Rozważania etymologiczne,
zahaczające o maksymę Myzona: "Nie ze słów trzeba wnioskować o rzeczach, ale z rzeczy należy dochodzić słów: nie dla słów bowiem są rzeczy, ale słowa dla rzeczy”.
Ale nie tylko.
Dowiadujemy się też, że nie każdy ma predyspozycje do tworzenia słów.
Są prztyczki dla sofistów i Heraklita.
Coś o bogach, demonach i herosach.
Szczypta etyki.

Z pewnością odbiorca dużo traci na braku znajomości starożytnej greki.

Czytać po dialogu "Eutyfron". Rozmowa z Hermogenesem i Kratylosem ma miejsce tego samego dnia i miejscami do niego nawiązuje.

-------------------------------------------

Sokrates: „Więc nie każdy człowiek, Hermogenesie, może dawać nazwy, ale ktoś, kto tworzy słowa, i zdaje się, że to prawodawca, który jawi się wśród ludzi jako najprzedziwniejszy z mistrzów”.
„A zadaniem prawodawcy jest, zdaje się, ustalić nazwę pod okiem dialektyka, o ile mu zależy na tym, żeby była prawidłowa”.
„Chyba jednak, Hermogenesie, dawanie nazw nie jest czymś błahym, jak sądzisz, ani zajęciem ludzi niepoważnych czy przygodnych. I Kratylos mówi prawdę twierdząc, że nazwy dla rzeczy pochodzą z ich natury i nie każdy jest ich twórcą, a jedynie ktoś, kto ma na oku tę, która wynika z natury każdego przedmiotu, a on potrafi oddać jej obraz w literach i sylabach”.

„Sokrates: Wiesz, że mowa oznacza wszystko, kołuje i wciąż się toczy, a jest dwojaka: prawdziwa i kłamliwa.
Hermogenes: Jak najbardziej.
Sokrates: A to, co w niej prawdziwe, miłe, boskie, mieszka w górze, razem z bogami, kłamliwe zaś pozostaje na dole, wśród większości ludzi, jest napastliwe, podobne do kozła, i tragiczne, stąd więc i bardzo dużo mamy opowieści i kłamstw, tych o życiu tragicznym”.

„Sokrates: Ale na psa, jakoś mi się wydaje, że nieźle o tym wieszczę, co właśnie w tej chwili zrozumiałem: iż ludzie w zamierzchłej przeszłości, ci, co dawali nazwy, zupełnie tak samo jak teraz wielu mędrców, obracając się wśród wielu zagadnień i dociekając jak się ma z bytami, dostali zawrotu głowy, a potem ulegli wrażeniu, że to byty się obracają i wszystko jest w ruchu. Obwiniają więc nie własne doznanie jako przyczynę swojego osądu, ale twierdzą, iż taka jest natura rzeczy, że w nich nie ma nic trwałego ani stałego, ale że toczy się, pędzi, wypełnione ruchem i wiecznym powstawaniem”.

Rozważania etymologiczne,
zahaczające o maksymę Myzona: "Nie ze słów trzeba wnioskować o rzeczach, ale z rzeczy należy dochodzić słów: nie dla słów bowiem są rzeczy, ale słowa dla rzeczy”.
Ale nie tylko.
Dowiadujemy się też, że nie każdy ma predyspozycje do tworzenia słów.
Są prztyczki dla sofistów i Heraklita.
Coś o bogach, demonach i herosach.
Szczypta etyki.

Z pewnością...

Nie jest to dialog na początek, przygody z Platonem. Chyba jedyny przy którym filolodzy klasyczni zyskają tak wyraźnie więcej niż filozofowie nie znający greki.


Duże uznanie za "zaoranie" Heraklita na sam koniec , co prawda nie ostateczne (to dopiero u Arystotelesa) ale zdecydowanie konsekwentne.

Nie jest to dialog na początek, przygody z Platonem. Chyba jedyny przy którym filolodzy klasyczni zyskają tak wyraźnie więcej niż filozofowie nie znający greki.


Duże uznanie za "zaoranie" Heraklita na sam koniec , co prawda nie ostateczne (to dopiero u Arystotelesa) ale zdecydowanie konsekwentne.

„Kratylos” to krótki dialog platoński należący do wczesnego okresu jego twórczości, czyli do tzw. pism wczesnych, które pisał będąc jeszcze młodym człowiekiem. Jest to, jak wiele innych, tzw. dialog sokratyczny, gdyż jego główną postacią oraz protagonistą jest Sokrates. Tym razem rozmówcami Sokratesa są dwaj mniej znani (i mniej przełomowi) myśliciele Hermogenes i Kratylos, z czego ten drugi – ciekawostka – był podobno uczniem Heraklita oraz wczesnym nauczycielem Platona. Ich rozmowa z Sokratesem, niemal na pewno fikcyjna, jest istotna dla historii nauki oraz pionierska w ramach filozofii języka.

Dwoje filozofów, Hermogenes i Kratylos toczy spór odnośnie istoty języka, a konkretnie: czy słowa (nazwy) mają charakter konwencjonalny (opierają się na umowie) [na tym stanowisku stoi Hermogenes], czy też naturalny (istnieje naturalny związek między słowem a treścią oznaczaną) [na tym stanowisku stoi Kratylos]. Nie mogąc znaleźć porozumienia, zapraszają oni Sokratesa (cenionego przez Hermogenesa),aby włączył się do tej rozmowy i być może w jakiś sposób pomógł im rozstrzygnąć ten spór. Sokrates jednak, jak się okazuje, ma nieco bardziej zniuansowane, odmienne stanowisko, a swoimi wątpliwościami – jak zawsze – nie waha się podzielić. Szybko okazuje się, że pytań w tej kwestii jest więcej, a odpowiedzi jak nie było, tak nie ma.

Dialog ten jako pierwszy w historii filozofii zachodniej zajmuje się kwestią teorii języka, warunkami jego użytkowania, jego znaczeniem i etymologią, czyli analizą pochodzenia słów (niektórzy badacze twierdzą wręcz, że Platon jest twórcą etymologii). Z tego powodu stanowi ważny punkt odniesienia w późniejszym rozwoju językoznawstwa, pod które położył podwaliny. Nie sposób przecenić znaczenia tego dzieła dla humanistyki. Czytanie go jednak jest dla zwykłego czytelnika męczące ze względu na to, że znaczna jego część opiera się na wyliczaniu poszczególnych pojęć oraz analizie ich znaczenia oraz pochodzenia – naprawdę ciężko przez to brnąć, po iluś stronach staje się to mocno monotonne.

„Kratylos” to krótki dialog platoński należący do wczesnego okresu jego twórczości, czyli do tzw. pism wczesnych, które pisał będąc jeszcze młodym człowiekiem. Jest to, jak wiele innych, tzw. dialog sokratyczny, gdyż jego główną postacią oraz protagonistą jest Sokrates. Tym razem rozmówcami Sokratesa są dwaj mniej znani (i mniej przełomowi) myśliciele Hermogenes i Kratylos,...

W dialogu Kratylos Platon rozważa relację języka i rzeczywistości. Próbuje pogodzić dwa skrajne stanowiska: naturalizm (język odzwierciedla rzeczywistość) i konwencjonalizm (język jest umowny). Nie odmawia więc językowi relacji z rzeczywistością, ale też przyznaje, że badanie języka nie pozwala uchwycić ostatecznie jej istoty. Są to w kontekście jego myśli rozważania istotne, pozwalają odróżnić Platońskie rozumienie idei od pojęć ogólnych samego języka.

Centrum dialogu stanowi rozbudowana część etymologiczna, w której Platon rozważa pochodzenie różnorodnych słów. Jest ona dość ciężka w odbiorze, współcześnie raczej przeznaczona dla osób zainteresowanych greką. Warto mieć na uwadze, że podobnie jak "mit" stworzenia świata w Timajosie, nie jest to istotny składnik filozofii Platona, a raczej, co sam autor w dialogu podkreśla, jego wyobrażenie prawdopodobnego pochodzenia wyrazów.

W dialogu Kratylos Platon rozważa relację języka i rzeczywistości. Próbuje pogodzić dwa skrajne stanowiska: naturalizm (język odzwierciedla rzeczywistość) i konwencjonalizm (język jest umowny). Nie odmawia więc językowi relacji z rzeczywistością, ale też przyznaje, że badanie języka nie pozwala uchwycić ostatecznie jej istoty. Są to w kontekście jego myśli rozważania...