„- Chcesz widzieć ludzi jako skrajności. Dobry albo zły, godny zaufania albo niegodny - powiedziałam. - Rozumiem. Tak jest prościej. Ale to nie zgadza się z rzeczywistością.”

Moja przygoda z Veronicą Roth rozpoczęła się od filmu „Niezgodna”, który zachwycił mnie do tego stopnia, że w ciągu ostatnich kilku lat widziałam go już kilkadziesiąt razy. Ciekawa historia, dużo akcji oraz przystojny aktor w roli głównej to mieszanka, która chyba nigdy mi się nie znudzi. ;) Film ten zachęcił mnie również do sięgnięcia po książkę o tym samym tytule, która mimo tego, że bardzo mi się podobała – nie była w stanie „przebić” w moich oczach ekranizacji. Dlatego też byłam bardzo ciekawa jakie wrażenie zrobi na mnie seria „Carve the Mark” do której podchodziłam już z tak zwaną „czystą kartką” – czyli bez mimowolnych porównań między książką a filmem, jak również bez oczekiwań, które w przypadku „Niezgodnej” pojawiły się po obejrzeniu ekranizacji.

Książka „Naznaczeni śmiercią” przedstawia historię świata złożonego z dziewięciu planet-narodów. Akcja powieści skupia się jednak w głównej mierze na Thuvhe – planecie zamieszkanej przez dwa nienawidzące się wzajemnie ludy – Thuvhe oraz Shotet. Historia nienawiści tychże ludów sięga dalekiej przeszłości, a sytuację dodatkowo zaognia fakt, że Zgromadzenie (składające się z ludzi sprawujących kontrolę nad wszystkimi planetami) nie chce uznać Shotet jako osobnego narodu, co sprawia, że nie mają oni zbyt wiele do powiedzenia w najważniejszych kwestiach dotyczących zamieszkanej przez nich planety i traktowani są na niej jak najeźdźcy.

„Miarą człowieczeństwa jest to, jak zachowuje się w chwili cierpienia.”

Główna bohaterka – Cyra Noavek, siostra władcy Shotet – to dziewczyna, która w bardzo młodym wieku otrzymała osobliwy dar nurtu. Jej dotyk – nawet ten najlżejszy – sprawia ból tak ogromny, że jest w stanie nawet zabić. Dar ten bardzo chętnie wykorzystuje jej brat, robiąc z Cyry swoją osobistą broń. Dziewczyna budzi więc powszechny postrach, a to w połączeniu z jej darem sprawia, że jest ona odizolowana od innych ludzi i żyje w samotności. Nikt poza jej bratem nie wie, że jej dar sprawia również, że jej samej ból nie opuszcza i gdy opada maska, którą zmuszona jest nakładać przed innymi – cierpi katusze.

Pewnego dnia, na rozkaz brata Cyry – zostają porwani i sprowadzeni do posiadłości Noaveków synowie wyroczni z Thuvhe – Eijeh i Akos Kereseth. Dla obu władca Shotet ma wyznaczone specjalne zadania. Zadaniem Akosa jest pomagać Cyrze, by ta była częściej przydatna swemu bratu. Akos otrzymał bowiem od nurtu dar, który sprawia, że jest nie tylko odporny na dotyk Cyry, ale również niweluje ten ból, który towarzyszy Cyrze na co dzień. Tak Akos i Cyra zostają skazani na swoje towarzystwo. Z czasem jednak rodzi się między nimi przyjaźń, pod wpływem której Cyra zaczyna buntować się przeciwko swemu okrutnemu bratu, za co im obojgu przyjdzie zapłacić wysoką cenę.

„Nigdy nie wiesz, w jaki sposób odnajdzie cię los, ja też tego nie wiem. Ale do tego momentu musimy być tym, czym być możemy.”

Muszę przyznać, że ta książka bardzo pozytywnie mnie zaskoczyła. W tym miesiącu z pewnych względów nie miałam za bardzo głowy do czytania, a gdy już się za coś zabierałam – szybko traciłam zainteresowanie i ciężko mi było skończyć jakąkolwiek książkę, gdyż moje myśli cały czas uciekały w inne strony. Powieść „Naznaczeni śmiercią” przyniosła mi ulgę chyba równą tej, którą Akos przynosił Cyrze jednym dotykiem. ;) W końcu coś pochłonęło moje myśli na tyle, że mogłam znowu w pełni cieszyć się tą niesamowitą podróżą, jaką zapewnia nam książka.

„Miękkie serca sprawiają, że warto żyć na tym świecie.”

To co jako pierwsze rzuciło mi się w oczy, to warsztat pisarski, który według mnie bardzo poprawił się od czasów „Niezgodnej”. Co prawda jeśli chodzi o samą historię – dla mnie zawsze na pierwszym miejscu będzie ten świat złożony z pięciu frakcji, ale jeśli chodzi o sam styl pisania – mam wrażenie, że „Naznaczeni śmiercią” to książka napisana bardziej dojrzale. W „Niezgodnej” odnosiłam wrażenie, że główni bohaterowie zachowują się zbyt dziecinnie (być może wrażenie to nasiliło się przez fakt, że w filmie główne role są grane przez dorosłe osoby). Rozumiałam oczywiście, że w książce główni bohaterowie mają po 16 i 18 lat, ale ich zachowanie mimo wszystko wydawało mi się nie pasować do rzeczywistości, w jakiej przyszło im żyć. W końcu nie od dziś wiadomo, że otoczenie nieraz serwuje człowiekowi szybki kurs dorastania. W „Naznaczonych śmiercią” - w moim odczuciu - zostały zachowane właściwe proporcje. Tutaj również mamy młodych głównych bohaterów, po których mimo otaczającej ich okrutności czasem widać ten młody wiek, jednak ich zachowania nie sprawiają wrażenia infantylnych, a osobowości są wyraźniej zarysowane – co jest kolejną zaletą. Nieczęsto powieści zostawiają nas z poczuciem, że poznało się kogoś aż tak dobrze, jak ja poznałam Cyrę i Akosa, z którymi – prawdę mówiąc – sama chętnie bym się zaprzyjaźniła.

„Dobrze ją poznałeś. Kiedy kogoś dobrze się zna, trudno go opisać.”

Książka ta skłoniła mnie również do wielu refleksji, szczególnie mocno w dwóch kwestiach. Pierwsza to ta widniejąca już na tylnej okładce, czyli przekonanie, że nie ma miejsca na honor, gdy chodzi o przetrwanie. Po części to rozumiem, bo faktycznie – niewiele jest rzeczy, których człowiek nie zrobi by przetrwać. W końcu wolę życia chyba każdy z nas ma we krwi. Jednak z drugiej strony myślę, że to miejsce na honor jednak jest, co dobitnie potwierdza historia naszego kraju, historia naszych przodków, którzy mimo tego, że byli w sytuacji, gdzie musieli walczyć o przetrwanie, nie porzucili honoru, który był dla nich swego rodzaju świętością. Ostatecznie - jak to ktoś kiedyś powiedział – lepiej umrzeć stojąc, niż żyć na kolanach.
Sytuacja książkowych bohaterów znacząco się jednak różni od tej, w jakiej byli nasi przodkowie, zatem pragnę zaznaczyć, że są to tylko takie moje luźne rozważania, a nie stwierdzenia odnoszące się akurat do książkowych wydarzeń. Chciałam po prostu wyjaśnić, dlaczego ten najczęściej cytowany fragment książki budzi we mnie tak sprzeczne odczucia.
Drugą kwestią, która skłoniła mnie do refleksji, jest ta zawierająca się w cytacie „Wszyscy ludzie są agresywni. Niektórzy potrafią oprzeć się impulsom, inni nie.”. To też po części rozumiem, jednak uważam, że bardziej pasowałoby stwierdzenie „Wszyscy ludzie są zdolni do agresji”. Bo taka jest oczywiście prawda, że w obliczu niebezpieczeństwa czy zagrożenia życia chyba każdy człowiek byłby zdolny do agresji. Jednak być zdolnym do agresji, a być agresywnym to według mnie zupełnie różne rzeczy. Nie do końca wiem jak dokładnie wytłumaczyć co mam na myśli, dlatego posłużę się innym przykładem. Jeśli jakiś człowiek jest zdolny do uczciwości, nie czyni go to automatycznie uczciwym. Równie dobrze może być człowiekiem, który kłamie i oszukuje, a uczciwością wykazuje się w bardzo sporadycznych przypadkach, zatem raczej nikt nie nazwałby go uczciwym, prawda? Mam nadzieję, że chociaż w najmniejszym stopniu wyjaśniłam o co mi chodzi.

Jak już mówiłam – to tylko dwa przykłady, takich kwestii zmuszających do refleksji znalazłam tutaj więcej (chociażby w zacytowanych przeze mnie wcześniej fragmentach, ale nie tylko), jednak nie będę tutaj zanudzać analizowaniem każdej po kolei, gdyż wtedy ta opinia nie miałaby końca. ;)

„- Trzeba znaleźć powód, dla którego się wytrzymuje - odparłam. - Nie musi być dobry ani szlachetny. Po prostu powód.”

Jeśli miałabym wskazać coś, co mi się w tej książce nie podobało – chyba nie byłabym w stanie. Byłabym jednak w stanie wskazać czego mi w niej brakowało, mianowicie – większych emocji. Jakieś oczywiście tutaj znajdziemy, jednak jak na to, co się w tej książce działo – mogłyby być bardziej intensywne.
Jest też jedna rzecz, którą nie do końca potrafię sklasyfikować – czy jest wadą, czy zaletą. Chodzi mi tutaj o wątek miłosny, którego jest w tej książce niewiele. Z jednej strony cieszę się, że autorka skupiła się bardziej na innych rzeczach, ale z drugiej strony – pozostawia to po sobie jakiś niedosyt. ;)
Nie da się też ukryć, że książka momentami była trochę przewidywalna, ale prawdę powiedziawszy - kompletnie mi to nie przeszkadzało.
Wszystko zostało mi wynagrodzone przez rewelacyjną fabułę i świetnie nakreślone zwyczaje ludów zamieszkujących planetę, na której toczy się akcja powieści. Shotet i ich zamiłowanie do odnowy, opisany w książce „żer” jak i tradycja, by zaznaczać każdą stratę – to rzeczy, które budziły ogromną fascynację.

„-Cóż, każdy z nas czasem czuje strach. -Westchnęłam. -Ci gniewni nawet bardziej niż pozostali.”

Powieść „Naznaczeni śmiercią” toczy się umiarkowanym rytmem. Trzeba przyznać, że mimo tego, że dużo się w niej dzieje - akcja nie pędzi na łeb na szyję. Jednak dla mnie jest to olbrzymia zaleta, ponieważ dzięki temu bardziej skupiamy się na otoczeniu i lepiej poznajemy tak wyjątkowo „namalowany” (w naszej wyobraźni) świat, jak i zasady nim rządzące, a nasza ciekawość zwiększa się z rozdziału na rozdział.

Podsumowując krótko – jest to po prostu idealna dla młodzieży powieść fantastyczna, która przeniesie czytelnika w niezwykły świat, z którego nie chce się wracać (mowa tu oczywiście o roli obserwatora, bo tego czego doświadczają bohaterowie – raczej nikt by przeżyć nie chciał ;) ).

Polecam i czym prędzej zabieram się za kolejny tom. Mam nadzieję, że „Spętani przeznaczeniem” utrzymają poziom i zabiorą nas w podróż do pozostałych planet tej przedstawionej tu, niezwykłej galaktyki.

”- Wiem, jak to jest stać się kimś, kogo się nienawidzi. Wiem, jak to boli. Ale życie jest pełne bólu.”

„- Chcesz widzieć ludzi jako skrajności. Dobry albo zły, godny zaufania albo niegodny - powiedziałam. - Rozumiem. Tak jest prościej. Ale to nie zgadza się z rzeczywistością.”

Moja przygoda z Veronicą Roth rozpoczęła się od filmu „Niezgodna”, który zachwycił mnie do tego stopnia, że w ciągu ostatnich kilku lat widziałam go już kilkadziesiąt razy. Ciekawa historia, dużo...