Na okładce przeczytałam, że jest to „pierwsza w Polsce książka o życiu Iwana Bunina”, pierwszego rosyjskiego laureata Literackiej Nagrody Nobla (1933), uhonorowanego za „surowe mistrzostwo, z którym rozwija tradycje klasycznej literatury rosyjskiej", poety, prozaika, porewolucyjnego emigranta. Co skłoniło mnie do sięgnięcia po tę pozycję? Przecież:
a) niespecjalnie lubię biografie,
b) Bunina nie znałam,
c) nie znam również autorki,
d) tytuł z Prowansją lekko zniechęcał…

Przeczytałam o książce w jakimś artykule o nominacjach do ubiegłorocznej Nagrody Literackiej „Nike”. Tytuł wrzuciłam na półkę z moimi planami czytelniczymi. A teraz, po kilku miesiącach, mogę skonfrontować moje odczucia z ochami i achami, które zapamiętałam z artykułu o nominacjach do „Nike”.

Książka Renaty Lis nie jest typową biografią pisarza. Czasami czyta się ją, jak beletrystykę, a czasami jak esej lub reportaż.

Tego, że niespecjalnie lubię biografie, ta książka nie zmieniła.

Po twórczość Bunina sięgnę, żeby zobaczyć, jak pisał, żeby nadrobić zaległości. Co prawda okazało się, że w czasach ogólniakowych przeczytałam jego „Nathalie”. Poza okładką książki i tytułem niewiele pamiętam, więc z całą pewnością ani nie zachwyciła mnie ta pozycja w tamtym czasie, ani nie poruszyła, ani nie wywołała żadnych emocji, które pozwoliłyby umieścić ją w mojej pamięci.

Bunin przedstawiony w „Lodach Prowansji” nie okazał się dla mnie ciekawy: ani jako człowiek, ani jako pisarz… Poznajemy go głównie oczami i uczuciami dwóch kobiet, z którymi mieszkał przez wiele francuskich lat. A spojrzenie na mężczyznę poprzez kobiecy żal lub niespełnienie, potrafi ująć wiele nawet najsympatyczniejszemu mężczyźnie. A u Bunina, jak u wielu twórców, "sympatyczność" nie należała do cech dominujących, choć R. Lis chyba chciała, by Bunin nie wydał się odpychający, bo pisząc często patrzyła „na postaci oczami Bunina, trzymając jego stronę".

Historia Bunina, przedstawiona przez R. Lis, okazała się historią taką sobie, choć na podstawie jego życia można byłoby nakręcić niezły film przygodowo-obyczajowy. R. Lis bowiem środek ciężkości przesunęła z wydarzeń na uczucia i refleksje. I to stanowi, wg mnie, duży plus tej pozycji. Podoba mi się pisanie Renaty Lis. Dobrze mi się ją czyta. Lubię jej liczne dygresje, wstawki, odniesienia. Chylę czoła przed jej delikatną dociekliwością przy przedstawianiu czyichś losów, przeżyć, emocji. Warte uwagi były jej rozważania, oparte na wcześniejszych spostrzeżeniach naszych rodaków (A. Bobkowski, P. Słonimski), o nieporównywalności wojennych losów na zachodzie i wschodzie Europy, o złu, które wydarzało się nad Europą Środkową „a co się raz wydarza - zwłaszcza jeśli wiąże się to z przekroczeniem granicy dopuszczalnego – to raz na zawsze otwiera sobie drzwi do kolejnych powrotów i eskalacji.” Podobały mi się refleksje autorki o życiu na emigracji ludzi, którzy pierwszą i drugą młodość przeżyli we własnym kraju, o ich trudnościach z zaakceptowaniem takiego stanu, z uznaniem nowego kraju, miasta, domu – za swój, z nauką nowego języka, nowych zwyczajów. Z zamykaniem się we własnym kręgu narodowym.

Czas spędzony z tą książką, był czasem przyjemnie spędzonym nie tyle z Buninem i jego świtą, ile z Renatą Lis. Z pewnością sięgnę po jej „Rękę Flauberta” i będę czekała na nowe pozycje.

Na okładce przeczytałam, że jest to „pierwsza w Polsce książka o życiu Iwana Bunina”, pierwszego rosyjskiego laureata Literackiej Nagrody Nobla (1933), uhonorowanego za „surowe mistrzostwo, z którym rozwija tradycje klasycznej literatury rosyjskiej", poety, prozaika, porewolucyjnego emigranta. Co skłoniło mnie do sięgnięcia po tę pozycję? Przecież:
a) niespecjalnie lubię...