Głupi geniusz.

I kto by pomyślał, że Jim Osterberg, zdolny i kulturalny chłopak z Ann Arbor w stanie Michigan, urodzony w dobrej rodzinie, w czasach szkolnych objawiający smykałkę do polityki, stanie się mroczną i nieprzewidywalną bestią, scenicznym zwierzem, "guru popaprańców" - Iggym? Jak i dlaczego się nim stał, do tej pory nie jest do końca jasne. Można założyć, że będąc artystyczną duszą, szukał ujścia dla swoich emocji w sztuce (w latach '60 po raz pierwszy usłyszał Duane'a Eddy'ego, Raya Charlesa i Chucka Berry'ego. "I pomyślałem sobie: święty Jezu, to nie są, k***, żarty"), albo też zawierzyć innemu, znacznie prostszemu wytłumaczeniu: "Wywarliśmy wrażenie na dziewczynach. I tak to się zaczęło".

Nie ma ani krzty przesady w słowach wstępu: "Bez niego i legendarnych The Stooges punk rock byłby sierotą, a grunge'owcy wraz z deszczem spłynęliby bez śladu rynsztokami Seattle (...). Gdy Iggy burzył wszelkie granice między pierwotnym szaleństwem a ideą czystej sztuki, Marilyn Manson bawił się jeszcze w pampersach swoim siusiakiem". Pierwsze płyty The Stooges nie spotkały się z zachwytem ani odbiorców, ani rozgłośni radiowych (na sukces, uwielbienie, a wreszcie także i szacunek przyszło im długo poczekać). Tym, co od zawsze stanowiło najmocniejszą stronę zespołu, były występy na żywo. "Sprawiali, że wszystko inne brzmiało bezsilnie". Iggy potrafił rozkochać w sobie publiczność, ale też rozwścieczyć ją do białości. W książce natkniemy się na niejeden wywołujący zachwyt/obrzydzenie (niepotrzebne skreślić) opis.

Na kartach biografii przewija się cała rzesza zacnych osobistości, takich jak Johnny Rotten, Patti Smith, Slash, Blondie, Andy Warhol, Johnny Depp czy Jack White. Na pierwszy plan - jak najbardziej zasłużenie - wysuwa się rzecz jasna David Bowie. Davida połączyła z Iggym nie tylko muzyczna współpraca, lecz nade wszystko wielka przyjaźń, która rozkwitła i zaowocowała w latach '70 w Berlinie. "Jim i David nurzali się kiedyś w dekadencji Los Angeles. Berlin jednak dał im szansę, by zamiast stoczyć się na samo dno i pogrążyć w chaosie (…), zmienić chorobę w sztukę. Berlin podpowiadał lepszy rodzaj dekadencji, taki, który podsycał ich twórczą energię, zamiast się nią żywić". To właśnie wtedy powstały genialne solowe albumy Iggy'ego: "The Idiot" oraz "Lust For Life". Bowie stworzył wówczas legendarne "Low" i "Heroes".

Historia Jima/Iggy'ego to bezustanna walka z całym światem i z samym sobą; walka wymagająca heroicznej siły, bo toczona pomiędzy dwiema osobowościami. Balansowanie na granicy życia i śmierci, zarówno pod względem muzycznym, jak i dosłownym. Czytając o jego scenicznych i pozascenicznych ekscesach (obnażanie się w miejscach publicznych, samookaleczanie, zaburzenia psychiczne, narkotyki, zdrady, przemoc...) aż trudno uwierzyć, że ten człowiek przetrwał. Poniósł ogromne straty, ale jednak przetrwał, i wciąż trwa (w 2010 roku The Stooges zostali włączeni do Rock and Roll Hall of Fame; w 2012 wydali nową płytę i ruszyli w trasę koncertową). Sex, drugs & rock'n'roll? Obecnie prawdopodobnie trochę mniej seksu i narkotyków, wszak ciągle i niezmiennie, i cholernie intensywnie - rock'n'roll.

"Jak artysta może być tak wielbiony i tak znienawidzony zarazem? Jak człowiek może być jednocześnie tak mądry i tak głupi?" Paul Trynka, dziennikarz znany z magazynu "Mojo", podjął się karkołomnej misji podsumowania tytułowych upadków, wzlotów i odlotów Iggy'ego. Efektem tej pracy jest niniejsza biografia, opatrzona zdjęciami, obszernymi uwagami i źródłami oraz szczegółową dyskografią. Przyznać trzeba, że wykonał kawał solidnej roboty (w polskim wydaniu niestety spaprano ją sporą ilością literówek oraz miejscami doprawdy bezmyślnym tłumaczeniem). Dotarł do bliskich, przyjaciół i współpracowników artysty, przeprowadził też wywiad z samym "Ojcem Chrzestnym Punk Rocka". Usystematyzował i podsumował całą karierę Iggy'ego, czyniąc swe dzieło jednym z najbardziej kompletnych w tym temacie. Jak sam (zgodnie z prawdą) pisze: "To lektura obowiązkowa nie tylko dla fanów, lecz także - a może przede wszystkim - dla tych, którzy chcą poznać kulisy szołbiznesu i muzyki rozrywkowej ostatnich pięciu dekad". Chcecie? Naprawdę warto.

Głupi geniusz.

I kto by pomyślał, że Jim Osterberg, zdolny i kulturalny chłopak z Ann Arbor w stanie Michigan, urodzony w dobrej rodzinie, w czasach szkolnych objawiający smykałkę do polityki, stanie się mroczną i nieprzewidywalną bestią, scenicznym zwierzem, "guru popaprańców" - Iggym? Jak i dlaczego się nim stał, do tej pory nie jest do końca jasne. Można założyć, że...