Z okazji okrągłej rocznicy (półtora wieku) wydania „Alicji w Krainie Czarów” wydawcy angielscy, i nie tylko, rozpieszczają miłośników twórczości Lewisa Carrolla nowymi, pięknie ilustrowanymi wydaniami książki. Oprócz samej powieści ukazują się także dzieła krytyczne na jej temat, biografie autora oraz inne publikacje związane z tym tematem. Tajemnice i zagadki, które odnaleźć można w treści najsłynniejszej powieści Lewisa Carrolla, towarzyszące okolicznościom jej powstania oraz relacji łączącej autora z Alice Liddell – dziewczynką będącą pierwowzorem książkowej Alicji – inspirują badaczy różnych dziedzin: literaturoznawców, językoznawców, matematyków, logików, biografów, psychologów oraz seksuologów do wnikliwych analiz i formułowania nierzadko kontrowersyjnych teorii. Historia książki oraz życie jej autora, a zwłaszcza jego nieoczywiste elementy dały impuls do powstania „Domu po drugiej stronie lustra” - powieści biograficznej, w interesujący sposób łączącej powszechnie znane fakty z życia Charlesa Lutwidge’a Dodgsona (znanego jako Lewis Carroll) z fikcją oraz przypuszczeniami autorki. Pikanterii całej sprawie dodaje fakt, iż dzieło to wyszło spod pióra Vanessy Tait – prawnuczki Alice Liddell – znającej szczegóły relacji dziewczynki i pisarza nie tylko z historii literatury, ale także z przekazów rodzinnych.

Splot wszystkich tych okoliczności zaowocował dziełem o klimacie przypominającym sen: dużo tam nieokreśloności, mgły, niedomówień, wieloznaczności, marzeń dziennych i sennych oraz odwróconych znaczeń. Autorka zostawiła wiele tropów w postaci drobnych wydarzeń z codzienności Alice i Charlesa Lutwidge’a, wizji czy myśli różnych postaci, które wskazują na źródła inspiracji dla elementów świata przedstawionego w „Alicji w Krainie Czarów”. Tytułowe lustro (ang. looking glass – dosłownie: patrzące szkło, lupa) można odczytać jako powiększające szkło społeczne, spętany konwenansami, pozą i wiktoriańską moralnością osąd ludzi z otoczenia obserwujących rodzinę dziekana oraz zaprzyjaźnionego z nią Dodgsona. Osoby obserwujące na zimno przez lupę swych stereotypów i uprzedzeń relację malej dziewczynki i dorosłego mężczyzny wyciągają jedynie słuszne wnioski, do czego z premedytacją przyczynia się guwernantka dziewczynki, targana zazdrością, żalem i poczuciem krzywdy. Karząc mężczyznę, zupełnie nie troszczy się ona o uczucia dziewczynki, powierzonej jej opiece, a nawet z mściwą satysfakcją obserwuje jej rozpacz i zagubienie w niezrozumiałej dla niej sytuacji.

Lustro może także zniekształcać - przekazywać odbicie odwrócone, czasem wykoślawione i o zaburzonych proporcjach, zdarza się także, że daje efekt odrealnienia i sztuczności. W opowieści Vanessy Tait znajdziemy sporo udawania i pozorów: matka Alicji udaje troskliwą rodzicielkę dbając tak naprawdę tylko o własną wygodę i opinię otoczenia, Alicja i jej siostry oddają się zabawie w udawanie, a sam Dodgson komponuje swoje zdjęcia każąc dzieciom ubierać kostiumy i odgrywać role mnie lub bardziej fikcyjnych postaci. Najciekawsze jest to, że na tym tle guwernantka, ze swoją surowością i zasadami, ale także pragnieniami i oczekiwaniami, wypada wyjątkowo naturalnie, ale wkrótce także i ona nauczy się odgrywać kogoś innego – rękę sprawiedliwości i panią zemsty. Czy jednak to upodobnienie się do innych przyniesie jej spodziewaną ulgę oraz ich akceptację? Odpowiedzi warto poszukać w książce.

Powieść może stać się doskonałym uzupełnieniem lektury klasycznej wiktoriańskiej opowieści o przygodach pewnej dziewczynki w podziemnej krainie, a także inspirującym dalsze studia wprowadzeniem do biografii wielebnego Dodgsona.

Jowita Marzec