Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Yoon Yul Soo to południowokoreański historyk sztuki prowadzący badania dotyczące tradycyjnego malarstwa koreańskiego. Album jego autorstwa poświęcony temu właśnie zagadnieniu jest praktycznie jedyną pozycją na polskim rynku wydawniczym przybliżającą to malarstwo czytelnikom. Autor przedstawił tradycyjne malarstwo koreańskie, zwane minhwa, w kontekście istniejącej na Półwyspie Koreańskim symboliki i wierzeń, które w bezpośredni sposób wpływają na właściwą interpretację dzieł malarskich. Minhwa w znaczeniu dosłownym odnosi się do malarstwa ludowego, trzeba mieć jednak świadomość, że niejednokrotnie wyróżniało się ono skomplikowaną formą i tworzone było zarówno przez ludowych twórców, jak i konfucjańskich mistrzów malarstwa, dlatego też ten rodzaj malarstwa przyjęło się nazywać nie ludowym, a właśnie tradycyjnym. Warto zaznaczyć, że obrazy zaprezentowane w albumie pochodzą głównie ze złotego okresu malarstwa koreańskiego przypadającego mniej więcej na rozkwit i schyłek epoki Choson, a mianowicie okres od XVIII wieku do przełomu wieków XIX i XX. Obrazy w tej lepszej gatunkowo formie były tworzone na jedwabiu bądź morwowym papierze. Nie wszystkich twórców było jednak stać na takie materiały, tworzono więc dzieła także na papierze gorszej jakości, na konopnym lub bawełnianym płótnie bądź drewnie i sarniej skórze. Tradycyjne malarstwo koreańskie nie było jednak tylko i wyłącznie znaną nam z twórczości modernistów sztuką dla sztuki. Wręcz przeciwnie, stawiano przed nim konkretne cele, takie chociażby, jak: akcentowanie najważniejszych momentów życia człowieka oraz współistnienie ze sobą świata żywych i umarłych. W albumie przedstawionych zostało dwanaście rodzajów koreańskiego malarstwa tradycyjnego powiązanych z funkcjonującymi niemal do dziś symbolami i wierzeniami. Autor przedstawia między innymi obrazy z tygrysami, w stosunku do których wierzono, że chronią one domy przed złymi duchami. Przedstawiano je przy tym, wbrew oczekiwaniom, jako przyjazne i wzbudzające radość. Czasem wywoływały one u odbiorców śmiech, co wiązało się z jedną z głównych cech minhwa, a mianowicie żartobliwym stylem. Kolejnym typem obrazów są te, które przedstawiają smoki. Według wierzeń, te dzieła z kolei miały zapobiegać suszy i sprowadzać deszcz. Następny typ obrazów przedstawiony przez Yoon Yul Soon to obrazy z kwiatami i ptakami, które są symbolicznym ukazaniem miłości kobiety i mężczyzny. Warto wspomnieć, że twórcy, spośród kwiatów, najchętniej malowali peonię – „królową kwiatów” i magnolię, ale także kwitnące brzoskwinie i kamelie, zaś spośród ptaków – bażanty, żurawie, kaczki i mityczne feniksy. Wręczane na prezent tego typu przedstawienia malarskie wyrażały życzenia pokoju i małżeńskiej jedności. Ciekawe realizacje malarskie ukazują także obrazy z motylami, które również symbolizują miłość, szczęście i harmonię małżeńską, ale także obrazy z rybami, które wprowadzały do domów atmosferę spokoju, harmonii i wolności. Te ostatnie obrazy to tak zwane przedstawienia orakto i ohaedo, które wiążą się także z życzeniami sławy i powodzenia w życiu zawodowym. Ryby, które zawsze mają otwarte oczy, są traktowane przez Koreańczyków jako te istnienia, które chronią domy przed złodziejami, dlatego też – oprócz obrazów z rybami – często posiadali oni z tym motywem także rzeczy użytku codziennego. Osobną kategorię obrazów stanowią te, które przedstawiają książki. Symbolizowały one bowiem nie tylko cnoty i zainteresowanie nauką ich właścicieli, ale także ich pozycję społeczną. Na pięknie zdobione regały z książkami mogli sobie pozwolić na przykład najbardziej cenieni pisarze. Ciekawostką jest również fakt, że tego typu obrazy, w przeciwieństwie do tych, które ukazywały kwiaty i trafiały do kobiet, otrzymywali głównie mężczyźni, ponieważ w ówczesnym czasie tylko oni mieli prawo zawodowo zajmować się nauką. Yoon Yul Soo omówił w swoim albumie także obrazy ze znakami chińskimi zwanymi pismem kwiatowym, które mają na celu przekazywanie kolejnym pokoleniom konfucjańskich zasad życia, obrazy z kwiatami lotosu, które są symbolem dostojeństwa i wyrażają praktykowanie buddyzmu, obrazy z górami i wodami ukazujące głównie słynne Góry Diamentowe, dziś znajdujące się na terenie Korei Północnej, a także obrazy z mnichami, które z kolei nawiązują do taoistycznej mistyki i dydaktyzmu. Osobno przedstawione są obrazy ze scenami polowań zwane w Korei suryopto. Tego typu przedstawienia podarowywano osobom biorącym udział w polowaniach, ponadto, wyrażały one życzenia obfitych żniw i wielkich możliwości. W aneksie drugim zamieszczonym pod koniec albumu znajduje się reprodukcja obrazu ze sceną polowania. Jakkolwiek robi ona wrażenie, bardzo żałuję, że nie zdecydowano się na pełne i wielkoformatowe ukazanie na ośmioskrzydłowym parawanie obrazu z motylami, który bodaj najbardziej poruszył moje serce podczas wnikliwego oglądania zamieszczonych w albumie reprodukcji. Obiektywnie należy stwierdzić, że są one bardzo dobrej jakości, jednak szkoda, że większość z nich jest przedstawiona w zbyt małym jak na moje oczekiwania formacie. Najważniejszy, z mojego punktu widzenia, typ obrazów został omówiony na końcu. Chodzi tu o tak zwane obrazy z dziesięcioma symbolami długiego życia, zwane sipjangsaengdo. Wspomniane symbole nieśmiertelności to słońce, chmury, góry, skały, wody, żurawie, jelenie, żółwie, sosny i tak zwane grzyby wiecznej młodości. Tego typu obrazy zamawiano najczęściej z okazji Nowego Roku, symbolizowały obcowanie istot niebiańskich ze światem zwykłych ludzi oraz pragnienie nieśmiertelności. Album „Tradycyjne malarstwo koreańskie” to doskonałe opracowanie dotyczące omawianego tematu. Jego tłumaczka, Kinga Dygulska-Jamro, w Słowie od Tłumacza, zwróciła uwagę na fakt, że znalezienie polskiego wydawcy tego albumu nie było łatwym zadaniem. Mimo więc pewnych niedosytów, bardzo doceniam istnienie tej publikacji w polskim tłumaczeniu, ponieważ wnosi ona bardzo dużo wiedzy dotyczącej malarstwa minhwa, przede wszystkim zaś wspomniane już wcześniej reprodukcje, których ja osobiście nie widziałam jeszcze w żadnym innym opracowaniu dotyczącym Korei. Polecam lekturę tego albumu wszystkim pasjonatom sztuki koreańskiej, mając jednocześnie nadzieję, że być może kiedyś pojawi się na polskim rynku wydawniczym album prezentujący więcej tego typu dzieł i w zdecydowanie większym formacie. Obcowanie wszak z niektórymi dziełami zawartymi w tym albumie to prawdziwa i niemal niewysłowiona przyjemność. https://www.facebook.com/literackakorea/posts/pfbid06hiqCJTpxdCipXQ3cscaJnQ1DezWZxG8eVHxGSqjMTTC4pkMkCfQKkpVbouBbdEKl