"Pieśń o Rolandzie" jest przykładem dzieła, które w średniowiecznej Francji – pierwotnie znane z przekazów ustnych – funkcjonowało w co najmniej kilku wersjach. Ostatni wers utworu: "Tu kończy się pieśń, którą Turold spisał" jest o tyle niejednoznaczny, że może on zarówno wskazywać autora tekstu, naocznego świadka wydarzeń z czasów cesarza, który tę historię spisał, jak i poetę, który jedynie opracował literacko materiał kronikarski. Kwestia autorstwa tekstu jest żywo dyskutowana, badacze rozważają zarówno możliwość istnienia kilku autorów, których teksty zostały skompilowane w "Pieśni", jak i tezę o jednoosobowym autorze dzieła.
Opowieść o Rolandzie jest poematem wchodzącym w skład cyklu królewskiego, liczącego około dwudziestu utworów poświęconym bohaterskim czynom Karola Wielkiego i jego rycerzy. Wydarzenia historyczne, na których kanwie został osnuty główny wątek poematu, rozegrały się wiosną 788 r. Król Franków bezskutecznie oblegał pozostającą w rękach Arabów Saragossę, a podczas odwetu, w pirenejskim wąwozie wojska francuskie zostały napadnięte i rozbite. W pieśni bitwa ta jawi się jako starcie świata chrześcijańskiego z potęgą pogaństwa, a rycerze jako obrońcy wiary. Postać Karola ukazana została jako ideał władcy, a Roland jest ideałem rycerza, po którego duszę, by zabrać ją do raju, osobiście przychodzą rycerze Boga.