Z tej książki przebija smutek, wielki smutek i tęsknota. Za czym? Za krajem, za dawnymi czasami, za swoim własnym „ja”.

Ludzie, o których pisze Remarque, zachowują się właśnie tak, jak tytułowe cienie. Musieli porzucić wszystko: swoje ojczyzny, swoje rodziny, nawet swoje nazwiska - całe dotychczasowe życie. Zostali wyrwani z korzeniami i rzuceni za ocean do Ameryki.

Emigranci, bo o nich tu mowa, muszą rozpocząć nowe życie. Czy potrafią? Ilu z nich odnajdzie się w tej nowej rzeczywistości? Czy zmiana tożsamości nie zniszczy ich? Tego wszystkiego możecie dowiedzieć się czytając tę książkę.

A jak jest dziś? Czy dzisiejsi emigranci też czują się podobnie na obczyźnie? Wtedy, w czasach II wojny światowej, była to konieczność wynikająca ze strachu o życie, jedyne wyjście w sytuacji „bez wyjścia”. A dziś? Jak jest dziś? Dziś powody emigracji bardzo często są całkiem prozaiczne, ale odczucia już nie, odczucia są takie same jak przed laty. Choć dziś wiele osób zachłystuje się tym nowym życiem na obczyźnie, to pewnie podobnie jak wtedy czuje ogromną tęsknotę za tym co było, co musieli zostawić. Przyznam, że nie znam tego z autopsji, ale tak właśnie to czuję. Ja osobiście nie odnalazłabym się na obczyźnie, byłabym tym tytułowym cieniem. I dlatego czytając tę książkę, rozumiem ogromny smutek towarzyszący bohaterom powieści Remarque’a.

P.S. Ta książka pełna jest aforyzmów. Jeszcze nie spotkałam książki, w której autor zawarł tyle złotych myśli. Warto samemu poszukać tych skarbów. Ja przytoczę tylko kilka z nich.

"Kultura to cienka warstwa, nawet deszcz może ją zmyć" (str.47)

"Nędza jest lepszym spoiwem niż szczęście" (str.49)

"O szczęściu da się mówić nie dłużej niż pięć minut. Bo nie ma właściwie nic do powiedzenia poza tym, że człowiek jest szczęśliwy. O nieszczęściu można rozmawiać nocami" (str.313)

Z tej książki przebija smutek, wielki smutek i tęsknota. Za czym? Za krajem, za dawnymi czasami, za swoim własnym „ja”.

Ludzie, o których pisze Remarque, zachowują się właśnie tak, jak tytułowe cienie. Musieli porzucić wszystko: swoje ojczyzny, swoje rodziny, nawet swoje nazwiska - całe dotychczasowe życie. Zostali wyrwani z korzeniami i rzuceni za ocean do Ameryki....