Inna od siebie
- Kategoria:
- literatura piękna
- Wydawnictwo:
- W.A.B.
- Data wydania:
- 2016-10-27
- Data 1. wyd. pol.:
- 2016-10-27
- Liczba stron:
- 448
- Czas czytania
- 7 godz. 28 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788328021372
- Tagi:
- literatura polska Maria Komornicka Piotr Odmieniec Włast poszukiwanie własnej tożsamości ucieczka od rzeczywistości ucieczka od życia
Świat, w którym do najważniejszych zadań kobiety należy ładnie wyglądać, przyzwoicie się prowadzić i dobrze wyjść za mąż. W którym w drodze wyjątku nielicznym kobietom pozwala się zdobywać wyższe wykształcenie (ale tylko jeśli są nieprzeciętnie zdolne i mają wsparcie poważanych i majętnych mężczyzn). W którym bardziej od talentu liczy się płeć. I w którym najważniejsze jest, by nie odstawać.
To nie opis fikcyjnej rzeczywistości, to zupełnie prawdziwy świat, w którym przyszło żyć genialnej pisarce i poetce Marii Komornickiej. Brygida Helbig podejmuje próbę rekonstrukcji burzliwych, tragicznych losów artystki i uchwycenia jej niezwykłego fenomenu. Z jej przejmującej powieści wyłania się obraz bezkompromisowej, śmiałej, niemającej szacunku dla krępujących konwenansów, za to bez reszty oddanej sztuce Mary, która w niespokojnych czasach i wśród ludzi o ciasnych horyzontach miała odwagę żyć po swojemu. Niezrozumiana przez rodzinę, niedoceniana przez recenzentów, zamykana w zakładach dla chorych psychicznie, zmagająca się z własnym ciałem, które chciała poddać władzy ducha, wolała odsunąć się od świata, niż dać mu się ujarzmić. Przybrawszy nową, męską tożsamość, jako Piotr Odmieniec Włast spędziła kilkadziesiąt lat w samotności i zapomnieniu, jednak do końca żyjąc godnie i twórczo. Ostatnie listy do siostry podpisywała znowu jako Maria.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Dziś wolna, sama, niczyja*
Wyobraźcie sobie młodą kobietę z ogromnym talentem literackim. Wcześnie, bo jako nastoletnia dziewczyna, debiutuje śmiałą poezją i odważnymi, pełnymi erotyzmu opowiadaniami. W ten sposób zdobywa sławę, rozgłos wśród krytyków, ale najważniejsze jest to, że (zgorszeni) czytelnicy ciągle o niej mówią. Można powiedzieć, że nieważne, co konkretnie, ale mówią. Życie prywatne (romanse oraz burzliwe małżeństwo) oraz zawodowe kobiety są na ustach wszystkich – można by ja porównać do celebryty, bo doskonale wie, jak zainteresować sobą innych. Mijają lata, zachodzą różne zmiany w świecie literackim (inne nurty oraz nowe nazwiska), a kobieta i jej twórczość powoli usuwają się w cień. I w tym momencie w jej życiu następuje przełom – nakazuje innym, aby nazywać ją męskim imieniem, żąda ubioru dla mężczyzn i zachowuje się w taki sposób, że rodzina uznaje ją za niepoczytalną i wysyła na leczenia do różnych ośrodków zamkniętych. Kobieta zdaje się tym nie przejmować, nadal tworzy poezję, nie zmienia swojego postępowania i cierpliwie czeka, aż ktoś zobaczy w wierszach coś więcej niż jej współcześni. Umiera jako zapomniana poetka, ale dziś zostaje na nowo odkryta. Tak jak tego chciała za życia.
Ten przytoczony przeze mnie zarys życiorysu dotyczy oczywiście Marii Komornickiej, wyjątkowej postaci w historii literatury światowej (nie boję się tego określenia, bo to prawda). Autorka „Biesów” przeżywa dziś swój renesans, wielu pisarzy oraz badaczy literatury i gender za punkt honoru przyjmuje wyjaśnienie przyczyn, dlaczego stała się Piotrem Odmieńcem Włastem i tym samym skazała siebie na zapomnienie. Bunt przeciwko konwenansom? Transseksualizm? Wywołanie wokół siebie kolejnego skandalu? Choroba psychiczna? Wymienia się wiele prawdopodobnych czynników wyjaśniających ten zagadkowy moment. Jedną z autorek stawiających swoje hipotezy jest Brygida Helbig, pisarka znana z powieści „Niebko”, ale również literaturoznawczyni, której praca habilitacyjna „Strącona bogini” dotyczy właśnie życia oraz twórczości Marii Komornickiej. W tej recenzji chcę się skupić na innej książce dotyczącej poetki, czyli „Innej od siebie”.
Wyjątkowa w tej powieści jest kolejność opowiedzianych zdarzeń. Czytelnik na wstępie nie dowiaduje się o dzieciństwie Marii Komornickiej, ale czyta rozdział o śmierci autorki „Xięgi idyllycznej” oraz reakcji ludzi na tę wieść. Brygida Helbig zdecydowała się przedstawić życiorys poetki od końca: najpierw śmierć oraz ostatnie lata życia jako Piotr Odmieniec Włast, aby potem przejść do czasów, kiedy zyskała popularność oraz podziw ważnych osobowości w polskiej literaturze, ale powoli traciła szacunek arystokratycznej rodziny. Jaka była Maria Komornicka? Co się musiało takiego stać, żeby pewnego dnia spaliła suknie i obwieściła matce, że nie ma już córki, a na jej miejscu pojawił się syn? Co czuła Maria, zamknięta w kolejnych ośrodkach dla chorych psychicznie, lub jak była wyśmiewana przez mieszkańców Grabowa, kiedy przez jakiś czas mieszkała u brata? I, najważniejsze pytanie – czy kiedykolwiek żałowała swojej decyzji?
„Inna od siebie” to nie jest „sucha” biografia Marii Komornickiej. Pełno w niej przede wszystkim emocji – do tak wyjątkowej postaci nie pasowało wyłączne przytoczenie poszczególnych wydarzeń z życia oraz fragmentów twórczości. Psychologiczna warstwa „Innej od siebie” najbardziej zachwyca czytelnika, ponieważ wszyscy bohaterowie stają się postaciami z krwi i kości, a ich decyzje mają pewien początek, który niekiedy zaczyna się od jednej, małej myśli, jaka przychodzi do głowy.
Z kart powieści wyłania się kobieta egocentryczna, niezwykle pewna siebie i swoich literackich umiejętności, która ma jedno marzenie: żyć według swoich zasad, a nie opierając się na ogólnie ustalonych normach społecznych, gdzie kobieta może tylko wyjść za mąż i spełniać się jako żona oraz matka. Maria Komornicka nie wahała się wywołać skandali obyczajowych, aby tylko pokazać innym, że ma odwagę przeciwstawić się konwenansom. Nawet kosztem relacji z najbliższymi (zwłaszcza z ojcem). Brygida Helbig nie przywołuje jednej, konkretnej przyczyny, dla której poetka postanowiła zmienić swoją tożsamość. Wskazuje na bardziej skomplikowany proces, trwający wiele lat, który ostatecznie mógł doprowadzić Komornicką do stania się Piotrem Odmieńcem Włastem.
„Inna od siebie” nie daje żadnej odpowiedzi, ale, poza naprawdę dobrze napisaną prozą, pokazuje nam, jak mogło naprawdę wyglądać życie poetki, a konkretnie osoby utalentowanej, która czuje się zagubiona w rzeczywistości, i chce być wolna, na swój sposób. Czy jako Maria, czy jako Piotr.
Anna Wolak
Książka na półkach
- 220
- 110
- 47
- 5
- 4
- 4
- 3
- 2
- 2
- 2
Cytaty
Jeśli już masz, dostaniesz więcej, jeśli nic nie masz, odbiorą ci i to, co masz. Dlatego ludzie tak chętnie udają, że już coś mają, aby przy...
RozwińJeśli ruina jest tak piękna, to jaki musiał być zamek.
Opinia
„Inna od siebie” to dobrze napisana powieść oparta na biografii Marii Komornickiej/Piotra Własta. Powieść, która niejako zaczyna się od końca. Od zdjęcia garnituru, którego Piotr nie chciał się pozbyć od 1907 roku oraz od czarnej sukni, którą siostry chcą nałożyć Piotrowi pośmiertnie. Zanim poznamy Marię Komornicką poznamy więc Piotra, już jako staruszka. Zobaczymy kilka scen z jego życia codziennego. Zobaczymy nieznośne dzieciaki biegające i krzyczące za nim „Głupi Pietek”. Zobaczymy jak trudno jest mu być innym. Jak trudno jest żyć, kiedy nikt nie chce go publikować. Kiedy nie dysponuje własnymi środkami finansowymi. Kiedy musi prosić starszego brata o pieniądze. Asceza ascezą, ale z prenumerat czasopism „Skamander” i „Wiadomości Literackie” oraz tytoniu i herbaty Piotr nie może zrezygnować. To są „podstawowe prawa człowieka” - myśli.
Gdyby nie wybuch wojny Piotr prawdopodobnie nie wróciłby już do Grabowa. Ostatni rozdział swojego życia spędziłby pewnie w tzw. domach zdrowia, do których wysyłała go rodzina. Po wybuchu wojny brat zlitował się jednak nad nim i zabrał do siebie.
Do „domów zdrowia” dziecko państwa Komornickich zostało wysłane po tym, jak spaliło wszystkie swoje sukienki i oświadczyło, że jest Piotrem. Kim było to dziecko? Mężczyzną, który urodził się w ciele kobiety? Kobietą, która nie mogąc realizować się twórczo postanowiła przybrać męską postać? Człowiekiem, dla którego płeć nie ma tak naprawdę znaczenia? Helbig nie podsuwa nam gotowych odpowiedzi, ale pomaga w ich poszukiwaniu. Zagłębia się w umysły i serca swoich bohaterów. Przywołuje ważne dla ich życia fakty.
Faktem jest, że spalone sukienki zostały zakupione dla Marii Komornickiej - cudownego, długo wyczekiwanego i wymodlonego dziecka. Jej rodzice niemal od zawsze byli pewni, że wyrośnie z niej gwiazda, osoba wielkiej klasy. Była ich największą dumą i największą inwestycją. Nie bez powodu. Już w wieku 1,5 roku Maria mówiła po polsku, a wkrótce także po francusku. Wcześnie pokochała literaturę. Helbig tworzy obrazy pomagające pojąć geniusz małej Marii. I tak widzimy ją np. jak z płonącymi policzkami czyta pod kołdrą „Xięgę życia” świętej Teresy. Czyta i recytuje Mickiewicza i Kochanowskiego. Czyta świętego Augustyna. Interesuje się św. Franciszkiem i ascezą jako pomysłem na życie. Fascynuje się wielką przemianą. Życiem jako odmieniec – jako inna od siebie.
Bohaterka Helbig czuje w sobie dwie siły. Jedna z nich dąży ku świętości, druga do całkowitej wolności. Grzeczna dusza ma na imię Marysia, niegrzeczna Mary. Mary marzy o nauce strzelania. Skoro jej brat może się szkolić w tym zakresie, to czemu nie może i ona. W końcu historia zna kobiety rycerki, które w męskim przebraniu szły walczyć. „Ponieważ płeć jest fazą w społeczeństwie, płeć może się zmieniać… i może zniknąć całkowicie, ustępując fazom mniej znanym, a bardziej niebiańskim” – pisała Komornicka. Maria widzi, że noszenie płci ma konsekwencje. Np. przed świętą Teresą, którą tak podziwia, uniwersytety nie stały otworem. Tymczasem ona chce się rozwijać. Chce zostać pisarką. Ma otwarty umysł, myśli poza schematami, bada nowe nurty i jest niezwykle ciekawa świata. Fascynują ją książki i ludzie. Zakochuje się, przeżywa pierwsze miłosne zawody a swoje doświadczenie wykorzystuje w twórczości. Helbig świetnie kreśli portret psychologiczny bohaterki. Tworzy człowieka z krwi i kości.
Helbig wyraźnie rysuje także sylwetki pozostałych bohaterów. Przede wszystkim rodziców i rodzeństwa, ale także innych osób z otoczenia Marii - twórców i adoratorów. Dobrze oddaje klimat epoki. Pomaga wczuć się w atmosferę tamtych lat i sposób myślenia ówczesnych.
Co bardzo nietypowe dla powieści, autorka wykorzystuje w książce wypowiedzi bliskich Marii, zwłaszcza rodzeństwa, które opowiada o siostrze i komentuje różne jej decyzje. Wypowiedzi te nie są wplecione w narrację. Stanowią do niej dodatek.
Warto zaznaczyć, że głosy rodzeństwa nie zawsze są zgodne. Brat Jan uważa np., że Maria podlegała maniom od bigoterii do kompletnego ateizmu. Według siostry Anieli Maria nie była bigotką i nigdy też nie była ateistką, choć jej wiara w boga nie była całkiem zgodna z dogmatami kościoła. Helbig nie komentuje wypowiedzi. Niezaburzenie opowiada własną historię.
Co równie oryginalne, Brygida Helbig w swojej książce kilka razy odnosi się do własnego procesu tworzenia. Np. zamieszczając w książce list, który wysłała do kliniki psychiatrycznej, w której przebywała Komornicka, czy też odpowiedź z kliniki. Wspomina także lekturę artykułu Marii Janion, poprzedzającą pisanie książki. Oraz własne poglądy na temat życia Piotra, które ulegały zmianom. Przyznaje np., że myślała, iż Piotr żył w zamknięciu i nigdzie nie wychodził, ale w miarę pisania powieści spotykała coraz więcej osób, których krewni mieszkali w Grabowie, lub którzy słyszeli coś o Piotrze. „Ostatnio znajoma, której nie widziałam dwadzieścia lat, zdradziła mi, że jej rodzice pochodzą z Grabowa. Twierdzi, że widywano czasem głupiego Piotrka na koniu, bywało, że cwałował po okolicy, gnał jak widmo.” – pisze Helbig.
Wydaje się, że Helbig bawi się konwencjami. Czasem pisze niczym reporterka, czasem niczym bajarka. Niczym inna od siebie. Polecam.
„Inna od siebie” to dobrze napisana powieść oparta na biografii Marii Komornickiej/Piotra Własta. Powieść, która niejako zaczyna się od końca. Od zdjęcia garnituru, którego Piotr nie chciał się pozbyć od 1907 roku oraz od czarnej sukni, którą siostry chcą nałożyć Piotrowi pośmiertnie. Zanim poznamy Marię Komornicką poznamy więc Piotra, już jako staruszka. Zobaczymy kilka...
więcej Pokaż mimo to