Bożena Popiołek w swojej książce postawiła na nietypowe źródła, bo postanowiła ukazać świat osiemnastowiecznego dworu za sprawą rachunków, wydatków, spisów służby czy inwentarzy pośmiertnych. Taki zestaw oczywiście w żaden sposób nie wyczerpuje zagadnienia, ale i tak jest to ciekawe spojrzenie na funkcjonowanie i otoczenie szlacheckich posiadłości. Dwa pierwsze rozdziały traktują o ludziach związanych z dworem. Pierwszy z nich koncentruje się na służbie i urzędach dworskich, stąd omówiono tutaj marszałków nadwornych, rachmistrzów, kamerdynerów, lokajów, praczki, ochmistrzów, koniuszych, masztalerzy, ogrodników itd. oraz ich wynagrodzenie i warunki na jakich pracowali. Drugi rozdział omawia już postacie, które formalnie nie wchodziły w skład dworu, ale są z nim w jakiś sposób powiązani. Mowa tu o wszelkiego rodzaju mecenatach artystycznych, rzemieślnikach, medykach, złotnikach itd. Ostatnia część jest już poświęcona dworskiej codzienności, tego jak spędzano czas, jak wyglądały zabawy, co czytano, w co grano, jakie spożywano posiłki i co pito na dworze. Akurat jestem w trakcie czytania trylogii Fernanda Braudela o kulturze materialnej, gospodarce i kapitalizmie w XV-XVIII wieku i fajnie też móc sobie porównać ten obraz z szerszym, europejskim spojrzeniem. Okazuje się, że wcale nie było u nas tak tragicznie, że magnaci również w ramach możliwości inwestowali w swoje dwory czy posiadłości. Trochę mi zabrakło rozwinięcia pewnych kwestii z tym związanych, chociaż specyfika źródeł i jak sama autorka zauważa, stan badań w Polsce na tematy związane z dworem pozostawia wiele do życzenia. Co ciekawe, Bożena Popiołek kilkukrotnie podkreśla, że stoi w opozycji do popularnych u nas ostatnio pozycji o tematyce chłopskiej i stara się pokazać inny, bardziej stonowany obraz dworu, chłopów i robotników najemnych podkreślając przypadki troski magnatów o swoich ludzi czy ich działalność charytatywną. Książka jest bardzo ciekawa, aczkolwiek charakter źródeł i tak nie do końca oddaje specyfikę dworskiego świata, sporo jest tu wyliczeń finansowych, kto ile przegrał w karty, ile zapłacił za daną rzecz, ale myślę, że i tak można z lektury wyciągnąć sporo ciekawostek o szlacheckim dworze.

Bożena Popiołek w swojej książce postawiła na nietypowe źródła, bo postanowiła ukazać świat osiemnastowiecznego dworu za sprawą rachunków, wydatków, spisów służby czy inwentarzy pośmiertnych. Taki zestaw oczywiście w żaden sposób nie wyczerpuje zagadnienia, ale i tak jest to ciekawe spojrzenie na funkcjonowanie i otoczenie szlacheckich posiadłości. Dwa pierwsze rozdziały...

Przede wszystkim należy podkreślić, że jest to książka stricte naukowa, nie należy więc spodziewać się porywających opowieści o codziennych trudach i radościach polskiej szlachty przeplatanych pobudzającymi wyobraźnię opisami jedzenia, strojów, balów czy podróży. Jak pisze sama Autorka "książka jest bowiem (...) próbą wprowadzenia Czytelnika w >>szlachecki dworski świat<<, widziany głownie z perspektywy źródeł ekonomicznych - rachunków dworskich, ekspens wydatków, spisów służb, regestrów wypraw i posagów czy inwentarzy pośmiertnych".

Książka podzielona jest na trzy rozdziały:
1/ Dobrodzieje, klienci i słudzy, w którym przeczytamy o podskarbich, kuchmistrzach, służbie pokojowej, praczkach czy łowczych;
2/ Ludzie w kręgu dworu, który skupia się na współpracujących z dworem licznych rzemieślnikach, medykach, artystach;
3/ Dworska codzienność, czyli spojrzenie od strony finansowej na dworską prozę życia, na którą składały się polowania, podróże, zabawy, kolekcjonerstwo, czytelnictwo, konsumowanie owoców, przypraw i innych niedostępnych wtedy powszechnie pyszności.

A wszystko to w oparciu o zachowane dokumenty. Przejrzenie, jak zgaduję, ton papierów pisanych archaiczną polszczyzną i ich selekcji niewątpliwie wymaga benedyktyńskiej cierpliwości. Nie jest to jednak książka nużąca, liczne cytaty, choć może nie do końca zrozumiałe dla współczesnego czytelnika dają wgląd w ówczesne postrzeganie codzienności, a klarowny podział pozwala usystematyzować wiedzę o dworskim życiu w XVIII wieku.

Przede wszystkim należy podkreślić, że jest to książka stricte naukowa, nie należy więc spodziewać się porywających opowieści o codziennych trudach i radościach polskiej szlachty przeplatanych pobudzającymi wyobraźnię opisami jedzenia, strojów, balów czy podróży. Jak pisze sama Autorka "książka jest bowiem (...) próbą wprowadzenia Czytelnika w >>szlachecki dworski...