Pod wpływem popularności serialu „Wspaniałe stulecie” na rynku pojawiło się wiele książek związanych z rodem Osmanów. Wydawcy wywęszyli łatwy zarobek, czego skutkiem jest beletrystyka, bez żadnej wartości literackiej, napisana jakby „na kolanie”; lub ksiązki historyczne, ukazujące wyłącznie „suche” fakty; nie mówiąc już o fatalnej stronie edytorskiej tychże pozycji (tak, chodzi mi m.in. o prace pana Jerzego Łątki).
Czy „Aleksandra” należy do jednej z takich książek? Absolutnie nie. Zawiedzie się ten, kto szuka na kartach owej powieści historii stworzonej przez reżyserów „Wspaniałego stulecia”.
Osyp napisał tę powieść bodajże w latach 30-tych XX wieku, dlatego moim zdaniem książka nie sili się (bo przecież nie może!) na naśladowanie tureckiej produkcji. Uważam, że jest to raczej jej zaleta.
Literacka Roksolana, pozbawiona jest ognistego temperamentu filmowej Aleksandry (chociaż targają nią nie mniej silne emocje).
Czytelnik poznaje Olesie z Rohatynia, która wszystko co osiągnęła, zawdzięcza swej wytrwałości, determinacji, inteligencji, sprytowi oraz przede wszystkim - pokorze. Przeistoczenie bohaterki z Olesi w Hürem ma charakter bardziej duchowy, dostrzegalny jest tu aspekt moralny.
W powieści widzimy jak córka popa zawładnęła nie tylko sercem, ale i umysłem Sulejmana; zatracając powoli własne „ja”, sprzeniewierza się prostym, odwiecznym prawom moralnym. Czy to los góry zapisany, przesądzony? czymże jest zatem ludzka wolna wola?
Powieść przypomina chwilami sztukę rozpisaną na dwóch aktorów.
Autor ustami bohaterów opowiada historię swego narodu, wypowiedzi te często mają charakter moralizatorski. Książka przesycona jest słowiańszczyzną, stylem przypomina nieco ludową przypowiastkę
Nie nazwę „Aleksandry” arcydziełem, ale warto po nią sięgnąć, chociażby ze względu na to, że nie jest odtwórcza; to właśnie pozytywnie wyróżnia ją się na tle pozostałych pozycji tego typu.

Pod wpływem popularności serialu „Wspaniałe stulecie” na rynku pojawiło się wiele książek związanych z rodem Osmanów. Wydawcy wywęszyli łatwy zarobek, czego skutkiem jest beletrystyka, bez żadnej wartości literackiej, napisana jakby „na kolanie”; lub ksiązki historyczne, ukazujące wyłącznie „suche” fakty; nie mówiąc już o fatalnej stronie edytorskiej tychże ...