Zazdrośni

Drugi tom książki "Zbuntowani". Pisarz operuje rewelacyjnym opisem, opowiadaniem o rodzinie Garrenów. Każde zdanie jest wyważone, odpowiednio dobrane. I choć nie jest to łatwa książka, to jednak Marai przepięknie operuje piórem.
Uwielbiam prozę Sandora Maraia.

Drugi tom książki "Zbuntowani". Pisarz operuje rewelacyjnym opisem, opowiadaniem o rodzinie Garrenów. Każde zdanie jest wyważone, odpowiednio dobrane. I choć nie jest to łatwa książka, to jednak Marai przepięknie operuje piórem.
Uwielbiam prozę Sandora Maraia.

Książka kończy się tak:"Tamas zapytał:-Ale co będzie,kiedy ojciec umrze? -Tak -powtórzył Albert spiesznie. -Co z nami będzie? -Nie tylko z nami! -wykrzyknął Tamas tonem protestu i gniewnie spojrzał na brata -JA SIĘ PYTAM,CO BĘDZIE ZE ŚWIATEM?.." Dobre pytanie! O prozie Maraiego pięknie mówi w posłowiu tłumaczka powieści,Teresa Worowska:"Z punktu widzenia prozy powieściowej owo oderwanie od konkretu,sytuacyjne "zawieszenie w powietrzu" wydaje mi się najciekawszą cechą książki.Odchodząc od tradycji formalnej realizmu,Marai przekracza również jej warstwę psychologiczną.Za zasłoną tradycyjnych form bytowania i szarością codzienności odnajduje rys irracjonalny.Jego książka jest przeto arcydziełem swoistej literackiej sublimacji: zachował wszystko,co było ważne dla mieszczańskiej powieści realistycznej,ale wydobył ją z właściwych jej form prozatorskich i podniósł na PŁASZCZYZNĘ BLISKĄ POEZJI".

Książka kończy się tak:"Tamas zapytał:-Ale co będzie,kiedy ojciec umrze? -Tak -powtórzył Albert spiesznie. -Co z nami będzie? -Nie tylko z nami! -wykrzyknął Tamas tonem protestu i gniewnie spojrzał na brata -JA SIĘ PYTAM,CO BĘDZIE ZE ŚWIATEM?.." Dobre pytanie! O prozie Maraiego pięknie mówi w posłowiu tłumaczka powieści,Teresa Worowska:"Z punktu widzenia prozy powieściowej...

"...książka jest przeto arcydziełem swoistej literatury sublimacji: zachował wszystko -autor-, co było ważne dla mieszczańskiej powieści realistycznej, ale wydobył ją z właściwych jej form prozatorskich i przeniósł na płaszczyznę bliską poezji. W utworze niewiele się "dzieje", ale wszystko, co się dzieje, ma wielorakie znaczenie. Narracja toczy się w kilku warstwach czasowych, które nakładają się na siebie i nieustannie mieszają ze sobą, czyli niejako w stałej jednoczesnej obecności teraźniejszości i przeszłości. Wszyscy w powieści myślą i mówią językiem bogatym i eleganckim, pełnym skojarzeń.Język w powieści jest "nie tylko zwyczajnym środkiem porozumiewania się, lecz również tajemniczym szyfrem życia." -oto kilka zdań Teresy Worowskiej,tłumaczki "Zazdrosnych".

To pierwsza, naprawdę wartościowa książka, jaką udało mi się przeczytać w tym roku. Polecam.

"...książka jest przeto arcydziełem swoistej literatury sublimacji: zachował wszystko -autor-, co było ważne dla mieszczańskiej powieści realistycznej, ale wydobył ją z właściwych jej form prozatorskich i przeniósł na płaszczyznę bliską poezji. W utworze niewiele się "dzieje", ale wszystko, co się dzieje, ma wielorakie znaczenie. Narracja toczy się w kilku warstwach...

Zostajemy wprowadzeni w historię rodu Garrenów.
Marai językiem bawi się znakomicie jednak, jak dla mnie, zbyt mało treści.

Zostajemy wprowadzeni w historię rodu Garrenów.
Marai językiem bawi się znakomicie jednak, jak dla mnie, zbyt mało treści.

Jest to wprawdzie druga część sagi rodu Garrenów (z czego zdałam sobie sprawę już w trakcie lektury), ale książka stanowi zamkniętą całość i można ją traktować jako odrębną historię.

Treść "Zazdrosnych" można oddać w kilku zdaniach. Najstarszy z pięciorga rodzeństwa Garrenów, Peter, dostaje od siostry list z wezwaniem powrotu do domu rodzinnego. Senior rodu, Gabor Garren, jest umierający i rodzina gromadzi się przy jego łożu. Peter żegna się ze swymi kobietami, charyzmatyczną kochanką oraz równie wyjątkową partnerką, wyzwala się spod wpływu zaborczego i genialnego pracodawcy, by zmierzyć się z mitem swojej niezwykłej rodziny.

Kieruję ukłony w stronę Teresy Worowskiej, tłumaczki, której z artyzmem udało się odwzorować niezwykły charakter prozy Maraiego. Pisarz ma nietuzinkowe spojrzenie na swoich bohaterów; charakter każdej postaci jest odmalowany z niezwykłą dbałością o szczegóły oraz nieodmiennie zaskakuje czytelnika oryginalnością i intensywnością opisu, który kojarzył mi się z poetyckością Schulza.

Polecam czytelnikom ceniącym pisarski kunszt autora.

Jest to wprawdzie druga część sagi rodu Garrenów (z czego zdałam sobie sprawę już w trakcie lektury), ale książka stanowi zamkniętą całość i można ją traktować jako odrębną historię.

Treść "Zazdrosnych" można oddać w kilku zdaniach. Najstarszy z pięciorga rodzeństwa Garrenów, Peter, dostaje od siostry list z wezwaniem powrotu do domu rodzinnego. Senior rodu, Gabor Garren,...

Czytając powieści pisane przez Węgrów zawsze dopada mnie nieokreślona nostalgia. Nie umiem jej opisać, ani określić - czuję płytki smutek za czymś, co już nigdy nie wróci. Co ciekawe, wszystkie powieści węgierskich autorów, z którymi miałam do czynienia właśnie o tym traktują - o tęsknocie, za czymś, co już przeminęło. Paradoksalnie - właśnie za to lubię czytać Węgrów - jeśli takie pisanie to ich znak firmowy, to wkupili się definitywnie w moją duszę.

Sandora Marai miałam okazję poznać przy obcowaniu z "Żarem". I już wtedy czułam, że to Ktoś. "Żar" mimo, że to niezbyt opasła książeczka - daje dużo. "Zazdrośni" mieli być kolejnym spotkaniem - w bibliotece przyuważyłam na półce, nie zdając sobie sprawy, że to "kolejna z", jak się okazało, cyklu. Sandor Marai urodzony w 1900 roku w Koszycach, szczyt popularności przeżywał w latach 30. XX wieku. "Zazdrośni" to druga część cyklu "Działa Garrenów". Oryginały powstawały kolejno - 1930 ("Zbuntowani") oraz 1937 ("Zazdrośni") - tłumaczenia polskiego doczekały się dopiero w 2009 i 2010 roku. Sam Marai zresztą został zapomniany i odkryty na nowo po swojej śmierci - w latach 90. Mimo, że nie można jednoznacznie wskazać najbardziej wybitnego dzieła, on sam uważał ten cykl za szczyt swoich możliwości.

Fabułę "Zazdrosnych" można opisać właściwie jednym zdaniem - Peter Garren dowiaduje się o agonalnym stanie ojca, rzuca kochankę, konkubinę, pracę i wraca do rodzinnego domu, gdzie wraz z braćmi i siostrą zamierzają czuwać przy ojcu. Jak pisze tłumaczka, Teresa Worowska w posłowiu, badacze Maraiego zgodnie twierdzili, że w jego utworach niewiele się dzieje, ale wszystko co się dzieje ma wielorakie znaczenie. Powieść jest swoistą parabolą - wszystko, co ważne rozgrywa się w świecie wewnętrznym bohaterów, którzy posługują się językiem bogatym, eleganckim, pełnym skojarzeń.

Nie bez przyczyny, po kilkudziesięciu stronach skojarzyłam "Zazdrosnych" z rodziną Buddenbrooków. "Zazdrośni" powstali dwadzieścia lat po powieści Tomasza Manna i badacze potwierdzają, jakoby Marai miał inspirować się noblistą. Jak się okazało, skojarzenie jest jak najbardziej słuszne. Nie obejdzie się jednak bez różnic - rodzinę Garrenów poznajemy w momencie upadku. Członkowie rodziny zmagają się ze wspomnieniami - dawne piękno graniczące niemal z mitologicznymi wyobrażeniami przeciwstawione jest teraźniejszej brzydocie. Sandor Marai wykorzystuje właściwie wszystkie elementy klasycznej mieszczańskiej powieści realistycznej, dokonuje jednak ciekawego zabiegu. Powieść realistyczna zostaje jakby wystawiona z torów prozy i bliższa jest w swoim przesłaniu poezji.

Narrację pięknie ilustruje okładka polskiego wydania. Widzimy tutaj mężczyznę skaczącego z wieży - obserwujemy jednocześnie kolejne fazy "upadku". Podobnie funkcjonuje narracja w "Zazdrosnych" - umiejscowiona jednocześnie na kilku warstwach, które nakładają się na siebie i nieustannie mieszają. Bohaterowie jednocześnie przeżywają teraźniejszość i przeszłość, raczej rozczarowani tą pierwszą. Nowe czasy w powieści reprezentuje postać Emmanuela - przemysłowca, który urokiem osobistym i nachalną wręcz dobroczynnością maskuje wewnętrzną pustkę. Stary świat to natomiast rodzina Garrenów - autor traktuje ich niemal z dobrotliwą ironią. Przeszłość jest ujęta w ramy mitu - historia o założeniu rodu, postać ojca, wokół którego budowana jest legenda. Nie brakuje ponadto bardzo schulzowskich fragmentów onirycznych , jak również groteskowych niemal portretów członków rodziny.

Proza Maraiego to nie porywająca akcja i wciągająca fabuła. Jedyne, w co można tu wsiąknąć to słowa. Autorowi mimo pozornej pustki fabularnej udaje się z powodzeniem wprowadzić w czytelnika w stan ciągłego napięcia. Powieść skłania do refleksji. Zupełnie nie przeszkadzało mi to, że miałam do czynienia z drugą częścią cyklu. Bardzo w odbiorze pomogło wyczerpujące posłowie autorstwa tłumaczki. A książkę polecam gorąco - tym, którzy już czytali coś węgierskiego autora, a jeszcze bardziej tym, którzy nie mieli okazji. Porządny kawał cudnej prozy.

bazgradelko.pl

Czytając powieści pisane przez Węgrów zawsze dopada mnie nieokreślona nostalgia. Nie umiem jej opisać, ani określić - czuję płytki smutek za czymś, co już nigdy nie wróci. Co ciekawe, wszystkie powieści węgierskich autorów, z którymi miałam do czynienia właśnie o tym traktują - o tęsknocie, za czymś, co już przeminęło. Paradoksalnie - właśnie za to lubię czytać Węgrów -...