„Nawet najlepiej wykształceni krytycy sztuki traktują ilustrację po macoszemu (…) jednak jest to ocena absurdalna i pozbawiona sensu, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, kiedy wielu arty-stów nie uznaje już sztucznej granicy między sztuką komercyjną a «czystą»” – pisze we wstępie do omawianej publikacji brytyjski ilustrator Paul Hogarth. Dzieje ilustracji zdecydowanie stanowią fascynujące dopełnienie rozwijającej się swoją drogą sztuki czystej i godne są opracowania, wprowadzającego w charakterystyczną różnorodność stylów, podejść i technik.

Książka w języku polskim została wydana nakładem wydawnictwa MUZA. Format jest nieco większy od standardowego A5. Strony zapełnione są ilustracjami, a ich swobodne przeglądanie ułatwia szycie książki.

Pozycja podzielona jest na 4 rozdziały odpowiadające następującym okresom: 1850-1899; 1900-1939; 1940-1969 oraz 1970-1990. Każdy okres obejmuje przekrój artystów, którzy mieli największy wpływ na rozwój sztuki ilustratorskiej w danym czasie. Poszczególne rozdziały rozpoczynają się kilkustronicowym wstępem, w którym autorzy objaśniają kontekst i realia epoki, w której tworzyli artyści, a także zapoznają czytelnika z najważniejszymi faktami dotyczącymi ilustracji danego okresu, od sposobu ich tworzenia po społeczny ich odbiór.

Książka zapewnia wgląd w dzieła najistotniejszych dla dziejów ilustracji artystów oraz zapoznaje z ich najważniejszymi pracami. Do jej mankamentów należy na pewno mały format większości ilustracji, których znalazło się po kilka na każdej stronie, co niekiedy uniemożliwia dostrzeżenie wszystkich związanych ze stylem i techniką danego autora niuansów. Ponadto ogromna ilość artystów, jaka znalazła się w pozycji, nie pozwoliła autorom na poświęcenie każdemu z nich zbyt wiele uwagi. Ze względu na to informacje sprowadzają się do pobieżnego ujęcia życiorysu artysty, co nie zawsze jest istotne z punktu widzenia celu tego przewodnika. Nie znajdziemy zatem głębszej refleksji nad techniką ilustratora, jego sposobem pracy, używanymi narzędziami czy inspiracjach; zamiast tego możemy dowiedzieć się na jakiej uczelni on studiował czy też dla jakich czasopism pracował. Charakter tych informacji nieadekwatnie reprezentowany jest, moim zdaniem, przez tytuł pozycji, która brzmi "Ilustracje. Przewodnik", nie zaś "Ilustratorzy. Biografie". Innym minusem bywa rozbieżność opisu autora i prezentowanych ilustracji: obok informacji, że najsłynniejszymi pracami autora są X i Y znajdują się przykłady zupełnie innych prac; a zatem autorzy najpierw kierują nasze zainteresowanie na konkretne obrazy, by potem zaprezentować nam inne z repertuaru artysty. Mimo wszystko książka stanowi dość solidny przegląd najważniejszych artystów, i jeśli któryś zyska zainteresowanie czytelnika, ciekawość z pewnością poprowadzi go do dalszych poszukiwań.

„Nawet najlepiej wykształceni krytycy sztuki traktują ilustrację po macoszemu (…) jednak jest to ocena absurdalna i pozbawiona sensu, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, kiedy wielu arty-stów nie uznaje już sztucznej granicy między sztuką komercyjną a «czystą»” – pisze we wstępie do omawianej publikacji brytyjski ilustrator Paul Hogarth. Dzieje ilustracji zdecydowanie...