Czy jest możliwa miłość od pierwszego wejrzenia? – zastanawiają się romantycy. Ja już wiem, że owszem, jak najbardziej – miłość od rzucenia okiem na okładkę, przejechania dłonią po śliskim grzbiecie i przeczytania tych kilku znajdujących się z tyłu zdań, które mają za zadanie zachęcać do zakupu i lektury. ‘Zachęcać’ to jednak w tym przypadku słowo o niewielkiej sile wyrazu, one wręcz wcisnęły mi książkę w ręce i zmusiły do jak najszybszego zgłębienia jej zawartości. Czy tak gwałtowne uczucie, jakim zapałałam do „Wieków światła”, miało szansę przetrwać do ostatniej strony?

Przez kilka początkowych rozdziałów brnęłam z rosnącą fascynacją, szóstym zmysłem wyczuwając, że najprawdopodobniej rozpoczynam właśnie jedną z najbardziej znamiennych literackich podróży swojego życia. Starałam się czytać powoli, smakować każde zdanie, każdą frazę – a jest się czym zachwycać. Powieść pełna jest długich, obrazowych opisów, te zaś przepełniają epitety i porównania, wolne jednakowoż od banalnych, utartych połączeń wyrazowych. XIX-wieczny Londyn skąpany w magii natychmiast ożył w mej wyobraźni. To już nie było czytanie książki – to była podróż wraz z bohaterem. A jako że wyskakiwanie z pędzącego pociągu w połowie trasy jest przecież czystym szaleństwem, plany rozkoszowania się książką przez dłuższy czas spaliły na panewce – nie było sposobu, bym powstrzymała się od dalszej lektury.

Co równie warte odnotowania, w całej powieści mamy do czynienia z narracją pierwszoosobową. Do tej pory nie byłam miłośniczką tej formy – pewnikiem dlatego, że zawsze uważałam ją za trudniejszą w realizacji, a mało który mistrz pióra potrafił sprostać moim oczekiwaniom. Na szczęście nie dotyczy to Iana R. MacLeoda, którego odlew powinien znajdować się w Międzynarodowym Biurze Miar w Sèvres jako wzorzec pisarza operującego narracją pierwszoosobową. Porzućmy jednak zachwyty nad formą i przyjrzyjmy się bliżej treści.

O czym tak właściwie opowiada książka? Trudno to ująć w paru słowach, gdyż pierwsze kilkadziesiąt stron wcale nie zwiastuje tego, co nastąpi później, a okrucieństwem byłoby psucie komukolwiek przyjemności płynącej z lektury i wyjawianie zbyt wielu szczegółów. Najogólniej rzecz ujmując, „Wieki światła” to powieść o społeczeństwie i wszystkim, co z tym społeczeństwem związane – klasach, nierównościach, wyzysku, a wreszcie rewolucji. Jako że mamy do czynienia z fantasy, nie zabrakło też magii, nie ma jednak co liczyć na gatunkową sztampę. To nie jest kolejna trzecioligowa fantastyka o złych smokach, chciwych magach czy szlachetnych rycerzach. To nie jest także wzniosła epopeja o zagładzie świata, wojnie z plugawymi potworami, przepowiedniach i wybrańcach. Magia jawi się jako element nieodzowny, fabularny spiritus movens, ale równocześnie przez cały czas pozostaje na drugim planie, jest jedynie dodatkiem do problematyki społeczno-ekonomicznej i wewnętrznych rozterek bohatera.

Aby podsumować moje spostrzeżenia dotyczące tak formy, jak i treści, muszę wyznać, że podczas lektury nierzadko odnosiłam wrażenie, jakby powieść została napisana nie w XXI, a w XIX wieku. I nie jest to z mojej strony jęk zawodu, wręcz przeciwnie – wiek pary, literacki romantyzm, a potem początki pozytywizmu to moje ulubione epoki. Znalezienie więc we współczesnym dziele prawdziwej perły idealnie oddającej styl i problematykę tamtych czasów, to nie lada sukces. Dodajmy do tego subtelną nutę magii, steampunkowe uniwersum, nienachalną tajemniczość i liryczność opowieści, a uzyskamy powieść idealną, którą z czystym sumieniem mogę polecić nawet tym, którzy fantastykę zwykli omijać szerokim łukiem.

---
Zarówno tę recenzję, jak i wiele innych tekstów znajdziecie na moim blogu: http://oceansoul.waw.pl/ Serdecznie zapraszam!

Czy jest możliwa miłość od pierwszego wejrzenia? – zastanawiają się romantycy. Ja już wiem, że owszem, jak najbardziej – miłość od rzucenia okiem na okładkę, przejechania dłonią po śliskim grzbiecie i przeczytania tych kilku znajdujących się z tyłu zdań, które mają za zadanie zachęcać do zakupu i lektury. ‘Zachęcać’ to jednak w tym przypadku słowo o niewielkiej sile wyrazu,...