Zakończenie cyklu to niemałe wyzwanie. Próba sprostania rosnącym z tomu na tom oczekiwaniom czytelników, a najlepiej prześcignięcie ich rzadko się udaje, zwłaszcza w przypadku powieści fantastycznych. Claudia Gray niestety nie przełamała tego trendu.

Do historii wracamy dokładnie w momencie, w którym ją przerwaliśmy – kiedy Marguerite wraca do domu po uratowaniu rozszczepionej duszy Paula, jej ciało przejmuje zła wersja z Centrali. Na szczęście ta zagrywka szybko zostaje przejrzana przez Paula właśnie i Zła musi opuścić ten wymiar. Bezzwłocznie wprowadza w życie okrutny plan, który polega na niszczeniu wszechświatów, w których mogą znajdować się odłamki duszy Josie, poprzez mordowanie tamtejszych wersji samej siebie. Nasza Marguerite rusza jej śladem, by spróbować uratować miliony niewinnych istnień.

Pomysł, by rzucać bohaterkę prosto w sytuacje bezpośrednio zagrażające życiu, wydaje się strzałem w dziesiątkę. Czyż jest coś równie emocjonującego jak konieczność błyskawicznego uratowania się z zatopionego samochodu, utrzymania się na linie kilkaset metrów nad powierzchnią ziemi albo wygrzebania się z zasypanego korytarza na wykopaliskach? Tymczasem autorka serwuje nam coraz bardziej pomysłowe okoliczności, w których Marguerite ma zginąć, jednak są one tak kiepsko przedstawione, że nie wzbudzają żadnych emocji. Narracja w tych dramatycznych momentach jest zbyt rozwlekła – bohaterka mimo realnego zagrożenia zwraca baczną uwagę na otoczenie, które szczegółowo opisuje, równie dokładnie przedstawia swoje procesy myślowe, a także z upodobaniem używa zdań wielokrotnie złożonych, przez co napięcie zupełnie siada. Ta pierwsza część książki, która mogła i miała najbardziej ekscytować, niezmiernie nudzi.

Na niekorzyść działają również częste przypomnienia wydarzeń z poprzednich tomów – nie dość, że niepotrzebnie opóźniają akcję, to jeszcze wybijają z rytmu i zabijają tempo. Autorka ewidentnie nie rozumie, na czym polega pisanie cyklu, którego części są ściśle powiązane. Czytanie ich nie po kolei lub wyrywkowo nie ma najmniejszego sensu i żadne wciśnięte w fabułę streszczenia nie pomogą czytelnikowi zorientować się w akcji poprzednich tomów. Najwyżej zirytują osoby, które czytały całość i wiedzą, o co chodzi.

Fabularnie „Milion światów z tobą” jest najgorzej skonstruowana z całej trylogii. Pełno tu niekonsekwencji (zwłaszcza w kwestii tego, czy w jednym ciele mogą jednocześnie przebywać dwie podróżniczki), nielogicznych rozwiązań (przekonanie Caine’ów z Centrali, że ich plan zniszczenia multiwszechświata jest zły – tak po prostu. Serio?) i imperatywów narracyjnych (jeden Theo musi się poświęcić, niezależnie od swojego charakteru, bo tego wymaga akcja). Ponadto Gray niemal całkowicie zignorowała pierwszego antagonistę, Wyatta Conleya – sprowadziła go na margines i szybko wyeliminowała. Zupełnie jakby nie umiała poradzić sobie z prowadzeniem dwóch intryg jednocześnie.

Być może wszystkie te mankamenty byłby do przełknięcia, gdyby bohaterowie zostali lepiej napisani. Autorka popuściła wodze fantazji i za nic mając prawdopodobieństwo psychologiczne, z różnych wersji tej samej osoby stworzyła zupełnie odrębne postacie. Przy czym w zależności od tego, czego wymaga konkretna sytuacja, raz tłumaczy, że to ciągle ten sam człowiek, kiedy indziej podkreśla niezależność jednostek. Natomiast Marguerite wkurza ciągłymi rozważaniami o Paulu, konsekwencjach rozszczepienia i ich przeznaczeniu, przez co powieść z SF staje się kolejną nudną teen dramą.

Finał „Firebirda” rozczarowuje na wielu poziomach. Z intrygującego potencjału pierwszej części nie pozostało nawet wspomnienie. Dobrze, że to już koniec.

Ewa Jemioł