Obraz kultury arabskiej jaki stworzył sobie przeciętny człowiek Zachodu pełen jest przekłamań i wciąż jeszcze w dużej mierze opiera się na stereotypach. Często popadamy w skrajności – od bezkrytycznego zachwytu tajemniczym, baśniowym światem Orientu, po niechęć podszytą wieloma uprzedzeniami, strachem, a przede wszystkim sporą dozą niewiedzy. „Arabski świat” to wspaniała lektura dla tych, którzy chcieliby nadrobić braki i dowiedzieć się czegoś więcej.

Emire Khidayer zaczyna od przybliżenia nam podstawowych informacji dotyczących tytułowego arabskiego świata - porządkuje go pod względem geograficznym i geopolitycznym, omawia jego zróżnicowanie pod względem dialektów i religii, wprowadza nas w kluczowe zagadnienia dotyczące islamu, po czym płynnie przechodzi do problemów życia codziennego. Jej książka to prawdziwa kopalnia wiedzy dotyczącej życia rodzinnego, funkcjonowania instytucji publicznych i wielu aspektów życia społecznego krajów arabskich. Autorka nie ucieka też jednak od tematów trudnych takich jak uzależnienia, ksenofobia, terroryzm czy sprawy związane z szeroko pojętą seksualnością.

Jako pół-Słowaczka, pół-Irakijka – osoba z pogranicza kultur, autorka jest w stanie dostrzec więcej, głębiej dotrzeć. Podkreśla to, co w kulturze arabskiej piękne i wartościowe, ale także surowo potępia to, co niesprawiedliwe, a nierzadko okrutne, zwłaszcza jeśli chodzi o sytuację kobiet.

Khidayer stawia też wyraźną granicę między tym, co arabskie, tym, co muzułmańskie, a tradycjami afrykańskimi – rozgraniczenie to bowiem często zaciera się w świadomości Europejczyków i prowadzi do powstawania wielu krzywdzących stereotypów dotyczących islamu (jak choćby ten o wymogu rytualnego obrzezania kobiet).

Myli się jednak ten, kto spodziewa się zbioru suchych faktów podanych w telegraficznym skrócie. Tym, co czyni tę książkę wyjątkową, jest fakt, że autorka opiera się nie tylko na swojej rozległej wiedzy w dziedzinie arabistyki - uzyskała doktorat na Wydziale Studiów Islamskich, ale przede wszystkim na własnych doświadczeniach - przez pewien czas pracowała bowiem na placówkach dyplomatycznych w Egipcie, Kuwejcie i Iraku, później zaś jako przedstawicielka firmy teleinformatycznej w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Wszystkie poruszane tematy ilustruje historiami ludzi, z którymi przyszło jej się spotkać, a liczne ciekawostki dotyczące historii i kultur poszczególnych krajów oraz anegdoty dyplomatyczne, sprawiają, że książkę czyta się jednym tchem.

„Arabski świat” to także rewelacyjna „instrukcja obsługi” krajów arabskich, która powinna stanowić lekturę obowiązkową dla każdego, kto wybiera się w tamte regiony czy to w celach biznesowych, zawodowych czy po prostu turystycznych. Rozdziały poświęcone obyczajom z pewnością pomogą ustrzec się nie tylko sytuacji potencjalnie niebezpiecznych, ale przede wszystkim  takich, które mogą wprawić w zakłopotanie zarówno nas jak i naszych gospodarzy. A o faux pas, przy tak znacznych różnicach kulturowych naprawdę nietrudno.

Najważniejszą jednak rzeczą, którą uświadamia nam autorka jest  fakt, że kultura arabska nie jest monolitem.  Nie tylko całe państwa różnią się od siebie obyczajami, mentalnością i podejściem do religii, ale tak jak we wszystkich społeczeństwach, różnią się między sobą przede wszystkim ludzie i o tym nie wolno zapominać.

Kamila Duda