Według ostatniego raportu Biblioteki Narodowej literatura młodzieżowa stanowiła zaledwie 4% tytułów spośród tekstów literackich opublikowanych w 2017 roku w Polsce. Przy 26% literatury typowo dziecięcej jest to wynik bardzo słaby. Tymczasem dobra młodzieżówka to coś, do czego osobiście będę wracała jeszcze długo, choć młodzieżą nie jestem już od jakiegoś czasu. I właśnie taką dobrą młodzieżówkę chciałam wam dzisiaj polecić.

„To, czego nie widać” to literacki debiut dwudziestojednoletniej Agaty Polte. To historia maturzystki Malwiny, która przez rówieśników jest nazywana Idealną. Dziewczyna dzieli swój czas między naukę i zajęcia dodatkowe. Zarywa noce, by zdobywać jak najlepsze oceny, a wszystko po to, by zaimponować wiecznie niezadowolonej matce. Niestety, cokolwiek by nie robiła, nie jest w stanie spełnić jej wygórowanych oczekiwań. Wydaje jej się to szczególnie niesprawiedliwe, gdy patrzy na sposób, w jaki matka traktuje brata – cokolwiek nie zrobi, może liczyć na jej pochwałę i aprobatę. Mówi się, że matka kocha swoje dzieci po równo, Malwina jednak codziennie widzi, że jest mniej kochana od brata – że właściwie nie jest kochana. Zaciska jednak zęby, bo wierzy, że matka robi to wszystko dla jej dobra.

Autorka nakreśliła świetny portret osoby, która doświadcza przemocy psychicznej ze strony najbliżej osoby. Jak pisze: „Nie ma nadmiaru alkoholu, nikt mnie nie bije, nie krzyczy. Ale zdaje się, że tylko ja dostrzegam coś jeszcze, to, czego inni nie widzą. Że przecież ta najgorsza przemoc wcale tego nie wymaga. Nie potrzebuje siniaków na ciele ani hałasów”*. Przemoc nie musi być widoczna. Często nie zauważymy nawet tych siniaków, a jeśli ktoś doświadcza przemocy psychicznej, możemy nigdy nie wpaść na to, że coś jest nie w porządku. Oczywiście zawsze są sygnały – Malwina też je wysyła: na samo wspomnienie matki sztywnieje i jest o wiele za bardzo nerwowa i spięta jak na osiemnastolatkę – ale powiedzmy sobie szczerze: kto zwraca na to uwagę? Nasza wrażliwość na takie rzeczy jest w najlepszym razie stępiona. Na szczęście Malwina zdobywa przyjaciółkę, która patrzy dalej niż za czubek własnego nosa, poznaje też uroczego chłopaka, dzięki któremu jest w stanie zapomnieć na chwilę o swojej sytuacji w domu.

Malwina ma bogatych rodziców, drogie ubrania, bywa często na kameralnych imprezach. Z zewnątrz wszystko wygląda świetnie, do tego stopnia, że rodzina Czarneckich mogłaby zapozować do zdjęcia, które potem znalazłoby się w jakimś magazynie jako ilustracja idealnej rodziny. Autorka zderza ten obraz z obrazem rozbitej rodziny Białej: ojciec ich zostawił i nie płaci alimentów, matka pracuje jako kelnerka, by związać koniec z końcem, młodszy brat uległ poważnemu wypadkowi i dopiero dochodzi do siebie. Matka Malwiny uznaje ich za patologię i zabrania córce spotykać się z Białą, ale okazuje się, że to właśnie ta niepełna i niedoskonała rodzina daje większe poczucie bezpieczeństwa niż ta z zewnątrz idealna rodzina Malwiny. Jest też rodzina Bartka, tym razem pełna i kochająca się – i tak naprawdę to ona wydaje się idealna. Przyjaźń z Białą i związek z Bartkiem wreszcie pozwalają Malwinie się przełamać i spróbować zawalczyć o swoje, mimo strachu, że jej rodzina nie wytrzyma tej próby.

Autorce udało się stworzyć bardzo wiarygodne bohaterki: zarówno Malwina, jak i Biała to dziewczyny, które równie dobrze mogłyby być naszymi koleżankami. Bartek jest może trochę zbyt idealnym chłopakiem, nawet jeśli ma swoje wahania, ale ostatecznie mi to nie przeszkadzało. Podobało mi się to, że autorka osadziła akcję w Polsce i że nie przerysowała tej historii. Dzięki temu wydaje się tak naturalna i rzeczywista, że mogłaby się wydarzyć naprawdę.

W książce nie brakuje też wzruszeń i humoru. Niejednokrotnie parskałam śmiechem i jeśli lubicie sarkastyczne poczucie humoru, z pewnością też będziecie. Dodatkowo całość jest napisana lekkim stylem, dzięki któremu historia „sama się czyta”. Bywa, że ktoś ma świetny pomysł na książkę, ale wykonanie ją pogrąża – na szczęście to nie jest przypadek Agaty. Z czystym sumieniem mogę napisać, że pod względem literackim nie ma czego tej książce zarzucić.

„To, czego nie widać” to świetna polska powieść młodzieżowa: mądra, ciepła, zabawna, pokazująca, jak wiele mogą zmienić w naszym życiu przyjaciele i że zawsze warto walczyć o siebie. Zachęcam do przeczytania!

*Agata Polte, „To, czego nie widać”, Zysk i s-ka 2018, s. 10.

Według ostatniego raportu Biblioteki Narodowej literatura młodzieżowa stanowiła zaledwie 4% tytułów spośród tekstów literackich opublikowanych w 2017 roku w Polsce. Przy 26% literatury typowo dziecięcej jest to wynik bardzo słaby. Tymczasem dobra młodzieżówka to coś, do czego osobiście będę wracała jeszcze długo, choć młodzieżą nie jestem już od jakiegoś czasu. I właśnie...