Rozwój sztucznej inteligencji jest odważną, żeby nie powiedzieć: brawurową szarżą ku granicznym słupom człowieczeństwa.

Rozwój sztucznej inteligencji osiągnął oszałamiającą skalę, a kolejne innowacje zagęszczają sieć interakcji ludzi z cyfrowymi artefaktami. Wynalazki budzą podziw i przerażenie. Jest to widoczne w badaniach prowadzonych w ramach cyberpsychologii, których przedmiotem jest głównie „ciemna strona” relacji człowiek-technologia: od lęku przed cyfryzacją, poprzez liczne uzależnienia, po niepokój związany z perspektywą pojawienia się systemów o nadludzkich możliwościach. Czy nowe technologie są jedynie źródłem stresu i niepokoju? Czy cyberpsychologia musi być rozwijana wyłącznie w wiktymologicznym ujęciu?

Gdy wypowiadam słowo „innowacja”, pierwsza sylaba odnosi się już do historii techniki.

Nie inaczej zdarzyło się w przypadku tej książki! Nowe wydanie odzwierciedla tempo rozwoju SI: wiele z koncepcji, które w pierwszej edycji książki (2021) miały status postulatów, w Optimum 2.0 są już elementem naszej codzienności.

Paweł Fortuna proponuje rozszerzenie badań nad interakcjami człowieka ze sztucznymi jednostkami o wymiar będący domeną psychologii pozytywnej, a więc dobrostan rozumiany jako optymalne funkcjonowanie. Nową perspektywę określa mianem „pozytywnej cyberpsychologii” i w kolejnych rozdziałach odsłania drzemiący w niej naukowy oraz praktyczny potencjał. Autor prowadzi Czytelnika przez uniwersum jednostek, które bazują na SI, a następnie prezentuje realne i ewentualne przykłady systemów hybrydowych wpływających na poprawę satysfakcji z życia oraz wspierających rozwój wybranych sił psychicznych: kreatywności, dzielności, dobroci, przywództwa, pokory i nadziei. Refleksja psychologiczna jest przy tym spleciona z rozważaniami dotyczącymi istoty człowieczeństwa, transhumanizmu oraz futurologicznych wizji „silnej” SI.

Trzeba dać szansę na pozytywne spotkanie ludzkiej mądrości z cyfrową technologią. Pierwszym i podstawowym krokiem jest lepsze poznanie sztucznych jednostek, które już są obecne na deskach teatru życia codziennego, a kolejnym krytyczne spojrzenie na możliwości kształtowania wartościowych interakcji z nimi. Jeśli idea tworzenia pozytywnych systemów się sprawdzi, będzie można ją przekazać młodym ludziom. Zaproponujmy im coś więcej niż nowy smartfon, wi-fi i pakiet przestróg przed sidłami uzależnień.

Z tekstu

Autor ksia?z˙ki zaprasza nas do, jak to okres´lił Max Tegmark, najwaz˙niejszej rozmowy naszych czaso´w, czyli dyskusji o tym, jakie sa? kluczowe da?z˙enia człowieka, odbywaja?cej sie? w konteks´cie rozwoju technologii, a szczego´lnie mocnej sztucznej inteligencji, kto´ra zdolnos´ciami poznawczymi moz˙e przerosna?c´ ludzi i tym samym doprowadzic´ do niespotykanych w historii ludzkos´ci zmian. Zdarzenia i procesy, jakie obserwujemy aktualnie, wskazuja? na to, z˙e zmiany te sa? nieuniknione. Nie jest jednak przesa?dzone w jakim kierunku be?da? one poda?z˙ały. […] Jako swo´j wkład do wspomnianej rozmowy Autor przedstawia idee? cyberpsychologii pozytywnej. Stwierdza, z˙e „cyberpsychologia pozytywna jest na razie jedynie projektem, promykiem wysłanym w intelektualna? przestrzen´”. Taka charakterystyka ksia?z˙ki jest jednak, moim zdaniem, zbyt skromna w stosunku do tres´ci, kto´ra? otrzymujemy.

prof. dr hab. Piotr Kulicki

Lektura tego tekstu jest niezwykle przyjemna, „inkluzywna”, a jego Autor wykazuje duże umiejętności w zakresie popularyzacji wiedzy psychologicznej, a także kulturoznawczej. To połączenie cyberpsychologii ze współczesną refleksją związaną z kulturoznawstwem medialnym, a nawet informatyką społeczną jest niezbędne do głębszego zrozumienia kontekstów, w jakich współcześnie funkcjonuje człowiek – twórca sztucznej inteligencji, element systemów hybrydowych, użytkownik i kreator nowych mediów oraz nowych rozwiązań technologicznych.

prof. dr hab. Agnieszka Ogonowska

Autor przeanalizował liczne publikacje naukowe i stworzył zbio´r opiso´w wielu fascynuja?cych projekto´w naukowych. […] Czytelnik poznaje wie?c nie tylko kluczowe dla tematyki ksia?z˙ki eksperymenty czy technologiczne rozwia?zania, lecz takz˙e tło ich realizacji, uwarunkowania czy ciekawe fakty biograficzne. Ksia?z˙ke? te? postrzegam jako niezwykle istotna?, potrzebna? i maja?ca? duz˙e znaczenie społeczne. Jestem pewny, z˙e be?dzie ona czytana przez zro´z˙nicowane grupy czytelniko´w, od młodziez˙y po senioro´w, od ucznio´w po profesoro´w, od cyber-pasjonato´w po cyber-sceptyko´w.

dr hab. Michał Klichowski, prof. UAM

Tekst składa się z pięciu rozdziałów. Każdy jest opatrzony streszczeniem wraz z kluczowymi pojęciami, a zasadniczą treść poprzedzają informacje kontekstowe wprowadzające w tok rozumowania. W pierwszej części wyjaśniam ideę cyberpsychologii pozytywnej jako perspektywy badawczej, w ramach której można gromadzić dane dotyczące korzystnego dla człowieka funkcjonowania w systemach hybrydowych. Następnie rozważam ideę projektowania takich systemów hybrydowych, które zasługują na miano pozytywnych, dzięki czemu zastosowanej technologii można by nadać atrybut „well”. W kolejnej przybliżam fenomen sztucznej inteligencji i zasilanych nią artefaktów, konfrontując potoczne przekonania z rozstrzygnięciami naukowców. W dalszej części przyglądam się pozytywnym interakcjom człowieka z „inteligentnymi” artefaktami. Czynię to z dwóch perspektyw

branych pod uwagę w badaniach nad dobrostanem: hedonistycznej i eudajmonistycznej. Zgodnie z tym w rozdziale czwartym referuję wyniki badań dotyczących podmiotowych i przedmiotowych uwarunkowań satysfakcji osób stykających się ze sztucznymi jednostkami, a w ostatnim rozdziale zastanawiam się nad wyzwoleniem potencjału drzemiącego w innowacjach na rzecz kształtowania mocnych stron człowieka. Tekst uzupełniają liczne odsyłacze do danych zamieszczonych w Internecie w postaci kodów QR.

Z tekstu