Nie miałem wcześniej styczności z literaturą baskijską ani z słynnym Unamuno. Przeczytałem książkę ze względu na czas i miejsce akcji, czyli ten niespokojny okres w historii Hiszpanii, kiedy kraj lizał rany po I wojnie karlistowskiej i kiedy wzrastało niezadowolenie z rządów Królowej Izabelii, które doprowadziło do powstania Republiki Hiszpańskiej, kolejnej wojny karlistowskiej oraz całej tej zawieruchy.

I pod tym względem dostałem co chciałem. Bardzo szczegółowe opisy sytuacji politycznej i społecznej Hiszpanii w XIX wieku widziane oczami ówczesnych ludzi.
Jednak była to tylko mała część książki. Znacznie więcej miejsca zajmowały tam opisy życia różnych ludzi o różnych poglądach politycznych, różnym pochodzeniu i statusie społecznym. Zabrakło tam chyba tylko artystokratów, a najwięcej miejsca poświęcono mieszczanom Bilbao.
Ważny w powieści jest też wymiar filozoficzno-religijny z rozważaniem nad naturą wojny, człowieka i wiary.
Niezwykle podobało mi się to, że przedstawiając całą gamę postaci o różnych poglądach, autor nie ukazuje jednych jako złych a drugich jako dobrych, zarówno karliści jak i liberałowie mają tu swoje racje. Jedni i drudzy walczą za swoje ideały, choć czy rzeczywiście walczą za nie, czy może z innych powodów, jedynie przekonując samych siebie że walczą za Sprawę?

Niewątpliwie warto tę powieść przeczytać żeby poznać realia ówczesnej Hiszpanii, zrozumieć że w czasie wielkiej polaryzacji ludzie walczący przeciwko sobie wcale się wiele nie różnią, jak także po to by zrozumieć lepiej współczesnych Basków.

Nie miałem wcześniej styczności z literaturą baskijską ani z słynnym Unamuno. Przeczytałem książkę ze względu na czas i miejsce akcji, czyli ten niespokojny okres w historii Hiszpanii, kiedy kraj lizał rany po I wojnie karlistowskiej i kiedy wzrastało niezadowolenie z rządów Królowej Izabelii, które doprowadziło do powstania Republiki Hiszpańskiej, kolejnej wojny...