I oto jest – kolejny retelling mitu o Persefonie i Hadesie. Po „Lore Olympus” Rachel Smythe i „Neon Gods” Katee Robert dostajemy obszerną powieść Bei Fitzgerald w uroczej różowej okładce. Ten róż to intrygujący zabieg wydawniczy. Jednak nie dajcie się zwieść – kolor nie ma nic wspólnego z zawartością książki.

Kore, bogini kwiatów, mieszkająca na Sycylii – wyspie odgrodzonej od świata ochronnymi zaklęciami – marzy o czymś więcej niż małżeństwo zaaranżowane przez boskich rodziców i rola posłusznej, usłużnej żony idealnej. Przerażona perspektywą poślubienia olimpijskiego boga i stania się jego własnością ucieka do jedynego królestwa, w którym spodziewa się otrzymać azyl…

Chwila, chwila. Coś tu się nie zgadza. Przecież w tej historii Hades porwał młodziutką, niewinną córkę Demeter i ukrył ją w Podziemiach. Dopiero kiedy rozpacz bogini urodzaju doprowadziła do klęski głodu na ziemi, okrutny bóg śmierci zgodził się, aby jego branka spędzała z matką pół roku na powierzchni. Tak było, prawda? I tu wkracza Bea Fitzgerald cała na biało, wywracając tę opowieść na nice.

Autorka w swojej debiutanckiej powieści zrobiła dokładnie to, czego powinniśmy oczekiwać od retellingu. Czyli wzięła klasyczny tekst kultury i przepuściła go przez pryzmat współczesności – przestawiła akcenty, wyciągnęła z niego to, co było w domyśle. Widać w tej książce ogrom solidnej kwerendy i pracy źródłowej. Mam na myśli zwłaszcza wiernie oddany antyczny kontekst społeczno-kulturowy – patriarchalny w najgorszym znaczeniu tego słowa. Olimpijscy bogowie, na czele z Zeusem, uosabiają wszystkie najpaskudniejsze męskie cechy: przekonanie o własnej nieomylności, niską samoocenę, którą ukrywają za fasadą okrucieństwa i przemocy, oraz strach przed kobietami, traktowanie ich jak zagrożenie, które należy mieć pod ścisłą kontrolą. Korzystając ze świata greckich bogów jak z kostiumu historycznego, Fitzgerald rozbiera na części pierwsze kilka tysięcy lat męskiej dominacji – przedstawia jej hipotetyczne przyczyny i opisuje skutki, jakie niesie dla dziewczynek i kobiet. Można to podsumować jednym zdaniem: „Straszne rzeczy przydarzają się dziewczynom, które mówią »nie« mojemu ojcu” (s. 124).

Tak skonstruowany świat daje autorce szerokie pole do popisu. Z perspektywy młodej, ambitnej i odważnej Kore/Persefony punktuje głupotę męskich bogów i absurdy „tradycji”, która odmawia dziewczynom jakiejkolwiek inteligencji i rozsądku, a chłopakom prawa do zainteresowań innych niż przemoc, wojna i seks. Główna bohaterka staje się symbolem walki o równouprawnienie w opresyjnym świecie zdominowanym przez toksyczną męskość. To ona puszcza w ruch machinę zmian, która ostatecznie ma doprowadzić przeżarty moralną zgnilizną Olimp do upadku.

„Girl. Goddess. Queen” to coś więcej niż romans dla młodych dorosłych. Wątek romansowy rozgrywa się na drugim planie i jest znacznie bardziej skomplikowany, niż mogłoby się wydawać. Głównym tematem książki jest opresyjny patriarchat i jego wpływ na młodych ludzi. Równie ważnym wątkiem jest także psychiczna przemoc w rodzinie – przekonanie rodziców, że zawsze wiedzą lepiej i że mają prawo siłą kształtować dzieci wedle własnego uznania.

Wobec widocznej pracy włożonej w tę powieść – gruntownego researchu i konsekwentnego światotwórstwa – tym bardziej razi w oczy nierówność stylistyczna. Partie narracyjne są napisane klasycznym literackim językiem, zaś dialogi – slangiem młodzieżowym. Nie umiem wyobrazić sobie Hadesa, bądź co bądź boga śmierci, mówiącego „hardcorowe”. A Persefony, poetycko niemal zachwycającej się krajobrazem Podziemi, mówiącej o „hejcie”. Gdzieś w pisaniu lub tłumaczeniu zgubiła się zasada decorum.

Pomijając aspekty językowe, „Girl. Goddess. Queen” to pozycja bez dwóch zdań warta uwagi. W najważniejszych kwestiach, które Fitzgerald wzięła na tapet, zdaje egzamin. Na piątkę.

Ewa Jemioł