Z twórczością Andrieja Płatonowa spotykam się po raz pierwszy. Mimo że przerabialiśmy awangardę rosyjską na studiach, to akurat nazwisko nie pojawiło się w spisie lektur obowiązkowych. Tym bardziej więc byłam ciekawa wrażeń, jakie dostarczy mi jedna z najważniejszych książek pisarza – napisany w 1930 r. antyutopijny „Wykop”.


Bardzo cieszę się, że coraz więcej wydawnictw decyduje się na publikację rosyjskiej klasyki. Nazwiska takie jak Dostojewski, Tołstoj czy Puszkin znane są chyba każdemu, ale ile osób słyszało o Kuprinie, Gazdanowie czy właśnie Płatonowie? Przyznaję, że mimo iż wiedziałam, jaki rodzaj literatury uprawiał ostatni z wymienionych, moje pierwsze zderzenie z jego twórczością było dość bolesne. Z początku po prostu nie wiedziałam, o co chodzi w tej książce.

Akcja powieści toczy się w czasie przymusowej kolektywizacji oraz tzw. rozkułaczania chłopów. Głównym jej motywem jest tytułowy wykop, stanowiący fundament pod „dom proletariacki”, który w niedalekiej przyszłości ma stanowić początek nowego, robotniczego osiedla czy też całego miasta. Budowa wykopu stopniowo staje się najważniejszym życiowym celem pracujących przy nim robotników, a ich samodzielne myśli zastąpione partyjnymi hasłami, opiewającymi siłę narodu i władzy sowieckiej. Napędzani własnymi wyobrażeniami o szczęściu przyszłych pokoleń, poświęcają im swoje życie i zdrowie. Czy uda im się osiągnąć założony cel?

„Wykop” to książka niezwykła pod każdym względem. Jej nietypowość uderza już od pierwszych stron, przede wszystkim w warstwie językowej. Powieść pełna jest rozwlekłych wypowiedzi oraz dziwnych konstrukcji stylistycznych, czasem pozbawionych sensu. Płatonow w niekonwencjonalny sposób ośmiesza nowomowę partyjną, mieszając jej elementy z wiejską gwarą oraz przypisując poszczególnym bohaterom zupełnie niepasujące do nich cechy. Mamy więc do czynienia z długimi, pseudoelokwentnymi wypowiedziami lub egzystencjonalnymi rozważaniami proletariatu czy chłopstwa; spotykamy przesiąknięte stalinowską propagandą dziecko, ziejące nienawiścią do wrogów ludu oraz harujące ku chwale ojczyzny zwierzęta. Książka jest przesycona absurdem i brakiem logiki w działaniu bohaterów, choć wcale nie oznacza to, że sama w sobie jest głupia. Płatonow operuje jednak słowem w sposób, który z pewnością nie każdemu się spodoba. Mnie z początku wydawał się bardzo męczący i dopiero w ⅓ książki zaznajomiłam się z jego stylem na tyle, żeby czytać ją bez wysiłku...

Na pełną recenzję zapraszam na bloga:
http://ksiazkowepowroty.blogspot.com/2017/04/andriej-patonow-wykop-recenzja-ksiazki.html

Z twórczością Andrieja Płatonowa spotykam się po raz pierwszy. Mimo że przerabialiśmy awangardę rosyjską na studiach, to akurat nazwisko nie pojawiło się w spisie lektur obowiązkowych. Tym bardziej więc byłam ciekawa wrażeń, jakie dostarczy mi jedna z najważniejszych książek pisarza – napisany w 1930 r. antyutopijny „Wykop”.


Bardzo cieszę się, że coraz więcej wydawnictw...