Bardzo spodobał mi się cytat przytoczony przez o. Tomasza Dostatniego OP – ”Po cóż komu droga, która nie prowadzi do cerkwi” – mówi staruszka w gruzińskim filmie „Pokuta”. Bo w tym prostym stwierdzeniu zawarte jest całe człowieczeństwo. Jego sens, kierunek i cel. Jednak osoba duchowna, której słowa wprowadziły mnie do tego przewodnika z punktu widzenia człowieka wierzącego, nie jest jedyną. Ku mojemu zaskoczeniu i ogromnej radości, drugim wprowadzającym, dla równowagi światopoglądowej, był prof. Zbigniew Mikołejko, który spojrzał na drogę człowieczego pielgrzymowania do miejsc świętych okiem filozofa, trochę socjologa i odrobinę historyka. To zestawienie dwóch różnych rekomendacji – człowieka wierzącego i ateisty nie tylko podkreśliło uniwersalizm religijny i historyczny przewodnika, ale i zasypało podział między odbiorcą wierzącym, który chciałby poznać najbardziej znane świątynie w Polsce i kiedyś do nich podążyć, a odbiorcą niewierzącym, dla którego ten przewodnik może być książką o historii duchowych korzeni narodu polskiego.
To jeszcze nie wszystko.
Moją uwagę przyciągnęło spektrum symboli religijnych tuż nad tytułem, określające wyraźnie, że przewodnik nie ogranicza się tylko do wyznania katolickiego. I w tym kontekście słowo „sanktuaria” w podtytule, które kojarzy się powszechnie z katolicyzmem, zastąpiłabym neutralnym – „świątynie”. Zwłaszcza że były wymienione również meczety czy żydowskie kirkuty, do których to określenie w powszechnie utartym rozumieniu raczej nie pasuje. Jednak nie tylko. Dokładny wykaz wyznań, których miejsca święte przedstawiono w przewodniku, znalazłam na wyklejce, a będącej legendą mapy Polski z zaznaczonymi geograficznie wszystkimi 122 miejscami pielgrzymek, które były prezentowane w przewodniku według kolejności alfabetycznej nazw miejscowości z danym przedmiotem kultu. Nie zawsze był to obraz. Czasami były to szczątki świętego, rzeźba czy źródło wody, a czasami miejsce pobytu błogosławionego. I to właśnie one stanowiły główną ilustrację do tekstu zawierającego nie tylko ich krótką historię pojawienia się, ale i samego miejsca, regionu, a czasami kraju w ogóle. Nie był to jednak encyklopedyczny tekst historyczny, bo najważniejsze daty i wydarzenia umieszczano na marginesach stron, tuż pod minimapą Polski z zaznaczonym miejscem omawianej świątyni i – uwaga!, uwaga! – GPS-em. Jego najważniejszym przekazem były przystępnie opowiedziane dzieje powstania miejsc kultu, bogate w legendy, przekazy ludowe i ciekawostki historyczne, często burzliwe na tle trudnej i skomplikowanej historii naszej ojczyzny, dzieje rozwoju kultu, jak i opis samego obiektu czci wiernych. Często uzupełniały go duże zdjęcia plenerowe świątyni. Wędrując po tych miejscach świętych, świętszych i najświętszych, często uświęconych w ich obronie krwią i życiem ich wyznawców, uświadomiłam sobie, jak różnorodnie mogą brzmieć pojęcia Polska i Polacy (bo bracia czescy z Zelowa, czy polscy Tatarzy) i że nie da się oddzielić historii od wiary tak, jak nie sposób nie wejść do wawelskiej świątyni, by odwiedzić groby polskich królów, bo kiedyś, jak napisał w przedmowie prof. Zbigniew Mikołejko – "polski chłop wyznający katolicyzm mógł rozpoznać siebie jako członka szerszej, zwłaszcza narodowej, wspólnoty. Dzisiaj ta konieczność ustała, a pielgrzymowanie rodzi się coraz częściej z osobistego wyboru. I drogi, i celu, i sposobu wędrówki".
I coś w tym spostrzeżeniu jest!
Z prezentowanych świątyń odwiedziłam cztery – synagogę Remuh w Krakowie, luterański kościół Wang w Karpaczu, katolicką katedrę na krakowskim Wawelu oraz sanktuarium w Licheniu. I, mimo że żadne z tych miejsc nie odwiedziłam z powodów religijnych, wiedziałam, że powinnam tam być i gdy tylko nadarzyła się okazja – skorzystałam z niej.
Bo to Polska moja, właśnie taka. Wyjątkowa w swojej różnorodności!
naostrzuksiazki.pl

Bardzo spodobał mi się cytat przytoczony przez o. Tomasza Dostatniego OP – ”Po cóż komu droga, która nie prowadzi do cerkwi” – mówi staruszka w gruzińskim filmie „Pokuta”. Bo w tym prostym stwierdzeniu zawarte jest całe człowieczeństwo. Jego sens, kierunek i cel. Jednak osoba duchowna, której słowa wprowadziły mnie do tego przewodnika z punktu widzenia człowieka wierzącego,...

Grzegorzowi Polakowi – autorowi tego przewodnika – udało się w jednym dziele zebrać informacje i opisać aż 122 miejscowości, w których znajdują się sanktuaria (miejsca kultu). Co ciekawe, nie są to tylko i wyłącznie miejsca święte dla katolików, ale również osób wyznania prawosławnego, protestantów, Żydów oraz polskich muzułmanów.

Przewodnik ten ma niezwykle bogatą szatę graficzną, czym przyciąga od razu uwagę odbiorcy. Sanktuaria, opisane w tym albumie, zostały uporządkowane alfabetycznie, przez co łatwo wyszukać interesujące nas miejsce. Struktura tej książki została bardzo starannie przemyślana.

Nie da się przejść obok tego albumu obojętnie. Nie trzeba być człowiekiem wierzącym, aby się z nim zapoznać. Autor przedstawia tu bowiem bardzo wiele ciekawostek oraz faktów historycznych, dotyczących danego miejsca. Przy każdym opisywanym sanktuarium pojawia się kalendarium, adnotacja kto ze znanych osobistości odwiedził już to miejsce oraz krótkie, acz treściwe kalendarium.

Dla mnie najciekawsze w tym przewodniku było przeglądanie miejsc, do których udawałam się jako dziecko z rodziną (przede wszystkim Licheń oraz Częstochowa; ale również Gostyń oraz Gniezno). Miło było dowiedzieć się czegoś więcej o tych magicznych miejscach, wtedy bowiem („ładnych parę lat temu…”) nie zdawałam sobie z wielu rzeczy sprawy.

Ten przewodnik jest fantastycznym kompendium, które warto mieć w swej bibliotece. Autor daje nam liczne wskazówki, w jakie miejsca warto się udać. Z tą książką będzie nam łatwiej. Zaprowadzi nas ona w różne zakątki naszego pięknego kraju, pozwoli podziwiać i zachwycać się mistyką tych miejsc…

Grzegorzowi Polakowi – autorowi tego przewodnika – udało się w jednym dziele zebrać informacje i opisać aż 122 miejscowości, w których znajdują się sanktuaria (miejsca kultu). Co ciekawe, nie są to tylko i wyłącznie miejsca święte dla katolików, ale również osób wyznania prawosławnego, protestantów, Żydów oraz polskich muzułmanów.

Przewodnik ten ma niezwykle bogatą szatę...