Można odnieść wrażenie, że polski rynek wydawniczy obfituje w publikacje, które skierowane są do opiekunów, rodziców, nauczycieli, wychowawców czy terapeutów pracujących z dziećmi. Roi się bowiem od wszelkiego rodzaju poradników, które w prosty, łatwy i przyjemny sposób objaśniają świat małego człowieka, a równocześnie formułują chwytliwe i uniwersalne rady, które rzekomo działają w każdej sytuacji. Książka H. Rudolpha Schaffera „Psychologia dziecka” nie jest kolejną tego typu publikacją. Nie jest lekturą, w której czytelnik znajdzie gotowe recepty i rozwiązania swoich wątpliwości. Jest za to rzetelną propozycją dla odbiorcy, który obszar psychologii rozwojowej traktuje poważnie i który usiłuje zrozumieć nie tylko, jak i dlaczego coś się dzieje, ale także - jaki jest sens tych zmian.

H. Rudolf Schaffer, emerytowany profesor Uniwersytetu Strathclyde w Glasgow, oferuje w swojej publikacji wiarygodną, merytorycznie imponującą, znakomicie udokumentowaną, a równocześnie przystępną wiedzę z zakresu wspomnianej wyżej psychologii. Odwołując się do współczesnych badań, autor w sposób klarowny i przejrzysty objaśnia kolejne okresy życia oraz omawia psychologiczne mechanizmy zmian rozwojowych. Jeden z najbardziej cenionych psychologów na świecie oraz uznany badacz wczesnego rozwoju społecznego najmłodszych odnosi się w swojej publikacji do najbardziej fundamentalnych zjawisk rozwojowych typowych dla okresu dzieciństwa. Równocześnie, co wydaje się niezwykle istotne, Schaffer ustosunkowuje się w „Psychologii dziecka” do zagadnień pomijanych często w tego typu publikacjach, jak np.: rola współczesnych mediów i czynników międzykulturowych na procesy rozwojowe czy analiza wpływu czynników genetycznych i prenatalnych na przyszły rozwój dziecka.

Autor wiele uwagi poświęca wzajemnemu wpływowi na siebie dziecka i dorosłego. Obala liczne rozpowszechnione stereotypy i obiegowe prawdy oraz uwrażliwia czytelnika na takie zagadania, jak: tworzenie przywiązania przez dzieci (różnice między przywiązaniem bezpiecznym i pozabezpiecznym),pojmowanie emocji przez najmłodszych (ciekawe badania nad poczuciem dumy i wstydu u dzieci),patologia emocji u dzieci autystycznych czy dziecięce pojmowanie życia i śmierci. Schaffer wiele uwagi poświęca także tematom: rodzin z dziećmi upośledzonymi, rodzin z dziećmi adoptowanymi, samotnemu rodzicielstwu oraz wielu zmianom dokonującym się współcześnie w funkcjonowaniu rodziny. Na szczególne wyróżnienie wydaje się zasługiwać omówienie przez autora kwestii czynników kulturowych w tutoringu dorosły-dziecko.

W przedmowie do swojej książki autor napisał: istotę dzieciństwa stanowi zmiana. (…) obserwowanie, jak noworodek przeobraża się w malucha, który następnie staje się najpierw przedszkolakiem, później uczniem i nastolatkiem, oraz wyjaśnianie mechanizmów tkwiących u podstaw tych zmian jest zarówno intrygujące pod względem intelektualnym, jak i satysfakcjonujące pod względem emocjonalnym. W jakim stopniu każdy z nas został ukształtowany przez zapis genetyczny? Dlaczego jedne dzieci uczą się szybciej od drugich? Czy istnieją „właściwe” sposoby wychowywania dzieci? Czy na podstawie zachowania dziecka w okresie niemowlęcym można przewidzieć jego późniejszy poziom inteligencji? Czy wspólne rozwiązywanie problemów jest ważniejsze od pracy samodzielnej?

Wszystkich zainteresowanych odpowiedziami na powyższe pytania zapraszam do lektury.

Ewelina Tondys