Hieroglify egipskie - „święte znaki”

papirus – sprasowane łodygi trzcin (papirusu)
przypory do pisania – pędzelek z sitowia
pierwotnie kierunek pisania jest od prawej do lewej

znaki pisma hieroglificznego
• wyrazowe (ideogramy)
• fonetyczne
• determinatywy – używane, kiedy słowa były niejednoznaczne (do tak samo wyglądającego znaku graficznego dodawano jeszcze jeden, naprowadzający na właściwą interpretację)
• brak samogłosek

Papirus Ebersa (przechowywany w Bilbiotece Uniwersyteckiej w Lipsku)

XVIII w. Zoega – dowiódł, że imiona królów są otoczone obwódką (kartusz)

Kamień z Rosetty – bilinguis / trilinguis (+ pismo demotyczne) – napis w dwóch językach (egipski i grecki), odkryty w 1799
• uchwała kapłanów egipskich ku czci Ptolemeusza Epifanesa (27 III 196 p.n.e.)
• 1802 Akerbald – próba określenia znaku Ptolemaios
• Young – określił imię Ptolemeusza w kartuszu, dopasowywał określenia greckie, które nie mają rzeczywistych odpowiedników w hieroglifach

J.F. Champollion – odkrywca hieroglifów
• nauczył się j. Koptyjskiego (mowa Egipcjan chrześcijańskich pisanych alfabetem greckim)
• 1813 – pierwsze założenia: język egipski musi posiadac końcówki, dzięki którym wyraża się zaimki osobowe
• ilośc znaków egipskich jest 3-krotnie wyższa niż greckich (niemożliwe, żeby każdy hieroglif przedstawiał jeden wyraz) → wielka liczba znaków fonetycznych
• określił po egipsku imię Kleopatra (które potem potwierdziły odkrycia)
• odnalazł metodę opisywania imion za pomocą hieroglifów
• 27 IX 1822 – udało mu się odcyfrowac całe pismo

1866 Dekret z Kanopos – kolejny bilinguis (potwierdził słusznośc metody Champolliona)

R. Lepsius
• wyjaśnił system pisma egipskiego
• opracował dekret z Kanopos

Birch, Hincks – wyjaśnili rolę determinatywów
Brugsch – badania nad pismem demotycznym

Erman
• podstawy słownictwa i gramatyki
• wyróżnił 2 języki: nowoegipski (k. II w. p.n.e) i staroegipski
• badania nad fonetyką