Charlotte Brontë książkę „Dziwne losy Jane Eyre” wydała po raz pierwszy w 1847 r. pod pseudonimem Currer Bell. W XIX w . książki napisane przez mężczyzn były wyżej i lepiej oceniane przez odbiorców. Okazała się ta powieść jednak wielkim wydawniczym sukcesem, pozwalając autorce na ujawnienie swojego prawdziwego nazwiska.
Do tej książki wróciłam ponownie. Cóż takiego jest w tej powieści, że przez tyle pokoleń zachwyca czytelników, że weszła do kanonu literatury angielskiej. Na pytanie - o czym jest tak książka - zawsze pada odpowiedź, że to romans.
To prawda, miłość do mężczyzny i miłość do kobiety to temat przewodni tej powieści. Książka ukazuje nam historię Jane Eyre, osieroconego dziecka, którego przybrana rodzina brata matki nigdy nie zaakceptowała, a w wieku 10 lat wysyła na naukę do Zakładu Lowood, skazując Jeny na samotność, ciężkie warunki bytowe, bez możliwości powrotu do domu wuja. Po ukończeniu nauki i krótkiej pracy nauczycielki w tym zakładzie, Jane postanawia zatrudnić się jako guwernantka. Zostaje zatrudniona w posiadłości pana Edwarda Rochestera. Między Jane a Edwardem rodzi się uczucie które ma zaprowadzić Jane do ołtarza. Jednak splot zawiłych zdarzeń stał się przeszkodą nie do pokonania i do ślubu nie doszło. Jane zawiedziona, rozczarowana i zagubiona ucieka z majątku Edwarda zacierając za sobą wszelkie ślady. Los jednak okazuje się bardziej łaskawy i na swej drodze spotyka innego mężczyznę który również proponuje Jane małżeństwo. W międzyczasie otrzymuje spadek pieniężny który czyni z niej kobietę zamożną i niezależną. Jak przystało na romans, zakończenie nie jest zaskoczeniem. Jane zostaje żoną.
A jednak….
Gdyby ten romans był taki prosty, taki poukładany, nie miałby tylu zwolenników i pozytywnych opinii. Książka ma swoją moc w sposobie przedstawiania losów Jane Eyre. Sposób przedstawiania wiktoriańskiej Anglii, tych wielkich posiadłości, parafialnych kościółków z ich pastorami, wrzosów rosnących na torfowiskach, wietrznej i deszczowej aury jest zachwycający. Sylwetki pokazanych osób bardzo wyraziste, ich charaktery i sposób spędzania wolnego czasu przedstawione drobiazgowo. Sposób zachowania się wielu osób dobitnie pokazuje zależność klasową jakie panowały w XIX wiecznej Anglii.
Więc jaka była ta miłość która nas zachwyca…..
Edward Rochester stara się zdobyć Jane nie dla zabawy. Rodzi się w nim prawdziwe uczucie, mimo różnicy wieku i pozycji. Ich rozmowy, znakomite dialogi, pozbawione wszelkiej kokieterii, zawarte w prostych i krótkich zdaniach, wypowiadane są pod wpływem uniesień, emocji, lecz zachowujące przyjęte normy moralne. Nie ma tu gry pozorów. Nie ma skrywanych interesów. Uczucie to jest czyste jak świeże powietrze, delikatne i dźwięczne jak śpiew towarzyszących im ptaków. Oni nie krępują się szczerze rozmawiać o swoich uczuciach które to rozmowy potęgują wzajemne zaufanie, podnoszą temperaturę uczuć i pewność akceptacji w oczach partnera. Nie ma między nimi tylko czułych słówek, westchnień i gorących zapewnień o swoich uczuciach. Są słowa i pytania podyktowane rozumem, są wątpliwości które trzeba rzeczowo wyjaśnić. Różnice klasowe schodzą na dalszy plan. A mimo to, rozstać się muszą!
St. John, którego Jane spotyka w późniejszym okresie, to typowy przedstawiciel patriarchatu. On również stara się nakłonić Jane do małżeństwa. Widząc pracowitość, sumienność i pobożność Jane postanawia się z nią ożenić. Dla St. Johna żona posiadająca te cechy to dobry materiał na żonę. Nie darzy Jane namiętnym uczuciem lecz zapewnia ją, że będzie się ją opiekował należycie, będzie jej duchowym przewodnikiem, a namiętności są zbytkiem i dlatego nie przywiązuje do tego żadnej wagi. Oczekuje w zamian posłuszeństwa, pilności w nauce, pracowitości i uczciwości. St. John, duchowny, traktuje małżeństwo jako zobowiązanie związane z założeniem rodziny a nie możliwością doznawania uciech cielesnych. Jane St. Johna bardzo szanuje, podziwia jego wiedzę, opanowanie i spokój. Niespełnione uczucia do Edwarda mają wpływ na decyzję w sprawie proponowanego małżeństwa. Rozum podpowiada, że St. John dotrzyma swoich obietnic a ona jest w stanie spełnić jego wszystkie wymagania. Nie ma tu żadnych uniesień, nie ma czułych słówek, ekscytacji, zalotów. To rozum ma pomóc podjąć decyzję aby uchronić przed kolejnym rozczarowaniem.
Końcowy fragment książki pokazuje nam Jane niosącą na tacy szklankę wody „swemu panu”. Ręce się trzęsą, woda ze szklanki się rozchlapuje. To „swemu panu” towarzyszyć będzie do końca życia, urodzi syna.
Kto był dla Jane ‘swoim panem”…..
… przeczytaj tę książkę.

Charlotte Brontë książkę „Dziwne losy Jane Eyre” wydała po raz pierwszy w 1847 r. pod pseudonimem Currer Bell. W XIX w . książki napisane przez mężczyzn były wyżej i lepiej oceniane przez odbiorców. Okazała się ta powieść jednak wielkim wydawniczym sukcesem, pozwalając autorce na ujawnienie swojego prawdziwego nazwiska.
Do tej książki wróciłam ponownie. Cóż takiego jest w...