Nigdy przedtem nie miałam styczności z twórczością Janusza Zajdla i po przeczytaniu „Paradyzji” – wedle niektórych opinii najlepszego z jego dzieł – wiem, że mogę żałować. Człowiek, którego imieniem nazwano jedną z najbardziej prestiżowych nagród przyzna-wanych polskim pisarzom fantastyki, stworzył nieprawdopodobny świat. W wielu koncepcjach science fiction przewija się motyw kolonizacji kosmosu, życia na planetach spoza Układu Słonecznego, jednak pomysł zawarty w tym utworze jest dla mnie czymś nowym i oryginalnym.
Wszystko zaczyna się, oczywiście, w dalekiej przyszłości, kiedy jeden z Ziemian, Rinah Devi dostaje pozwolenie na tymczasowy pobyt na Paraydzji – sztucznej planecie-satelicie, zbudowanej z cylindrycznych pojazdów kosmicznych, których załoga podjęła, podobno nieudaną, próbę kolonizacji. Oficjalnym powodem wizyty głównego bohatera było napisanie książki o „prawdziwym życiu” niedoszłych kolonistów. Jak wskazuje nazwa „planety”, miało być ono idealne, a przez rozwinięty system kontroli i zabezpieczeń, nikt nie mógł jawnie wyrażać na ten temat negatywnych opinii. Takie działania skutkowały takimi konsekwen-cjami, jak chociażby mniejszy przydział żywności.
Drugi, ukryty powód, dla którego Rinah pojawił się w sztucznym otoczeniu, to zebranie informacji o swoim poprzedniku, który nigdy nie powrócił z Paradyzji na Ziemię. W czasie swego pobytu poznaje Alviego, odgrywającego rolę przewodnika w nieznanym mu świecie, oraz Zinię, piękną prezenterkę telewizyjną. Oboje muszą codziennie przedstawiać miejsce swojego zamieszkania jako najlepsze na świecie, a Ziemię – wręcz odwrotnie. Im dłużej Devi obserwuje środowisko, w którym się znalazł, tym mocniej utwierdza się w przekonaniu, że nie wszyscy są zadowoleni z panującego stanu rzeczy, a Paradyzja nie jest tak cudowna, za jaką uchodziła.
Interesujące, barwne postacie, mające odgórnie przydzielone zadania i nieraz sprzeczne z nimi idee, zniechęcają do przerwania lektury, a niewielki rozmiar powieści wraz z powoli wyjaśniającą się tajemnicą z naddatkiem rekompensują brak dynamicznej akcji. W niezwykły sposób realia w „raju” odległej przyszłości nawiązują do komunistycznej Polski, jednocześnie dając pewne wyobrażenie o tym okresie XX wieku ludziom, którym nie było dane w nim żyć.
Reasumując, uważam „Paradyzję” za jedno z najwybitniejszych dzieł polskiej fantastyki i z czystym sumieniem polecam ją nie tylko miłośnikom tego gatunku, ale wszystkim, którzy potrafią czerpać przyjemność z czytania dobrze napisanej książki.

Nigdy przedtem nie miałam styczności z twórczością Janusza Zajdla i po przeczytaniu „Paradyzji” – wedle niektórych opinii najlepszego z jego dzieł – wiem, że mogę żałować. Człowiek, którego imieniem nazwano jedną z najbardziej prestiżowych nagród przyzna-wanych polskim pisarzom fantastyki, stworzył nieprawdopodobny świat. W wielu koncepcjach science fiction przewija się...