“Kolor Purpury” można już chyba uznać za klasyka literatury amerykańskiej. Książka była głośnym w swoim czasie dziełem, bo pokazywała życie ludności afroamerykańskiej z zupełnie innej perspektywy. Ponadto, tematy, które porusza są dosyć trudne nawet dla współczesnego czytelnika. Autorka została wyróżniona za tą pozycję nagrodą Pulitzera. Była to pierwsza nagroda Pulitzera przyznana afroamerykańskiej kobiecie. Jeszcze większą sławę przyniosła jej ekranizacja Stevena Spielberga z 1985 r. W minionym roku, miała także miejsce światowa premiera kolejnej ekranizacji, ale ta już nie była zbyt głośna.
Fabuła opowiada historię życia dwóch sióstr, Celii oraz Nettie. Pochodzą one z biednej afroamerykańskiej rodziny, w której jest pełno patologii i przemocy. Matka dziewczynek umiera, gdy te są jeszcze dziećmi i to na barkach Celii spoczywa rola jej zastąpienia. I niestety nie chodzi tu tylko o zajmowanie się rodzeństwem i domem… Ojciec dziewczynek okazuje się mieć silny popęd seksualny, a także upodobania do dużo młodszych od siebie. Z tej relacji, na świat przychodzi dwójka dzieci, ale by ukryć ten fakt, ojciec oddaje je do adopcji. Gdy Nettie, zaczyna dojrzewać i okazuje się ładniejsza od starszej siostry, Celia postanawia powziąć próbę ratowania siostry, znajdując jej jak najszybciej męża. Niestety, fortel ten się nie udaje, i to Celia zostaje zmuszona do małżeństwa i zostawienia młodszej siostry samej. Na szczęście, tej ostatniej niedługo udaje się uciec z domu i znaleźć schronienie u rodziny misjonarzy, którzy zabierają ją ze sobą na misję do Afryki. Losy obu kobiet śledzimy aż do starości. Sporo przeżyły, ale na szczęście, były też i chwile dobre.
Przyznam, że ta lektura była dla mnie trudna. Po pierwsze, tematyka jest naprawdę poważna. Patologie rodzinne, gwałty, agresja, rasizm… jest tego tu całkiem sporo i niełatwo się o tym czyta. Dodatkowo, jest to powieść epistolarna. Nie przepadam za tym gatunkiem, bo ciężko mi nadążyć za ciągłością wydarzeń, gdy przeskakujemy po różnych dniach z życia bohaterek. Poza tym, język też jest niełatwy w odbiorze. Ze względu na to, że Celia ma bardzo podstawowe wykształcenie, jej listy są przepełnione błędami ortograficznymi, bądź niewłaściwymi określeniami. O ile doceniam ten zabieg stylistyczny, by urealnić opowieść, tak zajęło mi sporo czasu, by się do niego przyzwyczaić.
Zgadzam się z opinią, że jest to ważna pozycja na liście światowej literatury. Rozpoczęła dyskusję na tematy tabu, które powinny być poruszane, by walczyć ze społeczną znieczulicą. Warto też wspomnieć, że Celia w dość późnym wieku odkrywa swoją seksualność. Nie tylko w takim znaczeniu, że doświadcza, że kobieta może także odczuwać przyjemność ze stosunku (co było dla niej nowością), ale także, że brak tej przyjemności wynikał nie tylko z traumy, ale także odmiennej orientacji seksualnej. Książka ta wspiera także ruch feministyczny. Pokazuje, że kobieta może być silna, nie musi chcieć wychodzić za mąż czy mieć dzieci czy pracować sama na siebie. Może mieć też własne cele i marzenia.
Kolejnym ważnym tematem, który jest tu poruszany, to kwestia wiary, wpływu zachodniej cywilizacji na natywną ludność afrykańską oraz pracy misjonarzy. Celia przez większą część książki adresuje swoje listy do Boga. Z wiekiem zaczyna kwestionować swoją wiarę, by pod koniec życia odnaleźć ją na nowo, ale rozumiejąc ją w inny sposób. Nettie zostaje misjonarką trochę z przypadku, ale odnajduje w tym swoje powołanie. Zauważa też, że ich praca nie zawsze jest doceniania przez ludność, której próbuje pomóc. Mimo usilnych starań misjonarze wciąż nie są traktowani na równi przez Afrykan. Patrzy się na nich z przymrużeniem oka, a nawet z wrogością. Sami Afrykanie są z kolei wciąż wykorzystywani przez kulturę Zachodnią. Ich ziemie są zagrabiane, domy burzone, a dobra niszczone. Nic dziwnego, że każdy obcy jest podejrzewany o najgorsze zamiary. Autorka w ten ciekawy sposób pokazuje różnice między życiem i kulturą Afroamerykanów a ludnością afrykańską.
Podsumowując, zgadzam się, że jest to książka warta przeczytania. Parę lat temu czytałem “Służące”, która także mówi o problemach Afroamerykanów, więc z tyłu głowy, porównywałem te dwie książki. Oczywiście, były pisane w innym czasie, Alice Walker należy do kręgu kulturowego, który opisuje, a Kathryn Stocket nie, więc i perspektywa jest inna. “Służące” mnie ujęły narracją i poczuciem humoru, mimo trudnej problematyki. “Kolorowi purpury” brakuje takiej lekkości pióra i dystansu. Z tego powodu przez niektóre fragmenty ciężko było przebrnąć, inne nużyły. Dlatego też moja ocena nie będzie tak wysoka. Choć przyznam, że moje postrzeganie jej zmieniało się niejednokrotnie w trakcie czytania, a nawet podczas pisania tej recenzji.

“Kolor Purpury” można już chyba uznać za klasyka literatury amerykańskiej. Książka była głośnym w swoim czasie dziełem, bo pokazywała życie ludności afroamerykańskiej z zupełnie innej perspektywy. Ponadto, tematy, które porusza są dosyć trudne nawet dla współczesnego czytelnika. Autorka została wyróżniona za tą pozycję nagrodą Pulitzera. Była to pierwsza nagroda Pulitzera...