„- Widziałeś! – syknął jeden ze zwiadowców do ucha starszego strzelca. – Wszyscy wieją. Oficery, wójt, starosta też już wiatrował. Co to będzie?
Starszy strzelec kiwnął znacząco głową w kierunku pleców Raginisa. Kapitan jednak się nie odwrócił. Szli na Wiznę”.

Jestem pewien, że Jacka Komudy nie trzeba czytelnikom specjalnie przedstawiać. Ten pisarz i historyk jest autorem wielu powieści. Sam zacząłem przygodę z jego twórczością od „Wilczego gniazda”. Jednak ostatnio Komuda zajął się historią znacznie nam bliższą niż dziejami Rzeczypospolitej szlacheckiej. Myślę tutaj o cyklu „Wrzesień 1939”. Po „Hubalu” i „Westerplatte” nakładem wydawnictwa Fabryka Słów ukazała się właśnie najnowsza powieść Jacka Komudy pod tytułem „Wizna”.

Okładka książki nawiązuje do dwóch poprzednich tytułów, co sprawia, że cała trylogia będzie się z pewnością ładnie prezentować na półce. Powieść opowiada o bitwie pod Wizną. Przez wielu określana jest ona mianem polskich Termopil. Około 700 polskich żołnierzy we wrześniu 1939 roku stawiło czoła 40 tysiącom niemieckiego korpusu pancernego generała Heinza Guderiana. Siłami polskimi dowodził kapitan Władysław Raginis, jeden z głównych bohaterów powieści. Raginis jest przekonany o słuszności sprawy, za którą walczy. Świadomy ogromnej przewagi Niemców, nie załamuje się. Własnym przykładem zagrzewa swoich ludzi do walki. Składa wobec nich przysięgę walki do końca, do ostatniej kropli krwi.

Komuda jak zwykle świetnie ożywia historię. Chociaż nie należę do pasjonatów militarnych dziejów II wojny światowej, to przecież i ja dałem się porwać Komudzie i jego opowieści. Wszystko to za sprawą plastycznego języka, do którego przyzwyczaił nas autor. Raginis to człowiek z krwi i kości. Kapitan jawi się jako kolejne wcielenie któregoś z sienkiewiczowskich bohaterów Trylogii. Sumienny żołnierz, który – a jakże – ma już wybrankę swego serca, za którą bardzo tęskni. Jednak niespodziewanie los stawia na jego drodze drugą kobietę. Czy jednak we wrześniu 1939 jest czas na miłość? Czy może sobie na nią pozwolić dowódca obrony Wizny?

Jednak autor nie ogranicza się tylko do opisów samej bitwy. Bardzo spodobał mi się opis dworu w Strękowej Górze. Czytałem go z żywym zaciekawieniem i uwagą. Jest to bowiem doskonały opis świata, który właśnie przemijał. Polski dwór, piękne meble, szlachta grająca w karty, damy, wspaniałe konie, obrazy, nalewki. Czułem się prawie tak, jakbym tam był. W takich dworach niejako przechowywano polskość. II wojna światowa wszystko to obróciła w niwecz.

Zwróciłem również uwagę na ciekawe spory polityczne, jakie prowadzą ze sobą bohaterowie „Wizny”. Spierają się o politykę II RP, o to, kto lepiej rozumiał i dbał o interesy państwa. Momentami autor wkłada w ich usta bardzo ostre sądy, może nawet za ostre.

Lekturę ubogacają zamieszczone fragmenty ówczesnej polskiej prasy. Jestem pewien, że czytelnicy, którzy nieco mniej interesują się historią, ze zdumieniem stwierdzą, że 5 września donosiła ona o zbombardowaniu Berlina przez polskie samoloty.

„Wizna” to kolejna bardzo dobra powieść historyczna Jacka Komudy. Zwracam uwagę na fakt, że ostatnie godziny kapitana Raginisa nie są wytworem pisarskiej fantazji. Tak było naprawdę, co tylko wzmacnia wymowę niektórych scen. Komuda po raz kolejny udowadnia nam, że naprawdę umie pisać porywające powieści historyczne.

Lektura obowiązkowa dla wszystkich fanów pisarza i tych, którzy interesują się II wojną światową i kampanią wrześniową. Polecam.

Wojciech Sobański