Młoda dziewczyna. Drobna, chuda, krótko obcięta. Dodajmy odpowiedni rysopis, metrykę, znaki szczególne… Ostatnio widziana w swym białym sweterku w lokalnej karczmie, do której nigdy wcześniej nie uczęszczała. Zaginęła w obrębie rezerwatu gór Adirondack, kawałek drogi od jej rodzinnego miasteczka – Kartaginy. Długie poszukiwania policji oraz zaangażowanych przyjaciół rodziny nie odniosły skutku. Nie odnaleziono jej ani żywej, ani martwej. Nie odnaleziono jej…

Mamy podejrzanego – młodego kaprala Bretta Kincaida, mężczyznę, z którym ostatnio widziano zaginioną. Byłego narzeczonego jej siostry. Chłopaka, który zmaga się z psychiczną traumą po powrocie z wojny w Iraku. Zgodnie z opisem, idealny do popełnienia tak niewyjaśnionej zbrodni. Niczego nie pamięta. Nie wyklucza nawet, że mógłby być sprawcą najgorszego… Tylko czy właśnie to najgorsze przydarzyło się zaginionej dziewczynie?

Joyce Carol Oates buduje kryminalną tajemnicę, psychologiczną zagadkę, której wytłumaczenie nie znajduje się jedynie w policyjnych faktach, ale również w zakamarkach świadomości bohaterów. To paralela pomiędzy tym, co kształtowało główne postaci, ich wzajemnymi relacjami, wcześniejszymi wydarzeniami z ich życia. Autorka balansuje pomiędzy ogromną wiarą oraz nadzieją rodziców, wielkim poczuciem winy oskarżonego, żalem jego byłej narzeczonej i jednocześnie siostry ofiary; gniewem i niezrozumieniem. Niegdysiejsze zaufanie i rodzinna sielanka rozpadają się w drobny pył, nagle udowadniając, jak każdy z bliskich sobie ludzi był w istocie tak bardzo sobie daleki.

Sam motyw nie jest odkrywczy. Nawet suspens i nagły zwrot, który wprowadza Oates, nie oszałamia nas tak bardzo. Bardziej niż za zaskoczenie, należy pochwalić autorkę za wnikliwość oraz dogłębne wdarcie się w psychikę każdego bohatera. Pochwalić również należy samą atmosferę jaka została stworzona na kartach powieści. Oates buduje w swojej historii pewien uniwersalizm. To małomiasteczkowe Stany Zjednoczone, prawie nie różniące się niczym szczególnym od Ameryki z pierwszej połowy XX wieku. To również aura tajemnicy kryminalnej w zamkniętej amerykańskiej społeczności, jak spod znak Twin Peaks (w okresie świetności serialu). A jednak jest to współczesna opowieść, zakorzeniona w najnowszych historycznych wydarzeniach, umiejscowiona w ostatnich latach. Oates nawet przy określeniu konkretnych ram czasowych i dat, udało się stworzyć ponadczasową opowieść.

Pierwsze moje skojarzenie, po kilku stronach powieści, to były kroniki z archiwum „997” o zaginionych, których słuchałam przed około dwudziestu laty. Patrząc na twarze ze zdjęć i słuchając ich tajemniczych historii, nie mogłam się oprzeć wrażeniu, że tak samo prawdopodobnym, jest fakt, że może leżą gdzieś w nurtach rzek lub zakopani głęboko pod ziemią, jako ofiary strasznych zbrodni. Jednak równie dobrze mogą wieść spokojne życie, gdzieś za dala od swojej dawnej tożsamości. Może nawet oglądają ten program – z zimnym okiem patrząc na swój własny dramat. Każda ich bliska osoba jest pełna rozterek. Bo musi rozważać wszystkie te możliwości – zbrodnię, samobójstwo, porwanie, ucieczkę… Musi wziąć pod uwagę każde z tych rozwiązań. Tak długo, jak nie ma dowodu. Tak długo, jak nie ma ciała…

I właśnie te wszystkie rozważania i rozterki wychodzą Joyce Carol Oates w powieści w sposób idealny, wnikliwy i niezwykle interesujący. Oddziałują na wyobraźnię czytelnika i wciągają aż do ostatnich stron, zapadając w pamięci czytelnika na długo.

Monika Samitowska-Adamczyk