Długo czyhałam na "Inne życie" Radosława Romaniuka. Po pierwsze ze względu na postać Iwaszkiewicza, który nie tyle fascynował mnie jako pisarz/poeta ale jako człowiek kultury, który wyrósł w pewnej epoce. Po drugie ze względu na wielość książek biograficznych poświęconych autorowi „Panien z Wilka”. Ukazały się między innymi „Iwaszkiewicz - pisarz po katastrofie” Marka Radziwona oraz „Pra. O rodzinie Iwaszkiewiczów” Ludwiki Włodek. Biografia ukazała się nakładem Iskier i jest to tom pierwszy, doprowadzony do roku 1939. Tom, mimo rozmiarów, czytelniczo przepyszny.

To solidnie skonstruowane tomiszcze, z bogatym materiałem źródłowym, fotografiami. Romaniuk prowadzi czytelnika przez meandry życia Iwaszkiewicza drogą przemyślaną, na której nie ma miejsca na niepotrzebne dygresje. Język książki jest przystępny, nie nuży. Autor przytacza często fragmenty dzienników zarówno Iwaszkiewicza, jak i jego zony, Anny. Czerpie wiedzę z listów oraz wspomnień m. in. Marii Iwaszkiewiczowej. Nie pomija kwestii homoseksualizmu pisarza - śledzi losy twórczości Iwaszkiewicza pod kątem jego licznych przyjaźni. Nie unika spraw niewygodnych.

Moim zdaniem jednak Romaniuk za bardzo koncentruje się na procesie twórczym autora „Lata w Nohant”. Taka analiza na pewno przydatna jest studentowi lub badaczowi jednak przeciętny czytelnik może poczuć się znużony. Jednocześnie czułam się zawiedziona, ponieważ bardzo niewiele informacji w „Innym życiu” dotyczy relacji Iwaszkiewicza z grupą Skamandra - sądzę, że temat powinien być potraktowany odrobinę intensywniej. Podobnie ma się rzecz w przypadku relacji z córkami, które na łamach książki są wzmiankowane, ale nie istnieją na dłuższą metę.

Losy pana Jarosława to prawdziwa odyseja. Z kresowego Kalnika, poprzez Warszawę, Elizawetgrad, Kijów, ponownie do Warszawy a potem do kosmopolitycznego Paryża i Kopenhagi. W miarę czytania odkrywamy jak ważny dla poety był kraj dzieciństwa i doświadczenia lat młodzieńczych, gdy pracował między innymi jako nauczyciel w majątku byczewskim (w „Dziennikach” napisze o kulturze Byczew jako o rodzaju Neandertalu - faktycznie, kultura należała do mniej istotnych dziedzin życia). Tygodnie spędzone w Tymoszówce, znajomość z rodziną Szymanowskich i pasja muzyczna - zadziwiające, jak niewiele wiedziałam o życiu Iwaszkiewicza - pisarza, który był również zapalonym wędrowcem - zakochawszy się w Tatrach, schodził Huculszczyznę oraz Alpy. Dla późniejszego noblisty, Czesława Miłosza był mistrzem - wymieniali listy, spotykali się.

Jednocześnie w miarę dojrzewania jako mężczyzna i literat, Iwaszkiewicz jawi się jako egoista i skoncentrowany na sobie snob, który mimo dyskomfortu, nie ma odwagi wyrazić jasno swojego stanowiska. Widać to szczególnie w jego relacjach z rodziną żony. Wprowadzając się do nowego domu, napisze, że "ma w dupie przeprowadzkę na Stawisko i strasznie ważne sprawy mebli". Za to ciekawie wypowiada się na temat Piłsudskiego - mówi o marszałku jako o "moralnym pierwiastku w historii"

„Inne życie” to nie tylko biografia. To doskonała lekcja historii dla wszystkich zainteresowanych dziejami kultury wieku dwudziestego. Nie najlżejsza, ale godna uwagi.

Długo czyhałam na "Inne życie" Radosława Romaniuka. Po pierwsze ze względu na postać Iwaszkiewicza, który nie tyle fascynował mnie jako pisarz/poeta ale jako człowiek kultury, który wyrósł w pewnej epoce. Po drugie ze względu na wielość książek biograficznych poświęconych autorowi „Panien z Wilka”. Ukazały się między innymi „Iwaszkiewicz - pisarz po katastrofie” Marka...