„Każdy umiera w samotności” to najbardziej wstrząsająca i najsmutniejsza powieść Hansa Fallady.

Jej akcja rozrywa się podczas drugiej wojny światowej w Berlinie.
Głównymi bohaterami są mieszkańcy kamienicy, którzy reprezentują różne postawy moralne i różny stosunek do nazizmu. Są wśród nich wielbiciele Hitlera i jego przeciwnicy, którzy po cichu prowadzą swoją małą wojnę z reżimem. Są i tacy, którzy traktują polityczne zmiany jako okazję do wzbogacenia się, robienia życiowych interesów i odbicia się od społecznego dna.
Oprócz wspomnianych sąsiadów do grona ważnych postaci dołączają ich znajomi, a także mundurowi prowadzący śledztwo w sprawie znajdowanych w różnych częściach miasta pocztówek krytykujących hitleryzm. Złapanie ich autora staje się idee fixe kilku inspektorów-karierowiczów.

Autor w realistyczny sposób opisuje codzienne życie w Berlinie lat 1940-1942. Atmosfera panująca w mieście jest przytłaczająca, na każdym kroku odczuwa się skutki nowego systemu, który niszczy ludzi uczciwych, a winduje różnych łajdaków i aparatczyków żądnych władzy. „Mierny, ale wierny” – to hasło przyświecające partii. Kto do niej nie należy, ma poważne problemy, stanowiąc zagrożenie nie tylko dla siebie, ale i dla najbliższych.

W tym świecie opartym na terrorze znajdują się jednak jednostki szlachetne, ludzie, którzy nie godzą się na zło, a ponieważ nie mogą tego zrobić otwarcie, na własną rękę zaczynają prowadzić małą wojnę z ukrycia. Mają nadzieję, że dzięki temu nie tylko zachowają godność, ale i otworzą oczy innym na to, co dzieje się dokoła.
Rozwinięcie i zakończenie tej historii nie może być optymistyczne. Przynosi ona wiele niespodzianek i autorom krytycznych kartek, i śledczym.
Finał zaś wstrząsa czytelnikiem do głębi i trwale zapisuje się w jego pamięci.

„Każdy umiera w samotności” to książka przygnębiająca, przerażająco smutna i poruszająca, ale niosąca też światełko nadziei na to, że w nawet w najbardziej nieludzkich czasach znajdują się jednostki, które potrafią zachować się przyzwoicie.
Głęboki humanitaryzm tej powieści przeciwstawiony jest zezwierzęceniu, do jakiego prowadzi nieuchronnie każdy terror. W tym kontekście idealnie pasuje do fabuły znany cytat z opowiadania Hemingwaya: „Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”.

Lektura książki Hansa Fallady nie jest lekka, łatwa i przyjemna. Warto jednak się z nią zmierzyć, gdyż to proza zmuszająca do myślenia, robiąca ogromne wrażenie, poruszająca emocje i na pewno wartościowa.
Dziś styl i język sprzed siedemdziesięciu lat mogą wydawać się czasem nieco egzaltowane i trącące myszką. Ma to jednak swój niepowtarzalny charakter i urok.

„Każdy umiera w samotności” to najbardziej wstrząsająca i najsmutniejsza powieść Hansa Fallady.

Jej akcja rozrywa się podczas drugiej wojny światowej w Berlinie.
Głównymi bohaterami są mieszkańcy kamienicy, którzy reprezentują różne postawy moralne i różny stosunek do nazizmu. Są wśród nich wielbiciele Hitlera i jego przeciwnicy, którzy po cichu prowadzą swoją małą wojnę...