Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Niejednorodna struktura tej belgijskiej epopei, składającej się z fragmentów przepisanych z dzieł dawniejszych oraz napisanych w XIX wieku, utrudnia nieco jej lekturę, podobnie jak niejednorodna struktura belgijskiego królestwa utrudnia zjednoczenie jego obywateli wokół idei jednego państwa. Na dodatek jest to na poły powieść łotrzykowska, na poły opowieść ku pokrzepieniu serc, poprzedzona jeszcze pompatycznym wstępem Romaina Rollanda. Ale rozrywki jest tu dość, a przyjemne doznania potęguje kunszt translatorski Juliana Rogozińskiego, dobierającego terminy z imponującym wyczuciem.
Największą lekcją jest jednak chyba konfrontacja z wiekiem XVI, z jego hipokryzją, barbarzyństwem i brakiem poszanowania dla ludzkiego życia. Techniczne, a przede wszystkim moralne zdobycze XXI wieku pozwalają patrzeć na te ciemne wieki z najwyższą pogardą.

Niejednorodna struktura tej belgijskiej epopei, składającej się z fragmentów przepisanych z dzieł dawniejszych oraz napisanych w XIX wieku, utrudnia nieco jej lekturę, podobnie jak niejednorodna struktura belgijskiego królestwa utrudnia zjednoczenie jego obywateli wokół idei jednego państwa. Na dodatek jest to na poły powieść łotrzykowska, na poły opowieść ku pokrzepieniu...

Ta książka jest trochę inna i nie jestem pewien, czy to komplement. Z jednej strony wydaje się, że Rokita podchodzi do zagadnienia śląskości bez tezy, autentycznie próbuje zbadać jej fenomen, ujmując go w całej jego złożoności, ambiwalencji. Sam proces tworzenia się tej tożsamości ukazuje wybiórczo, a zarazem przekrojowo, co jest dużą sztuką.
Z drugiej strony autorowi brakuje niekiedy pokory, co skłania go okazjonalnie do wygłoszenia autorytatywnego sądu w materii niepewnej. Poza tym zbyt często ucieka się do zestawienia tezy i antytezy; po jakimś czasie ta zagrywka się nudzi. Sam język też jest niejednorodny, podejrzany ze względu na obecność w nim różnych, nieprzystających do siebie tonów.
Ale tę książkę trudno odłożyć, co jest prawdopodobnie zasługą bardzo osobistego spojrzenia na historię i nienachalności tej opowieści.

Ta książka jest trochę inna i nie jestem pewien, czy to komplement. Z jednej strony wydaje się, że Rokita podchodzi do zagadnienia śląskości bez tezy, autentycznie próbuje zbadać jej fenomen, ujmując go w całej jego złożoności, ambiwalencji. Sam proces tworzenia się tej tożsamości ukazuje wybiórczo, a zarazem przekrojowo, co jest dużą sztuką.
Z drugiej strony autorowi...

Patologiczna, uświęcona wiekami tradycji opresja z jednej strony i stłamszona wrażliwość z drugiej. Takie podsumowanie „Białych nocy” byłoby zarazem trafne i krzywdzące, bo Honek nie wybiera drogi na skróty i ukazuje tę prowincjonalną rzeczywistość jako uniwersum złożone, tajemnicze i niejednoznaczne. Posługuje się przy tym frazą bogatą i różnorodną, a poszczególne opowiadania zazębiają się, odsłaniając stopniowo kolejne powiązania i rzucając coraz więcej światła na kolejne tragedie. Bo tej spoetyzowanej rzeczywistości daleko do wiejskiej sielanki, dzieją się tu rzeczy straszne, droga ucieczki jest zaś tylko jedna. Jedni wkraczają na nią śmiało, inni stawiają tylko próbne kroki i zeskakują w zarośla, ale śmierć jest wszechobecna i gotowa wszystkich jednako ukoić.

Patologiczna, uświęcona wiekami tradycji opresja z jednej strony i stłamszona wrażliwość z drugiej. Takie podsumowanie „Białych nocy” byłoby zarazem trafne i krzywdzące, bo Honek nie wybiera drogi na skróty i ukazuje tę prowincjonalną rzeczywistość jako uniwersum złożone, tajemnicze i niejednoznaczne. Posługuje się przy tym frazą bogatą i różnorodną, a poszczególne...