Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Wschód rzymski" to znakomite opracowanie dziejów wschodniej części Cesarstwa: tych prowincji, które nieraz są pomijane w podręcznikowej narracji o dziejach imperium. Sartre pod tytułowym pojęciem rozumie nie tylko ziemie Azji Mniejszej, Syrii oraz Egiptu, ale także Grecję właściwą i prowincje bałkańskie. Można więc powiedzieć, że zakresem swej pracy objął połowę państwa rzymskiego. Treść książki została dobrze podzielona na rozdziały: najpierw opisał Sartre sytuację wyjściową po bitwie pod Akcjum, następnie zarysował ogólną sytuację administracyjną i społeczną (bardzo ciekawy rozdział czwarty pt. Świat miast),by następnie analizować poszczególne obszary według klucza geograficznego. Wyłamują się z tej reguły rozdziały dziewiąty i jedenasty poświęcony odpowiednio Żydom oraz zagadnieniom religijnym. Książka Sartre'a zawiera ogromną ilość informacji na temat zagadnień społecznych i gospodarczych wschodnich prowincji Imperium Romanum. Autor opierając się na źródłach i imponującej bibliografii przedmiotu przedstawia piękną panoramę tytułowego Wschodu rzymskiego. W wielu miejscach polemizuje z innymi badaczami, zwłaszcza tam, gdzie wypowiada się na temat organizacji politycznej i społecznej miast greckich. Siłą rzeczy właśnie na miastach skupia się najbardziej, gdyż to na ich temat wiemy najwięcej. Z książki tej można się wiele dowiedzieć na temat funkcjonowania ogromnych, zamieszkałych przez mozaikę różnych ludów obszarów, które podlegały władzy cesarzy. Wiele wniosków ma tu charakter uogólniający, wiele dotyczy spraw specyficznie lokalnych. Książka zawiera ogromną bibliografię, tak że powinni do niej zajrzeć ci, którzy szukają publikacji poświęcone bardziej szczegółowym zagadnieniom. Ogólnie rzecz biorąc jest to naprawdę znakomita praca, która pozwala lepiej zrozumieć miejsce prowincji wschodnich w systemie politycznym, gospodarczym i społecznym cesarstwa rzymskiego. Tomasz Babnis