Rozwój mojej świadomości na temat historii Polski przebiegał klasycznie – najpierw były akademie w szkole, „Czterej Pancerni” i dziecięca duma, że Polska wygrała woję i pokonała Niemcy razem z Rosją. Potem był antykomunizm wyniesiony z domu, podparty szkokiem wiedzy o łagrach, zesłaniach i Katyniu. Potem był kolejny szok, że Zachód zostawił nas w Jałcie. Następnie wiedza o „dziwnej wojnie” 1939 roku i inne, głębsze szczegóły, które stopniowo zdejmowały z moich oczu zaślepienie Zachodem, szlachetnym, wiernym i mocnym. Dzieło Andrzeja Nowaka dokłada kolejną cegiełkę do tej świadomości.

W 1920 roku, kiedy Polska broniła się przed nawałą Sowiecką, premier Wielkiej Brytanii robił wszystko, żeby zmusić Polaków do poddania się, rozbrojenia i oddania większości terytorium tylko po to, aby zaspokoić Sowiety w zamian za złudę, że zatrzymają sie oni w swoim marszu na Zachód jak dostaną na pożarcie „te małe kraje, o których nic nie wiemy”.

Pogarda i świadoma ignorancja Brytyjczyków odnośnie tych „małych krajów” jest szokująca u czytelnika, ale później rodzi sie pytanie, czy to może już tylko historia? Przecież dzisiaj żyjemy w świecie ONZ, głębokiej tolerancji itp? USA i Unia Europejska głoszą poszanowanie dla najróżniejszych mniejszości, więc już chyba nie myślą schematami sprzed stu lat?

Kilka cytatów na temat Polski z książki Nowaka:

Lord d’Abernon, szef misji alianckiej w Warszawie: „Polska jest oczywiście idealnym krajem do toczenia w nim wojen. Nie znam żadnego europejskiego generała (...), któremu nie ciekłaby ślinka podczas rozpatrywania tego kraju jako teatru działań wojennych. Można by, poprzez niewielką zmianę statutu Ligi Narodów, ustanowić Polskę areną do rozstrzygania konfliktów przez toczenie na jej terenie zastępczych walk przez wybrane oddziały ze skonfliktowanych krajów”.

Maurice Hankey, szef gabinetu premiera: „Osobiście wątpię, by Polska była coś warta, jako, że jej naród jest inestabilny”.

Labour Party: "udzielenie zbrojnej pomocy Polsce w tym momencie byłoby niewybaczalną zbrodnią przeciw ludzkości".

Wnioski z książki są otrzeźwiające – Polska może liczyć na Zachód o tyle, o ile ich interesy będą zbieżne. Kiedy Zachód udziela „porad”, to nie z dobrem Polski na sercu, ale wyłącznie we własnym interesie.

Andrzej Nowak opisuje to wszystko bardzo chłodno, bez urazy do Zachodu. To pomaga czytelnikowi wysnuć własne wnioski. Jedno do czego można się przyczepić to nieco zbyt profesorski styl profesora Nowaka, szczególnie w pierwszej częsci książki.

Na koniec muszę powiedzieć, że książka Nowaka jest dla mnie bardzo aktualna, chociaż w zawoalowany sposób. Po pierwsze mamy "appeasement", zaspokajanie Rosji kosztem słabszych. Ja widzę tutaj delikatne odniesienia do historii stosunków Zachód-Rosja ostatnich kilkunastu lat. Po drugie, stosunek Zachodu do Polski opisany w książce Nowaka jakoś dziwnie przypomina mi to co słyszymy coraz częściej z ust naszych europejskich "partnerów".

Rozwój mojej świadomości na temat historii Polski przebiegał klasycznie – najpierw były akademie w szkole, „Czterej Pancerni” i dziecięca duma, że Polska wygrała woję i pokonała Niemcy razem z Rosją. Potem był antykomunizm wyniesiony z domu, podparty szkokiem wiedzy o łagrach, zesłaniach i Katyniu. Potem był kolejny szok, że Zachód zostawił nas w Jałcie. Następnie wiedza o...