Książka Andrusiewicza skusiła mnie bardzo ładną okładką, solidnymi rozmiarami i ciekawym podtytułem. Spis treści zachęca jeszcze bardziej – zestaw esejów o raczej mniej znanych epizodach z historii Rosji. O samym Andrusiewiczu raczej nic wcześniej nie słyszałem.
Dobór tematów jest bardzo dobry, na przykład perypetie cerkwi Chrystusa Zbawiciela albo sprawę rosyjskiej kolonizacji na Alasce. Wybór naszkicowanych postaci również ciekawy, chociaż nie ma tu nikogo z okresu Rosji radzieckiej albo postradzieckiej, może dlatego, że ten okres jest współczesnemu polskiemu czytelnikowi znacznie lepiej znany. Jednak wydaje się, że jako „znawca Rosji” autor nie powinien mieć problemu ze znalezieniem niebanalnego bohatera z postrewolucyjnej Rosji.
Andrusiewicz wzbudza u mnie wątpliwości, głównie z powodu zamiłowania do zaskakujących tez, nie podpartych dowodami. Mimo podania obszernej bibliografii, czytelnik nie ma szans na zweryfikowanie poszczególnych twierdzeń, ponieważ autor nie podał przypisów, nawet przy kontrowersyjnych tezach.
Od Andrusiewicza dowiadujemy się między innymi, że świątynia Chrystusa Króla została zburzona, ponieważ zaproszeni do Moskwy francuscy architekci tak zaplanowali przebudowę miasta. Komsomoł poparł francuską inicjatywę, natomiast Stalin nie miał nic do tego. Szukałem (niezbyt głęboko) w rosyjskim internecie ale nic a nic tam nie ma na temat jakichkolwiek francuskich architektów.
Kolejną sensacją jest, że 4 października 1993 w Białym Domu „walki trwały kilka godzin, wewnątrz budynku ginęli ludzie. Część obrońców uciekła (…). Złapanych prowadzono na pobliski stadion Asmaral i rozstrzeliwano. Według oficjalnych danych stracono sto sześćdziesiąt osób, według nieoficjalnych – pięćset”. A więc w 1993 r. Jelcyn prowadził setki osób na stadion i tam je „stracił” przez "rozstrzelanie"?! Andrusiewicz nie podaje żadnego źródła tej informacji. O ile mi udało się szybko zweryfikować, według oficjalnych danych nikogo nie „stracono” a ofiary poległy w czasie walk.
Andrusiewicz twierdzi również kilkakrotnie, że Rosję we wczesnych latach 90-tych opanowała „antykomunistyczna histeria” – doprawdy kuriozalne stwierdzenie podane właściwie bez argumentacji, no ale jak się wierzy w rozstrzelanie setek osób na stadionie, to "histeria" jest właściwym słowem.
A Rasputin to nie był demon seksu, tylko był „bezradny seksualnie”. Ale pół strony dalej „pożądał i kobiet i mężczyzn. Biseksualny popęd musiał mieć też wpływ na to, że nigdy nie popadł w bigoterię, którą gardził”. Nawet jak na luźny szkic, zbytni rozstrzał jak dla mnie.
Lekturę książki utrudnia kiepska korekta i drobne, ale liczne niespójnośći logiczne, które sprawiają, że niektóre paragrafy trzeba czytać po kilka razy. Na przykład „zamorskimi koloniami Moskwa nie była zainteresowana. Polityka morska Piotra Wielkiego miała na celu handlowe otwarcie Rosji na świat, zaspokojenie potrzeb aprowizacyjnych, a przy okazji podbój ziem i ludów”. Może się czepiam, ale dla mnie „zamorskie kolonie” to to samo, co „podbój ziem i ludów”.
Albo takie zdanie, bardzo typowe w tym, jak u Andrusiewicza ciężko nadążyć za właściwym podmiotem zdania i narracji: „ wyczyny oddziałów Machny, już zahartowane w rozbojach, przerażały okrucieństwem”. Takich kwiatków jest pełno i są one bardzo uciążliwe.
Bardzo bym chciał przeczytać recenzję Andrusiewicza napisaną przez kogoś z „uznanych autorytetów”, może Andrzeja Nowaka. Sam nie jestem w stanie oddzielić ziarna od plew. Summa summarum, NIE POLECAM.

Książka Andrusiewicza skusiła mnie bardzo ładną okładką, solidnymi rozmiarami i ciekawym podtytułem. Spis treści zachęca jeszcze bardziej – zestaw esejów o raczej mniej znanych epizodach z historii Rosji. O samym Andrusiewiczu raczej nic wcześniej nie słyszałem.
Dobór tematów jest bardzo dobry, na przykład perypetie cerkwi Chrystusa Zbawiciela albo sprawę rosyjskiej...