S. Runciman to wprawdzie badacz sprzed kilku generacji (urodził się w 1903 r.), ale w dalszym ciągu bardzo wpływowy i uważany za klasyka bizantynistyki. Za klasyczną można by też uznać jego książkę o upadku Konstantynopola. Mamy tu do czynienia z ukazaniem dwóch stron konfliktu: słabnącego Bizancjum Paleologów oraz rosnących w siłę Turków Osmańskich, a następnie ich ostatniego starcia zakończonego zdobyciem miasta Konstantyna. Bardzo ważną rolę odgrywa tu także Zachód Europy, który wprawdzie kusił Bizantyńczyków ofertą pomocy w zamian za unię z katolicyzmem (Autor poświęcił bardzo wiele miejsca zagadnieniom religijnym), nie udzielił wcale pomocy wschodniemu cesarstwu. Runciman nie ukrywa tu swej krytyki takiej postawy państw zachodnich, zwłaszcza zaś miast włoskich. Opis militarnego podboju resztek imperium bizantyńskiego nie ogranicza się w tej pracy do samego Konstantynopola, bowiem Autor w ostatnich rozdziałach omawia także zdobycie Mistry i Trapezuntu, a także „los zwyciężonych” (to tytuł rozdziału XI). Moim zdaniem ta książka wiele mówi także o kulturze nowogreckiej, która po 1453 weszła w trudny okres Turkokracji. Podsumowując można powiedzieć, że dość stara praca Runcimana do dziś utrzymuje swą wartość i warto ją polecić osobom zainteresowanym dziejami Bizancjum.

Tomasz Babnis

P.S.
Oczywiście jest to książka o niebo lepsza od słabej pracy M. Witaska, który wprawdzie wiele od Runcimana zaczerpnął, ale bez jakichś większych sukcesów.

S. Runciman to wprawdzie badacz sprzed kilku generacji (urodził się w 1903 r.), ale w dalszym ciągu bardzo wpływowy i uważany za klasyka bizantynistyki. Za klasyczną można by też uznać jego książkę o upadku Konstantynopola. Mamy tu do czynienia z ukazaniem dwóch stron konfliktu: słabnącego Bizancjum Paleologów oraz rosnących w siłę Turków Osmańskich, a następnie ich...