Kolejne pokolenie rośnie w pokoju, to wielkie szczęście. Ale jesteśmy ludźmi świadomymi, wiemy, że wojna jest. Za rogiem i setki kilometrów stąd. Do Ukrainy mam bliżej niż nad morze, do Ameryki Łacińskiej krótki lot. Więc choć coraz więcej historii w polskim pojmowaniu wojny, są ludzie, którzy opowiedzą o wojennym dziś. Jak weteran piechoty morskiej Phil Klay.

Pytałam siebie, jak może wejść w wojenne relacje kobieta żyjąca poza terenem walk, nie znająca się na broni czy taktyce, przerażona po kilku minutach internetowych relacji z walk. I wiecie... to możliwe. "Przerzut" następuje bowiem nie tylko na linii Polska/USA-Irak czy Afganistan. I nie jest to tylko przegrupowanie czy lot po skończonej misji. W książce Klaya przemieszczamy się mentalnie, ktoś za włosy wyrywa nas z powieści z wojną w tle i podręczników do historii i mówi: słuchaj i patrz. Teraz.

To seria opowiadań, a może raczej wydarzeń, podanych bez retuszu, ugrzeczniania i beletryzacji. Tutaj się klnie i wrzeszczy, zamiera w panice, strzela przypadkiem do dzieciaka, zbiera szczątki, tkwi za murem i widzi "straszne uderzenie czerni". Tutaj bywa, że widzisz rozbłysk i budzisz się w innym kraju, sklejony, poskładany, cud, że żywy.
Rozmawia się tutaj rozkazami i komunikatami ale także się płacze i modli, choćby u muzułmanów, do których się przecież strzela. Tutaj brzmi też śmiech i podziw dla babki ze stali, zdarza się idiotyczna pomyłka i zadanie, które wydaje się żartem. Bo to "pozbawiona nonsensów relacja z pola walki" (Kirkus Review).

Stamtąd wraca się do ciszy i dezorientacji. Na przedmieścia, gdzie schorowanego psa zabija się strzałem, bo tam psy zjadały trupy. Do gazet, które robią choinkę nawet z martwych towarzyszy broni. Do otwartych oczu, bo zamknięte przywodzą obrazy wbite w mózg. A potem albo wraca się w kurz, bo adrenalina uzależnia, albo pali się sziszę by zapomnieć, albo pluje na armię i politykę bo zabrały nam wyobraźnię i niewinność.
Phil Klay wracał, teraz o tym pisze i zdobywa nagrody. "Przerzut" powstał w roku 2014 i niestety, nie zestarzał się ani o dzień.
Przekład: Krzysztof Cieślik

Katarzyna
we współpracy z Wydawnictwem Cyranka

Kolejne pokolenie rośnie w pokoju, to wielkie szczęście. Ale jesteśmy ludźmi świadomymi, wiemy, że wojna jest. Za rogiem i setki kilometrów stąd. Do Ukrainy mam bliżej niż nad morze, do Ameryki Łacińskiej krótki lot. Więc choć coraz więcej historii w polskim pojmowaniu wojny, są ludzie, którzy opowiedzą o wojennym dziś. Jak weteran piechoty morskiej Phil Klay.

Pytałam...