Lekturę "Totenhornu" rozpoczynałem, nie wiedząc o powieści zgoła nic i Wam polecam taki sam zabieg.
A skoro spuściliście moją sugestię razem z wodą i czymś jeszcze, proszę bardzo: oto na zapomnianą stację kolejową u podnóża gór wjeżdża zasapany pociąg; wysiada z niego człowiek młody i tajemniczy, który wkrótce również będzie zasapany, a to dlatego, że podejmie wędrówkę przez rozległe pustkowie, by dotrzeć do legendarnego, odseparowanego od reszty osad ludzkich miasta Totenhorn, miasta-skały, miasta-katedry, miasta-zagadki, miasta-nie-miasta.
Więcej na temat fabuły nie zdradzę, ale to nic, bo też nie fabuła jest tu najważniejsza. Truchanowski rychło zagłębia się bowiem w rozważania natury teologicznej i etycznej, oddaje hołd Platonowi, pozdrawia manichejczyków, a wszystko to zanurzone jest w niesamowitej mgiełce, która rozmazuje kontury i mnoży znaczenia.
Liczba zagadnień, o które usiłuje zahaczyć Truchanowski, jest zresztą imponująca, wręcz bezprecedensowa; obejmuje ona wszystkie podstawowe kwestie, które trapiły filozofów, gdy nie było jeszcze innej nauki prócz filozofii, i nie pomija garści dwudziestowiecznych problemów, o których starożytnym - na ich szczęście - nawet się nie śniło. Odbiorcę przytłacza również ochoczo i obficie stosowana przez autora różnoraka symbolika - powieść jest nią przepełniona do niewiarygodnego stopnia, co z czasem staje się zarówno męczące, jak i mylące, bo też w "Totenhornie" żaden symbol nie funkcjonuje w oderwaniu od innych, wszystko jest ze sobą powiązane i zależne od siebie wzajemnie, dobro niedostrzegalnie przechodzi w zło, rozum w uczucie, aromat zaś w fetor.
Zarazem dywagacje te, choć w zamyśle niesłychanie ambitne, są często chaotyczne, zawierają też sporo powtórzeń i nawet komunałów (a ja nie cierpię komunałów). Jest to jednak chyba celowy zabieg i próba sprostania planowi ujęcia bogactwa życia w jednym dziele. Jedynie od zarzutu wyzierającego spod niektórych dialogów litego drewna nie sposób autora wybronić. Truchanowski jest jednak oryginałem, a oryginałom łatwiej wybaczyć takie niedoskonałości - bo też nie w doskonałości tkwi ich siła.
Jest przy tym "Totenhorn" utworem niesłychanie sugestywnym i plastycznym, proszącym się nie tylko o ekranizację, ale i o przeniesienie na płótno.
Widać również, iż Truchanowski znał Kafkę; nie mogło być inaczej, skoro go tłumaczył. Ta intrygująca powieść wykazuje objawy nie tylko znajomości, lecz wręcz fascynacji.
W głowie kłębi mi się więcej myśli, niż zawarłem w tej opinii, zachęcam jednak do wygenerowania własnego ich zestawu. Sieciowe odmęty zawierają zresztą dalsze uwagi sprowokowane "Totenhornem", a ich różnorodność dowodzi najlepiej, jak żywa jest to powieść.

Lekturę "Totenhornu" rozpoczynałem, nie wiedząc o powieści zgoła nic i Wam polecam taki sam zabieg.
A skoro spuściliście moją sugestię razem z wodą i czymś jeszcze, proszę bardzo: oto na zapomnianą stację kolejową u podnóża gór wjeżdża zasapany pociąg; wysiada z niego człowiek młody i tajemniczy, który wkrótce również będzie zasapany, a to dlatego, że podejmie wędrówkę...