Często zastanawiam się nad fenomenem rosyjskiej literatury. Czy na jej wyjątkowość miała wpływ trudna historia Rosji, a może trudne warunki życia albo rosyjska duchowość. Tego nie jestem pewien, natomiast wiem na pewno, że wszystkie dzieła pisarzy rosyjskich wywarły na mnie ogromne wrażenie.

Nie inaczej jest z "Braćmi Karamazow". Dostojewski, wnikliwy obserwator życia ludzi dokonał po mistrzowsku psychoanalizy pewnego prowincjonalnego miasteczka. Cała historia powieści toczy się wokół tytułowych braci, nazwijmy ich Id, Ego i Superego. Id najstarszy z nich i pierwotny zwykle działa pod wpływem emocji. Ego średni próbuje zachowywać równowagę, nie wierzy, ale sądzi i ocenia. Superego żyje sobie w świecie swoich ideałów do czasu, aż pewne zdarzenie zmusza go do porzucenia swojego idealnego świata iluzji i zmierzenia się z otaczającą rzeczywistością.

Wydawałoby się, że wiele ich od siebie rożni, ale tak naprawdę więcej ze sobą łączy, nie tylko osoba wspólnego ojca znanego w powiecie rozpustnika. Co się takiego stanie, że ich z pozoru rożne drogi przetną się nagle i połączą? Tragedia w rodzinie związaną z zabójstwem ojca spowoduje, że bracia będą musieli się poznać ponownie. Jak to zdarzenie wpłynie na trójkę braci, jaki będzie miało wpływ na ich dalsze losy?

Pierwsza część powieści pełna przemyśleń autora na temat roli Rosji w świecie i filozofii chrześcijańskiej nie przypadła mi do gustu. Przyznam się szczerze, że męczyło mnie trochę czytanie tej części. Druga część jednak rekompensuje te niedostatki w całości dzięki świetnie rozpisanym na kartach książki bohaterom, żywej narracji i zmuszającym do myślenia dialogom. Przez umiejętnie wprowadzanych na karty powieści bohaterów poznajemy przemyślenia autora na temat socjalizmu, oświecenia i kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego na sposób zachodni. Autor nie zgadza się z tymi ideami i nie omieszka je poddać krytyce wywyższając "rosyjskiego ducha narodu". Pomimo, że nie zgadzam się z tym osądem. Dobrze jest czasem zmierzyć się z poglądami, których nie podzielamy, żeby umocnić się w swoich przekonaniach.

Często zastanawiam się nad fenomenem rosyjskiej literatury. Czy na jej wyjątkowość miała wpływ trudna historia Rosji, a może trudne warunki życia albo rosyjska duchowość. Tego nie jestem pewien, natomiast wiem na pewno, że wszystkie dzieła pisarzy rosyjskich wywarły na mnie ogromne wrażenie.

Nie inaczej jest z "Braćmi Karamazow". Dostojewski, wnikliwy obserwator życia...