nikt poza Ukraińcami nie mieszka, byłoby już proste.


Autor powołuje się też na ukraińskie źródła i stara się porównać, jak określone zagadnienie widzą Ukraińcy. Stara się też udowodnić, dlaczego nie mają oni racji i ich przekaz pobawiony jest obiektywizmu. Oczywiste jest to, że w tym przypadku mamy do czynienia z dwoma zupełnie innymi historiami. Nie jest to wcale takie rzadkie. Gdyby zobaczyć książki historyczne czy podręczniki różnych krajów okazałoby się, że te same wydarzenia przedstawiane są zupełnie inaczej. Przypadek ludobójstwa na Wołyniu jest chyba w tym zakresie klasyczny, Ukraińcy generalnie uważają, że było niemal odwrotnie, była to wzajemna akcja, Polacy napadali na Ukraińców, a Ukraińcy na Polaków, a o jakimkolwiek zaplanowaniu czy przygotowaniu w ogóle nie ma mowy. Jeśli ktoś miałby w tym zakresie wątpliwości i chciałby temat zgłębiać, może sięgnąć do szeregu pozycji z obszernej bibliografii.


Podczas czytania nie można też oprzeć się wrażeniu, jak bardzo wybiórczo uczy się historii i jak bardzo wybiórcze w tym zakresie są i literatura i film. Zdecydowana większość przekazów z naszej historii najnowszej dotyczy stosunków polsko – niemieckich. Z wiadomych względów dopiero od stosunkowo niedawna pojawiają się przekazy o roli ZSRR . A Ukraina traktowana była już zupełnie marginalnie. Po przeczytaniu tej książki zdecydowania zmienia się perspektywa spojrzenia na historię. W ostatnich rozdziałach opisywana jest akcja „Wisła”, autor stara się wykazać, że ona była zupełnie niepotrzebna. Ukraińska partyzantka była w tym czasie zupełnie osłabiona i można było sobie z nią poradzić w inny sposób. Teza ta oczywiście jest kontrowersyjna, ale argumenty na jej poparcie są dosyć mocne. Zmusza to do myślenia i wyrobienia sobie własnego poglądu.
całość
http://powrot-do-krainy-ksiazki.blogspot.com/2017/01/grzegorz-motyka-od-rzezi-woynskiej-do.html

Bez przeczytania tej książki zrozumienie tego, co stało się Wołyniu w 1943r.i tego, co działo się na innym terenie naszego państwa w tym samym czasie, nie jest możliwe. Film Smarzowskiego „Wołyń” to pewna sygnalizacja, że takie wydarzenia miały miejsce. Książka Szabłowskiego „Sprawiedliwi zdrajcy” z kolei to spojrzenie na konflikt z punktu widzenia jednostki i jej przeżyć,...