Muszę przyznać, że się cieszę, że przygotowana do czytania w grudniu książka przeleżała do stycznia, bo inaczej miałabym bardzo niemiły akcent na koniec roku - atak jest szansa, że wrażenia po "Stryju Silasie" przyćmią inne, lepsze lektury.

Przed wszystkim ci, którzy zabierają się do "Stryja Silasa" uwiedzeni "carmillą" powinni znacznie obniżyć poziom oczekiwań: Le Fanu, który pięknie poradził sobie z budowaniem atmosfery grozy w małym opowiadaniu, w powieści ewidentnie nie wie, na czym poprzestać. Pomijam już, że powieści przydałby się ten sam zabieg, któremu poddano "sagę rodu Palliserów", to znaczy kilka radykalnych, redaktorskich cięć, a tych, którzy na myśl o takim barbarzyństwie wzdragają się z oburzenia zapewniam, że po piętnastym rozdziale oburzenie przechodzi niepostrzeżenie w namiętne pragnienie okrojenia książki o przynajmniej połowę.
Oczywiście, styl i konwencja gotyckiej powieści rządzą się swoimi prawami, ale nikt nie powiedział, że wytrzymają próbę czasu. Być może w czasach Le Fanu nerwowa naiwna panienka i jej nadwrażliwość oraz kompletny brak charakteru czyniły z niej idealną heroinę, jednak dzisiaj główna bohaterka nie jest nikim innym, tylko głupią gęsią, zasługującą na uwięzienie w piątym rozdziale i oszczędzenia czytelnikowi kolejnych sześćdziesięciu.
Le Fanu spróbował upchnąć tu wszystko, co się dało: nawiedzony dwór (epizodycznie), uczucie ciągłego zagrożenia (w tej roli nerwice głównej bohaterki), ponure domostwa i parki (uwaga: powszednieje około dwudziestego rozdziału), przemoc psychiczną wobec kobiet (nie, to nie budzi strachu, to tylko irytuje do granic możliwości), wątek kryminalny (drzemiący przez pół powieści) i szczyptę romansu. Trzeba by było pisarza większej klasy i lepszego warsztatowo, żeby wszystkie te elementy spleść w jedną trzymającą w napięciu powieść tak, aby intryga wciągała czytelnika, a nie denerwowała urwanymi wątkami.
Wreszcie nawet te elementy - wydawałoby się, niezawodne elementy - które mają kreować nastrój, jak te upiorne posiadłości i antypatyczne postacie, po dwudziestym rozdziale schodzą do poziomu zwyczajnych formułkowych epitetów, bez treści i bez znaczenia. Że panna Maud się boi? czytelnik ziewa, bo boi się od pierwszej strony. Że ktoś jest gburowaty i agresywny? Odwracamy stronę, nic nowego. Że bohaterowie zachowują się jak w somnambulicznym śnie, zapominając, że mają mózgi? Kto wie, może nie mają. Akacja zaczyna nabierać tempa na ostatnich siedemdziesięciu stronach, ale to naprawdę niewielka pociecha, kiedy zanim do tego dojdzie, czytelnik zmuszony jest przebrnąć przez pięćset stron wulgarnych kuzynek o dobrym sercu, upiornych guwernantek i dwóch napastliwych wielbicieli. Miała być groza romantyczna wyszła groza romansowa. Szkoda czasu.

Muszę przyznać, że się cieszę, że przygotowana do czytania w grudniu książka przeleżała do stycznia, bo inaczej miałabym bardzo niemiły akcent na koniec roku - atak jest szansa, że wrażenia po "Stryju Silasie" przyćmią inne, lepsze lektury.

Przed wszystkim ci, którzy zabierają się do "Stryja Silasa" uwiedzeni "carmillą" powinni znacznie obniżyć poziom oczekiwań: Le Fanu,...