[...]
Ostatnia książka Aldousa Huxleya, ukazała się w Polsce w legalnym obiegu w 1991 roku, ponad czterdzieści lat po wydaniu oryginalnym. W okresie PRL-u była zakazana, nie tylko w Polsce, ale również (a może przede wszystkim w Związku Radzieckim). Pamiętam moje zaskoczenie, gdy ją czytałem po raz pierwszy tuż po kupnie, właśnie owe trzydzieści lat temu. Nie rozumiałem czemu komuniści jej zabronili, wszak była to otwarta krytyka religii, instytucjonalnego kościoła oraz fałszu przewodników duchowych. W całej tej niewielkiej książeczce dwukrotnie pojawiają się zdania dotyczące marksizmu oraz podziału Polski między Niemcy i ZSRR i drobne odwołania do Stalina. Huxley nie był lubianym autorem w krajach totalitarnych z uwagi na Nowy wspaniały świat, więc może to jest odpowiedź na to, czemu Małpa i duch również znalazła się na indeksie.

Powieść dzieli się na trzy części z czego główną rolę pełni fikcyjny scenariusz filmu opowiadającego o świecie po III wojnie światowej. W Stanach Zjednoczonych rządzi kościół, którego wyznawcy wierzą w siłę Beliala, który w zasadzie nie wiele różni się od boga chrześcijan. Co więcej dość łatwo daje się dzięki jego sile i władzy wyjaśnić, zarówno wojny, kataklizmy oraz świat, który przetrwał – z ludźmi borykającymi się ze skutkami choroby popromiennej, gdzie kobiety rodzą zdeformowane dzieci.

Patriarchat przywódców religijnych w dystopii Huxleya w zasadzie nie różni się niczym od patriarchatu kościoła katolickiego. Kobieta jest źródłem pokus, dlatego należy ją kontrolować, zaś wszelkie objawy pożądania i seksualności są z całą stanowczością przez przedstawicieli nowego kościoła.
[...]
całość:
https://www.speculatio.pl/malpa-i-duch/

[...]
Ostatnia książka Aldousa Huxleya, ukazała się w Polsce w legalnym obiegu w 1991 roku, ponad czterdzieści lat po wydaniu oryginalnym. W okresie PRL-u była zakazana, nie tylko w Polsce, ale również (a może przede wszystkim w Związku Radzieckim). Pamiętam moje zaskoczenie, gdy ją czytałem po raz pierwszy tuż po kupnie, właśnie owe trzydzieści lat temu. Nie rozumiałem...

Już sam opis tyłu książki zachęca do przeczytania:
,,...Natomiast w Związku Radzieckim ,,Małpa i Duch" została odebrana jako typowy przykład jadowitej propagandy antysocjalistycznej". Narrator pokazuje nam obraz Ameryki po trzeciej wojnie światowej i ludzi którzy są zindoktrynowani przez szaleństwo religijne oparte na wierze w diabła Beliala.

Już sam opis tyłu książki zachęca do przeczytania:
,,...Natomiast w Związku Radzieckim ,,Małpa i Duch" została odebrana jako typowy przykład jadowitej propagandy antysocjalistycznej". Narrator pokazuje nam obraz Ameryki po trzeciej wojnie światowej i ludzi którzy są zindoktrynowani przez szaleństwo religijne oparte na wierze w diabła Beliala.

dziwne to dzieło. początek dość tajemniczy, drugi rozdział zaczyna pewną historię, która kontynuowana jest jednym zdaniem na samym końcu książki. podejmuje tematy moralne i etyczne. polecam jedynie fanom książek postapokaliptycznych.

dziwne to dzieło. początek dość tajemniczy, drugi rozdział zaczyna pewną historię, która kontynuowana jest jednym zdaniem na samym końcu książki. podejmuje tematy moralne i etyczne. polecam jedynie fanom książek postapokaliptycznych.

„Ale człowiek, pełen pychy człowiek,
Obdarzony potęgą niewielką i dość krótkotrwałą,
Najbardziej nieświadom tego,
O czym najmocniej bywa przekonany –
Niepomny swej kruchej jak szkło istoty,
Niczym gniewna małpa tak dziwne
Na oczach niebios popełnia wybryki,
Iż zmusza do płaczu nawet anioły.” (str. 40)

Bardzo interesująca powieść i nie-powieść. „Małpy i duch” są ostatnią powieścią Huxley, wydaną 1948 roku, przyjętą na Zachodzie z wielkim entuzjazmem, w Związku Radzieckim uznano ją za propagandę antysocjalistyczną. W Polsce ukazała się dopiero 1991 roku. Już to mnie zainteresowało. Tytuł też ciekawy.
Tytuł oryginalny „APE and ESSENCE”. Zgodnie z wprowadzeniem I.G Jackowskiego małpa w ikonografii okresu średniowiecza jest nośnikiem zła, symbolem lubieżnej rozwiązłości, a niekiedy personifikacją samego Szatana. Natomiast termin „essence” może oznaczać istotę rzeczy, byt duchowy, ducha, prawdziwą wartość, W zestawieniu obu haseł Huxley pierwiastek duchowy przeciwstawia animalno-cielesnej, a nawet diabolicznej stronie życia, a więc Dobro i Zło.
Zgodnie z wprowadzeniem (str. 10): „Jest to powieść-ostrzeżenie, satyra i proroczy koszmar senny – przestroga dla ludzkości, ukazująca to, co się stanie jeśli trwać będziemy w naszym obecnym szaleństwie, Skomponowana jest w formie wyimaginowanego scenariusz filmowego, którego autor pragnie przekazać wizję Kalifornii, jaką mogłaby się stać za lat dwieście, po trzeciej wojnie światowej.” Oglądamy świat po wojnie atomowej i biologicznej oczami nowozelandzkiego naukowca. Widzi upadek nie tylko materialny, ale przede wszystkim duchowy.
Huxley po zrzuceniu bomb atomowych i rozpoczęciu wyścigu zbrojeń ostrzega; „że marzenia o Porządku rodzą tyranię, a marzenia o Pięknie – potwory i gwałty.” (str.22). Ostrzega, że podstawą i fundamentem współczesnego życia jest strach. Według autora do upadku ludzkości prowadzi wiara w Postęp i Nacjonalizm.
„I nie muszę chyba dodawać, że to, co my nazywamy wiedzą, jest tylko odmienną formą Ignorancji - oczywiście znakomicie zorganizowanej i wybitnie naukowej, lecz z tego właśnie powodu tym bardziej kompletnej, tym bardziej produkującej złośliwe małpy.” (str.41)

„Cele małpim są wymysłem,
Środki tylko ludzkim dziełem” (str.47)

Rozwiązaniem według autora jest;
„Jedynie przez poznanie swej własnej istoty
Może człowiek nie zostać tylko małpą.” (str.68)

Książka niełatwa, ale ciekawa i nadal aktualna.
Polecam ją gorąco.

„Ale człowiek, pełen pychy człowiek,
Obdarzony potęgą niewielką i dość krótkotrwałą,
Najbardziej nieświadom tego,
O czym najmocniej bywa przekonany –
Niepomny swej kruchej jak szkło istoty,
Niczym gniewna małpa tak dziwne
Na oczach niebios popełnia wybryki,
Iż zmusza do płaczu nawet anioły.” (str. 40)

Bardzo interesująca powieść i nie-powieść. „Małpy i duch” są ostatnią...

Aldous HUXLEY - “Ape and Essence”

Twórczość Huxleya wyznaczają dwie daty: 1932 - wydanie „Brave New World” oraz 1962 - wydanie „Wyspy”, czyli ANTYUTOPIA i UTOPIA. A wokół i pomiędzy, to różne próby przedstawienia swoich zmagań z otaczającym światem czy też z Bogiem /cokolwiek by przez to rozumieć/. Najciekawszy wydaje się tekst publicystyczny pt „Drzwi Percepcji”, stworzony po doświadczeniach z meskaliną, dzięki czemu stał się kultowym dla „hippies”. Omawiana książka, wydana w 1948 r., to etap jego poszukiwań, również w zakresie formy.

Owocuje to rodzajem przedmowy, w której dwóch filmowców odnajduje, w dniu zamordowania Gandhi’ego /30.01.1948 r/, scenariusz Williama Tillisa /alter ego Huxleya/ pt „Ape and Essence” i udaje się w podróż, w celu spotkania autora, dyskutując, w trakcie niej, o kryzysie
cywilizacji, której symbolem był właśnie Gandhi.

„..Ghandi był reakcjonistą, który wierzył TYLKO w ludzi..” - więc musiał zginąć.

„Ape and Essence” to koszmarna wizja losu ludzkości w świecie po wojnie atomowej. Niewątpliwie, to wskutek zbombardowania Hiroszimy i Nagasaki, Huxley zrewidował swoją wizję świata z „Brave...”, pozostając dalej jednak w antyutopii.

Wyprawa ocalałych z pożogi naukowców z Nowej Zelandii /nikt nie miał powodu, by ich bombardować/ spodziewa się w post-wojennej Ameryce roku 2108-ego ujrzeć totalną fizyczną destrukcję, nie jest jednakże przygotowana na konfrontację z moralną degradacją.

Huxley twierdzi, że do hekatomby prowadzą dwie idee: POSTĘP i NACJONALIZM. Nie widzę potrzeby nadwerężać się, gdy Marian Ciupek świetnie to ujął w „Dekadzie Literackiej”:

„Rzadzący ocalałą grupą ludności Arcykapłan, którego duża inteligencja i przebiegłość wyniosły na szczyt hierarchi społecznej, udowadnia w swoim wykładzie, iż właśnie te dwie idee mające w XX wieku wielu zwolenników, stały się przyczyną katastrofy świata. W jego opinii tylko Szatan mógł skłonić ludzkość, aby w imię postępu i nacjonalizmu, poczęła się nawzajem wyniszczać To przekonanie o nieuchronności zagłady, o sprawczej roli Szatana, staje się w powieści kluczowym problemem. Bo właśnie z owego przekonania wyrasta nowa religia, nowa opętańcza idea, przejawiająca się w składaniu czci Diabłu..”.

Przed skrajnym pesymizmem Huxley nas chroni, dając możliwość ucieczki parze bohaterów - Dr Poole i Looli. Nie należy jednak zapominać, że wg autora wszyscy jesteśmy bezmyślnymi baboons /nie wiem dlaczego akurat afrykańskimi pawianami z czerwonymi zadkami, a nie np przyjemniejszymi gorylami czy szympansami/, którzy w każdej grupie trzymają na smyczy swego Einsteina /dlaczego „einsteiny” nie zmiałpały?/, i, ZAWSZE i WSZĘDZIE, podlegamy presji STRACHU, bo:

„..strach jest prawdziwą podstawą i fundamentem współczesnego życia. Strach przed nieustannie propagowaną techniką, która podnosząc nasz poziom życia, zwiększa prawdopodobieństwo gwałtownej śmierci. Strach przed nauką, która jedna ręką zabiera więcej nawet, niz hojnie rozdaje drugą (..) Strach przed Wielkimi Ludżmi, którym daliśmy za zgodą ogólu władzę, używaną przez nich, by nas nieodwołalnie wymordować lub uczynić niewolnikami. Strach przed wojna, której nie chcemy, czyniąc jednocześnie wszystko co w naszej mocy, by do niej dojść musiało...”.

Te ponure myśli minęły mu pięć lat póżniej, gdy zaczął przyjmować PEJOTL /meskalinę/, a juz całkiem wydobrzał w 1955, gdy systematycznie wstrzykiwał sobie LSD, czego wszystkim życzę.

Acha, na koniec, przed śmiercią, obwieścił się agnostykiem, co mądremu człowiekowi nie przystoi.

Aldous HUXLEY - “Ape and Essence”

Twórczość Huxleya wyznaczają dwie daty: 1932 - wydanie „Brave New World” oraz 1962 - wydanie „Wyspy”, czyli ANTYUTOPIA i UTOPIA. A wokół i pomiędzy, to różne próby przedstawienia swoich zmagań z otaczającym światem czy też z Bogiem /cokolwiek by przez to rozumieć/. Najciekawszy wydaje ...

Dziwna książka ale inspiruje. Wydawnictwo Phantom Press nie przyłożyło się do redakcji utworu i korekty tekstu.

Dziwna książka ale inspiruje. Wydawnictwo Phantom Press nie przyłożyło się do redakcji utworu i korekty tekstu.

Nie jest to tak wybitne dzieło jak Nowy Wspaniały Świat, ale jest utrzymana w podobnym klimacie antyutopii, tym razem postapokaliptycznej. Obraz społeczeństwa przedstawiony w powieści, jak i wytłumaczenie przyczyn zaitniałej sytuacji robi szokujące wrażanie i powoduje, że klimat książki jest raczej depresyjny. Moim zdaniem uznanie tej książki za antykomunistyczną agitkę jest dużym spłyceniem jej przekazu. Książka zdecydowanie zasługuje, podobnie jak reszta dzieł Huxleya, na uwagę pod kątem zawartych w niej idei, z których można wygiągnąć inspirację do przemyśleń nad rozwojem cywilizacji. Bardzo polecam.

Nie jest to tak wybitne dzieło jak Nowy Wspaniały Świat, ale jest utrzymana w podobnym klimacie antyutopii, tym razem postapokaliptycznej. Obraz społeczeństwa przedstawiony w powieści, jak i wytłumaczenie przyczyn zaitniałej sytuacji robi szokujące wrażanie i powoduje, że klimat książki jest raczej depresyjny. Moim zdaniem uznanie tej książki za antykomunistyczną agitkę...