Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Bożena Popiołek w swojej książce postawiła na nietypowe źródła, bo postanowiła ukazać świat osiemnastowiecznego dworu za sprawą rachunków, wydatków, spisów służby czy inwentarzy pośmiertnych. Taki zestaw oczywiście w żaden sposób nie wyczerpuje zagadnienia, ale i tak jest to ciekawe spojrzenie na funkcjonowanie i otoczenie szlacheckich posiadłości. Dwa pierwsze rozdziały traktują o ludziach związanych z dworem. Pierwszy z nich koncentruje się na służbie i urzędach dworskich, stąd omówiono tutaj marszałków nadwornych, rachmistrzów, kamerdynerów, lokajów, praczki, ochmistrzów, koniuszych, masztalerzy, ogrodników itd. oraz ich wynagrodzenie i warunki na jakich pracowali. Drugi rozdział omawia już postacie, które formalnie nie wchodziły w skład dworu, ale są z nim w jakiś sposób powiązani. Mowa tu o wszelkiego rodzaju mecenatach artystycznych, rzemieślnikach, medykach, złotnikach itd. Ostatnia część jest już poświęcona dworskiej codzienności, tego jak spędzano czas, jak wyglądały zabawy, co czytano, w co grano, jakie spożywano posiłki i co pito na dworze. Akurat jestem w trakcie czytania trylogii Fernanda Braudela o kulturze materialnej, gospodarce i kapitalizmie w XV-XVIII wieku i fajnie też móc sobie porównać ten obraz z szerszym, europejskim spojrzeniem. Okazuje się, że wcale nie było u nas tak tragicznie, że magnaci również w ramach możliwości inwestowali w swoje dwory czy posiadłości. Trochę mi zabrakło rozwinięcia pewnych kwestii z tym związanych, chociaż specyfika źródeł i jak sama autorka zauważa, stan badań w Polsce na tematy związane z dworem pozostawia wiele do życzenia. Co ciekawe, Bożena Popiołek kilkukrotnie podkreśla, że stoi w opozycji do popularnych u nas ostatnio pozycji o tematyce chłopskiej i stara się pokazać inny, bardziej stonowany obraz dworu, chłopów i robotników najemnych podkreślając przypadki troski magnatów o swoich ludzi czy ich działalność charytatywną. Książka jest bardzo ciekawa, aczkolwiek charakter źródeł i tak nie do końca oddaje specyfikę dworskiego świata, sporo jest tu wyliczeń finansowych, kto ile przegrał w karty, ile zapłacił za daną rzecz, ale myślę, że i tak można z lektury wyciągnąć sporo ciekawostek o szlacheckim dworze.