zapytał mnie kiedyś nie znany mi ktoś
czy ja go wyśniłem czy wyśnił mnie on
to było dość dawno a ja dotąd śpię
boję się chwili gdy coś zbudzi mnie

a jeśli się zbudzę i on będzie tkwił
czy on będzie mną czy ja będę nim
a jeśli się zbudzę i zniknie ten ktoś
to kto się obudzi czy ja czy też on

Ricardo Reis to heteronim(sprawdzałem to się mądrzę) powołany do życia przez wybitnego portugalskiego poetę Fernando Pescoę (wymyślił ich kilkudziesięciu). Powraca on do Lizbony po 16-letniej emigracji w Brazylii na wieść o śmierci swego twórcy.Mimo ,że Ricardo jest święcie przekonany ,że jest bytem całkowicie niezależnym czuje tajemniczą wspólnotę ze zmarłym poetą.W ojczystym kraju ulega dziwnej apatii,niemocy twórczej i zawodowej.Niby życie się toczy,wydarzenia następują...on jest bardziej widzem niż uczestnikiem.Nawet ogarniające go emocje i uczucia nie mogą wzniecić w nim energii do działania i podejmowania decyzji.Saramago cudownie kończy ten jego stan niepewności i zawieszenia.
Akcja powieści dzieje się w 1936 roku.Autor opisuje życie i stan umysłów w salazarowskiej,faszyzującej Portugalii,a także całej ogarniętej brunatnym szaleństwem Europy.Wielka polityka wtłacza się do tego niewielkiego i pełnego kompleksów kraju.Jak zawsze ironiczny i obrazoburczy Saramago naśmiewa się z manii wielkości i nadęcia narodowych zbawicieli,ale także z tłumu klakierów i pochlebców.Przeciwstawia im Lidię,kobietę prostą ale prawdziwą ,która szuka szczęścia na własną rękę nie wierząc w samozwańczych Ojców Narodu.

Kolejna książka Saramago wymagająca ogromnego skupienia...ale zostaje to nam szczodrze nagrodzone.Czytając przenosimy się do Lizbony lat trzydziestych i jest mądra i piękna podróż.Gorąco namawiam...

zapytał mnie kiedyś nie znany mi ktoś
czy ja go wyśniłem czy wyśnił mnie on
to było dość dawno a ja dotąd śpię
boję się chwili gdy coś zbudzi mnie

a jeśli się zbudzę i on będzie tkwił
czy on będzie mną czy ja będę nim
a jeśli się zbudzę i zniknie ten ktoś
to kto się obudzi czy ja czy też on

Ricardo Reis to heteronim(sprawdzałem to się mądrzę) powołany do życia przez...